سبک زندگی اغلب متأثر از ارتباطات تصویری است و از میان رسانه‌های جمعی، تلویزیون و گوشی‌های اندروید بیشتر از دیگر رسانهها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تلوزیون، سینما، اینترنت، ماهواره و گوشی‌های همراه از مهم‌ترین رسانه‌های تصویری هستند که تأثیر فراوانی بر سبک زندگی افراد دارند. رسانه تا حدود زیادی در شکل‌گیری نظام فکری افراد که پایه‌های اصلی سبک زندگی محسوب می‌شود، مؤثر است. از سوی دیگر، رسانهها، به‌ویژه رسانه‌های تصویری، به‌طور مداوم در حال آموزش‌دادن شیوه‌ها و روش‌های مثبت و منفی سبک زندگی هستند؛ روش‌هایی همانند: نحوه‌ی تعامل و برخورد، ارزشگذاریها و الگوهای رفتاری.
بدون‌شک رسانهها نقش تعیین‌کننده‌ای را در ترویج سبک زندگی اسلامی بر عهده دارند؛ ازهمین‌رو، نمی‌توان از تهدیدات و فرصت‌های اغواگر رسانهها در این زمینه چشم‌پوشی کرد. این یادداشت روی همین مورد تمرکز دارد و خوب‌وبدهای آن را به نمایش می‌گذارد.
رسانهها یکی از تأثیر‌گذارترین عوامل در تغییر و تبدیل سبک زندگی هستند. رسانهها می‌توانند با انجام طرح‌های پژوهشی در حوزه‌ی سبک زندگی و انتشار آن در رسانه‌های جمعی درخصوص فرهنگ‌سازی و ترویج آن در میان خانواده‌ها، به‌خصوص جوانان، مؤثر واقع شوند و محتوای مدنظر خودشان را به افراد جامعه انتقال بدهند.
تعریف سبک زندگی
سبک در لغت به‌معنای طرز، شیوه، روش و طرز بیان ما‌فی‌الضمیر را می‌گویند. زندگی به‌معنای زنده‌بودن، زیستن، حیات‌داشتن، مدت عمر، وضع مالی و مال و منال بیان شده است.
«گیدنز» می‌‌گوید که رسانهها نقش مهمی در تبلیغ سبک‌های زندگی مختلف دارد. یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که مطالعات سبک زندگی در حوزه‌ی فرهنگ در آن نقش مهمی ایفا کرده است، بخش توسعه‌ی راهبردهای انتخاب رسانه‌ای و شناخت تفاوت‌ها و ویژگی‌های مخاطبان رسانه‌هاست.
جوانان در دنیای گسترده‌ی وسایل ارتباط جمعی بیشتر از هر قشر دیگری در معرض هجمه و هجوم قرار دارند و رسانه‌های مختلف بر سر تغییردادن هویت و ذائقه‌ی فکری آنان باهم به رقابت می‌پردازند.
امروزه رسانهها در تعیین سبک زندگی و سعادت و شقاوت مردم چنان نقشی دارند که در تصمیمات راهبردیِ نظام‌های سیاسی هویدا و اثرگذاری‌اش مشخص است.
فعالیت‌های رسانهها برای تعیین سبک زندگی به شرح ذیل است:
رسانهها به فرایند هویت‌‌سازی کمک فراوان می‌کنند. مردم از طریق آنها خود و دیگران را می‌‌شناسند و رفتارهای مطلوب یا نامطلوب را معین می‌کنند. در این زمینه رسانهها مانند الگوی شخصیتی یا معلم عمل می‌کند که افراد جامعه به‌تدریج با همراهی‌کردن آن شخصیت، رفتار و نگرش خودشان را درباره‌ی زندگی تغییر می‌دهند.
نقش رسانهها در دگرگونی ارزش‌ها و سنت‌های فردی و اجتماعی
درباره‌ی نقش رسانهها در دگرگونی ارزش‌های فردی و اجتماعی جوامع، می‌توان به یکی از پارادایم‌‌های حاکم در حوزه‌ی ارتباطات و توسعه در دهه‌های ۶۰ تا ۷۰ میلادی اشاره کرد که روی رسانهها به‌عنوان موتور دگرگونی و تغییردهنده‌ی ارزش‌های جوامع سنتی و راه ورود به جامعهی مدرن تأکید می‌‌شده است. براساس این نظریه، رسانه به انتشار یا اشاعه‌ی نظام ارزشی کمک می‌کند که خواهان نوآوری، تحرک، موفقیت و مصرف است. «دانیل لرنر»، جامعه‌شناس آمریکایی و از پیروان این رویکرد به نقش رسانهها در تغییر ارزش‌های سنتی در جوامع و جایگزینی ارزش‌های مدرن اشاره کرده است. وی در کتاب «گذر از جامعهی سنتی؛ نوسازی خاورمیانه» معتقد است که رسانه می‌تواند به فروپاشی سنت‌گرایی که معضلی برای نوسازی محسوب می‌شود، کمک کند. این کار با بالارفتن انتظارات و توقعات، باز‌شدن افق‌ها، توانمندتر شدن قدرتِ تخیل مردم و خواستن جایگزینی شرایط زندگی بهتر برای خود و خانواده عملی می‌شود.
مساعدت ملی یکپارچه، ارتباط با بازارهای ملی و بین‌المللی، ایجاد انگیزه برای تقاضای کالاها و خدمات مدرن، کنترل بحران کسب منابع، توسعه و گسترش روش‌ها و ارزش‌های نوین در زمینه‌هایی چون تغذیه، تنظیم خانواده، بهداشت، تولیدات کشاورزی و صنعتی در زندگی شهری و روستایی است. برای تحقق این هدف، تحرک روانی در سطح فردی و اجتماعی ضروری است و رسانهها مناسب‌ترین و مؤثرترین ابزار تغییر نگرش‌ها، ارزش‌ها و رفتارهاست. به بیان دیگر، ایجادکننده‌ی تحرک فردی و اجتماعی هستند.
شیوه‌‌های آموزش خانواده از طریق رسانه
برای آموزش خانواده راه‌های مختلفی وجود دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از:
آموزش از طریق رسانهها، به‌ویژه رادیو و تلویزیون
باتوجه‌به نقش تأثیرگذار رسانهها، متأسفانه بیشترین ضربات و هجمه‌های ضد فرهنگی از طریق همین ابزار وارد خانه‌ها شده/می‌شود.
در این راستا رسانه‌های اسلامی و دیگر متولیان فرهنگی و دینی باید گام بردارند و به‌صورت مداوم و زمانبندی‌شده برنامه‌های مفید و هدفمند اجرا کنند. برنامه‌ها باید از چنان جذابیت و کششی برخوردار باشد که مردم برای دیدن و شنیدنشان لحظه‌شماری کنند.
کیفیت تنظیم و ترتیب متن و آماده‌سازی محتوا باید چنان بالا و قوی باشد که مخاطب را از تماشای برنامه‌های ماهواره‌ای منصرف کند و جلوی این برنامه‌ها میخ‌کوب نماید.
By محمد فاتح