توصیهای از توصیههای پیامبر (صلیاللهعلیهوسلم) برای بانوان (بخش هفتم و پایانی)
۲۶. تشویق به علم آموزی
حضرت ابوسعید خدری (رضی الله عنه) میگوید: «زنی نزد رسول اللهﷺ آمده عرض کرد: یا رسول الله، تنها مردان به سخنان شما گوش میدهند، برای ما زنان نیز روزی را اختصاص بدهید که در آن روز ما پیش شما بیاییم و شما به ما از آنچه خدا به شما تعلیم داده است، تعلیم بدهید.» رسول اللهﷺ فرمود: «در فلان روز و در فلان جا جمع بشوید.» زنان جمع شدند و رسول اللهﷺ نزدشان رفته از آنچه خدای متعال به ایشان آموخته بود، برای زنان بیان کرد. در پایان نشست فرمود: «هیچ زنی از شما نیست که سه فرزند از دست داده باشد، مگر آنکه فرزندانش حجابی میان او و آتش خواهند بود.» زنی پرسید: «اگر دو فرزند از دست داده بود، چطور؟» رسول اللهﷺ فرمود: «اگر دو فرزند هم از دست داده بود.»[1]
خواهرم! این توصیه دو بخش دارد: بخش اول: علم آموختن برای زنان لازم است و باید به فراگیری دین علاقه داشته باشند، چون خیر دنیا و آخرت در همین است. بخش دوم: هر زنی که سه فرزند یا دو فرزندش را از دست داده باشد، اگر صبر و شکیبایی پیشه کند و به قضا و قدر الهی راضی باشد، فرزندانش میان او و آتش جهنم حجابی خواهند شد.
۲۷. نیکی و احسان به مادر
حضرت اسماء (رضی الله عنها) میگوید: مادر من در حالی که مشرک بود، پیش من آمد. من از رسول اللهﷺ پرسیدم: «یا رسول الله! مادر من پیش من آمده است و از من توقع کمک دارد، آیا میتوانم به او کمک کنم و صلهرحم را بجا بیاورم؟» رسول اللهﷺ فرمود: «آری، به مادرت کمک کن و صلهرحم را بجا بیاور.»[2] خواهرم! رسول اللهﷺ به حضرت اسماء سفارش میکند، که به مادرش کمک کند، در حالیکه مادرش مشرک و کافر است. پس وقتی مادرت مؤمن و موحد باشد، به نظرت چقدر سزاوار احسان و نیکی است! خواهرم! به والدینت احسان و نیکی کن؛ زیرا نیکی به والدین فرض است. همواره این فرمودهی خداوند متعال را به یاد داشته باش: «وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَ تَعْبُدُواْ إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَا أُفْ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا»؛ ترجمه: «و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر (خود) احسان کنید. اگر یکی از آن دو یا هردو در کنار تو به سالخوردگی رسیدند به آنان (حتی) «اف» مگو و به آنان پرخاش مکن و به آنان سخنی شایسته بگوی.»[3]
۲۸. نهی از طلب طلاق
از حضرت ثوبان (رضی الله عنه) روایت است که رسول اللهﷺ فرمود: «هر زنی که بدون دلیل از شوهر خود درخواست طلاق کند، بوی بهشت برایش حرام است.»[4]
خواهرم! درخواست طلاق بدون سوء معاشرت یا عدم معاشرت شوهر درست نیست. درخواست طلاق بدون دلیل موجهی جایز نیست؛ زیرا موجب دشمنی و باعث آوارگی فرزندان خواهد شد. مگر آنکه شوهر نتواند حقوق شرعی زن را ادا کند و زن بترسد که اگر به زندگی با او ادامه دهد، نتواند حد و حدود خداوند را پاس بدارد، در آن صورت شریعت راه «خلع» را برای او جایز قرار داده است. خلع یعنی اینکه زن مهریه شوهرش را به او بازگرداند. اما ابتدا زن باید تمام سعی و تلاش خود را برای نجات زندگیاش بکند، اگر تلاشهایش مفید واقع نشد، بعداً خلع کند؛ چنان که خداوند متعال فرموده است: «الطّلاَقُ مَرَّتَانِ فَإِمْسَاكُ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحُ بِإِحْسَانٍ وَلَا يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَأْخُذُوا مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئًا إِلا أَن يَخَافَا أَلا يُقِيمَا حُدُودَ اللهِ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلأَيُقِيمَا حُدُودَ اللهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ»؛ ترجمه: «طلاق (رجعی) دو بار است. پس از آن یا (باید زن را) به خوبی نگاه دارد یا به شایستگی آزاد کند. و برای شما روا نیست که از آنچه به آنان دادهاید، چیزی بازستانید، مگر آنکه (طرفین) در به پا داشتن حدود خدا بیمناک باشند. پس اگر بیم دارید که آن دو حدود خدا را برپا نمیدارند، در آنچه که (زن برای آزادی خود) فدیه دهد، گناهی برایشان نیست.»[5]
۲۹. حرام بودن افشای رازهای زناشویی
از حضرت ابو سعید (رضی الله عنه) روایت است که رسول اللهﷺ فرمود: «زن و مردی که با هم همبستر میشوند و سپس یکیشان رازهای خودشان را نزد دیگران افشا میکنند، از جمله بدترین انسانهایی هستند که روز قیامت بدترین جایگاه را نزد الله خواهند داشت.»[6]
خواهرم! آنچه بین زن و شوهر در رختخواب اتفاق میافتد، نباید حتی نزدیکترین افراد به زن و شوهر از آنها آگاه شوند. زن و مردی که اسرار زناشوییشان را برای دیگران بازگو میکنند، همانند دو شیطانی هستند که در وسط خیابان نیاز جنسی خود را برطرف میکنند و مردم به آنها نگاه میکنند.
۳۰. نماز خواندن در خانه
از أم حمید، همسر ابو حمید ساعدی (رضی الله عنهما) روایت است که او نزد رسول اللهﷺ آمده و عرض کرد: «یا رسول الله! من نماز خواندن با شما را دوست دارم.» رسول اللهﷺ خطاب به او فرمود: «من میدانم که تو نماز خواندن با من را دوست داری، اما نمازت در اتاقت از نمازت در خانهات بهتر است و نمازت در خانهات از نمازت در حیاطت بهتر است و نمازت در حیاطت از نمازت در مسجد محلهات بهتر است و نمازت در مسجد محلهات از نمازت در مسجد من بهتر است.» راوی میگوید: بعد از این فرمودهی پیامبر اکرمﷺ، او در دورترین نقطهی منزلش نمازخانهای برای خود ساخت و آنجا را تاریک کرد و در همانجا نماز میخواند؛ تا آنکه به ملاقات خدا رفت.[7]
خواهرم! این حدیث دال بر حرمتِ خواندن نماز در مساجد برای زنان نیست، بلکه بیانگر آن است که برای زنان افضل و بهتر این است که در خانهی خودشان نماز بخوانند. البته میتوانند برای کسب علم و فهم دین به مسجد بروند. بسیاری از زنان صحابه (رضی الله عنهن) پشت سر رسول اللهﷺ نماز میخواندند.
در حدیثی از حضرت ابن عمر (رضی الله عنه) روایت است که رسول اللهﷺ فرمود: «زنان خود را از مساجد باز ندارید، اما خانههایشان برایشان بهتر است.»[8]
۳۱. فضیلت ذکر و تسبیح
حضرت جویریه (رضی الله عنها) میگوید: رسول اللهﷺ صبح زود از نزدش بیرون رفت، در حالیکه او در محل نماز خود نشسته بود. بعد از آنکه خورشید بالا آمده بود، رسول اللهﷺ نزدش برگشت و دید که او هنوز در محل نماز خود نشسته است. رسول اللهﷺ به او گفت: «تو هنوز بر همان حالتی هستی که من در آن حالت از پیش تو رفتم؟» او پاسخ داد: «آری.» رسول اللهﷺ فرمود: «من بعد از رفتن از پیش تو، چهار کلمه را سه بار خواندم که اگر آنان را با تمام تسبیحاتی که تو از صبح امروز خواندهای وزن کنند، وزنشان بیشتر خواهد شد. آن کلمات عبارتاند از: “سبحان الله و بحمده عدد خلقه ورضاء نفسه، وزنة عرشه، و مداد كلماته”؛ “منزه است الله و حمد و ستایش برای الله است، به تعداد مخلوقاتش و به اندازهی رضایت و خشنودیاش و به سنگینی عرشش.”»[9]
۳۲. درود فرستادن بر پیامبر اکرمﷺ
از حضرت ابوهریره (رضی الله عنه) روایت است که رسول اللهﷺ فرمود: «هرکس یک بار بر من درود بفرستد، خدای متعال ده بار بر او درود میفرستد.» [10]
از حضرت عبدالله بن عمرو بن عاص (رضی الله عنه) روایت است که رسول اللهﷺ فرمود: «هنگامی که صدای مؤذن را شنیدید، همان کلماتی را که او میگوید، تکرار کنید و پس از پایان اذان، بر من درود بفرستید، چون هرکس یک بار بر من درود بفرستد، خداوند متعال ده بار بر او درود میفرستد. سپس از خداوند متعال مقام «وسیله» را برای من بطلبید. وسیله یک مقام بهشتی است که فقط یک نفر شایستگی آن را دارد و من امیدوارم آن یک نفر من باشم. پس هرکس از خدای متعال وسیله را برای من خواست، مستحق شفاعت من خواهد شد.»[11]
خواهرم! در پایان از خداوند متعال میخواهم که به وسیلهی این توصیهها، پندها و اندرزها سودی به زندگی تو برساند و چراغی برایت بیفروزد و تو از کسانی باشی که خداوند متعال دربارهشان فرموده است: «إِنَّمَا كَانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِينَ إِذَا دُعُوا إِلَى اللهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ أَن يَقُولُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» (نور: ۵۱) «مؤمنان هنگامی که به سوی خدا و پیغمبرش فراخوانده شوند، تا میان آنان داوری کند، سخنشان تنها این است که میگویند: شنیدیم و اطاعت کردیم! و رستگاران واقعی ایشانند.»[12]
سپاس و ستایش مر خدایی را که پروردگار جهانیان است و درود و سلام بر اشرف پیامبران و بر تمام آل و اصحابش
By محمد فاتح
