نویسنده: دوکتور نورمحمد محبی
قرآن؛ معجزهای فراتر از زمان
بخش هفتادویکم
نظام شگفت جریانهای دریایی
اگر انسان به عمق دریاها بنگرد، درمییابد که آبهای جهان در حال حرکت دائمیاند. هر قطره از آب دریا ممکن است سفری چندساله را در مسیرهایی طولانی طی کند؛ از خط استواء تا قطب شمال و از آنجا باز به استواء بازگردد. برخی از این مسیرها بیش از «پانزده هزار کیلومتر» طول دارند.
عامل اصلی این حرکت عظیم، «تفاوت دما و چگالی[1] آب» است. آب در نواحی استوایی گرم میشود، انبساط مییابد و سطح آن حدود «بیست سانتیمتر» بالا میآید. این افزایش ارتفاع سبب میشود جریانهایی از استواء به سوی شمال و جنوب حرکت کنند. در نواحی قطبی، آب سرد و سنگین میشود، فرو میرود و جریانهای عمیق به سمت استواء بهوجود میآورد.
به این ترتیب، نظامی شگفت از «جریانهای سطحی و عمیق» در سراسر اقیانوسها شکل میگیرد؛ نظامی که دقت آن، جلوهای از حکمت الهی است.
اعجاز در جریان خلیج (Gulf Stream)
از نشانههای بزرگ قدرت خداوند، «جریان خلیج» است؛ جریانی عظیم از آب گرم که از خلیج مکزیک آغاز شده و تا سواحل اروپا امتداد مییابد.
سرعت این جریان حدود «هشت کیلومتر در ساعت» است، به گونهای که اگر کشتیای در مسیر آن قرار گیرد و موتورهای خود را خاموش کند، همچنان با همین سرعت حرکت خواهد کرد.
عرض این جریان بیش از «هشتاد کیلومتر» و عمق آن حدود «چهارصد و پنجاه متر» است. در هر دقیقه، بیش از «چهار میلیون تُن آب» در آن به حرکت درمیآید.
این جریان عظیم در هر «ده روز، حدود ۱۳۰ هزار تُن از یخهای قطبی» را آب میکند و نقش بزرگی در «تعدیل هوای اروپا» دارد؛ بهگونهای که اگر این جریان از حرکت بازایستد، بخشهای بزرگی از اروپا به سرزمینهای سرد و یخزده تبدیل خواهند شد.
جریانهای سرد در سواحل آمریکای جنوبی
در مقابل این جریان گرم، در نیمکرۀ جنوبی «جریان سردی» از اقیانوس منجمد جنوبی به سوی سواحل «پرو» و «چیلی» حرکت میکند.
این جریان سرد، حجم عظیمی از «گیاهان و علفهای بحری» (فیتوپلانکتونها) را با خود حمل میکند. این گیاهان در سطح آب میرویند و میلیونها تُن «ماهی ساردین» را به سوی خود جذب میکنند.
این ماهیان خوراک میلیونها «پرندۀ دریایی» مانند «غراب دریا» هستند. شمار این پرندگان گاه به «پنجاه میلیون» میرسد. فضولات آنها که غنی از مواد آلی و معدنی است، به عنوان «بهترین نوع کود طبیعی»(Guano) جمعآوری و به کشورهای مختلف صادر میشود.
جالب آنکه بخش بزرگی از اقتصاد مردم پرو و چیلی بر همین کود طبیعی استوار است؛ محصولی که از زنجیرهای دقیق و حکیمانه از خلقت پدید آمده است.
اما هنگامی که خداوند متعال اراده کند و مسیر این جریان اندکی تغییر یابد، گیاهان بحری کمتر میشوند، ماهیان از بین میروند، پرندگان گرسنه میمانند و مردم دچار کمبود و قحطی میشوند. این حقیقتی روشن است که «روزی و نعمت در دست خدای رزاق و متین است»:
«إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلقُوَّةِ ٱلمَتِینُ.»[2]؛ ترجمه: «تنها خدا روزیرسان و صاحب قدرت و نیرومند است و بس.»
تأمل در نشانههای قدرت الهی
هر ذره در این جهان -از حرکت اقیانوسها تا زندگی یک پرندۀ کوچک- گواه یگانگی و تدبیر خداوند است.
فوا عجباً كیف یعصى الإلهُ أو كیف یجحدهُ الجاحدُ
وفی كلّ شیءٍ له آیةٌ تدلّ على أنّه واحدُ
ترجمه: چه شگفتآور است که چگونه خداوند نافرمانی میشود… و چگونه انکارگر، او را انکار میکند! و در هر چیز، نشانهای از اوست… که گواهی میدهد او یکتا است.
چه کسی این نظام عجیب را آفریده است؟ چه کسی مسیر آبها، جریانها، گیاهان و پرندگان را چنان تنظیم کرده که هر جزء، رزق جزء دیگر است؟ جُز خداوند علیم و حکیم، هیچ قدرتی قادر به چنین نظمی نیست.
قرآن کریم ما را به تأمل در همین آیات دعوت میکند: «سَنُرِیهِم ءَایٰتِنَا فِی ٱلأٓفَاقِ وَفِیٓ أَنفُسِهِم حَتَّىٰ یتَبَینَ لَهُم أَنَّهُ ٱلحَقُّ.»[3]؛ ترجمه: « ما به آنان (كه منكر اسلام و قرآناند) هرچه زودتر دلائل و نشانههای خود را در اقطار و نواحی (آسمانها و زمین، كه جهان كبیر است) و در داخل و درون خودشان (كه جهان صغیر است) به آنان (كه منكر اسلام و قرآناند) نشان خواهیم داد تا برای ایشان روشن و آشكار گردد كه اسلام و قرآن حق است.»
در نتیجه باید گفت که از نظم عددی دقیق در کلمات قرآن کریم تا نظام حرارتی و زیستی در دریاها، همه و همه بر یک حقیقت واحد گواهی میدهند:
قرآن کریم سخن خداوند است، و جهان آفرینش تجلّی همان سخن.
هرچه علم پیش میرود، رازهای بیشتری از اعجاز قرآن کریم آشکار میشود، و هرگاه انسان چشم دل بگشاید، در هر موج دریا و در هر ذره خاک نشانهای از ربّ متعال مییابد؛
خدایی که «لا إلهَ إلّا هو، الرزّاق ذو القوّة المتین»؛ «تنها خدا روزیرسان و صاحب قدرت و نیرومند است و بس.»[4]
ادامه دارد…
بخش قبلی | بخش بعدی
[1]. چگال یعنی: حجمی کم، اما با جرم یا انرژی بسیار زیاد.
[2]. الذاریات: ۵۸.
[3]. فصلت: ۵۳.
[4]. فشردۀ مطلب از: موسوعة الإعجاز العلمي في القرآن والسنة، ج ۲، ص ۱۰۲-۱۰۷.
