کارکردهای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم در عرصه‌ی تمدن (بخش پانزدهم)

نویسنده: ابوجریر

10. کارکرد پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} و طبابت

طبابت در هر زمان  و مکان نیاز مبرم بشر بوده و سبب ترقی جامعه‌ی آن زمان می‌باشد. در زمان رسول‌الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} بالاترین شیوه‌های طبابت وجود داشت که هم امراض جسمی و هم امراض روانی تداوی می‌شد، عموماً داروهایی ‌که استفاده می‌شد، یا به شکل مخصوص بود و یا به شکل اذکار و اوراد، که هم بیماری‌های جسمی تداوی می‌شد و هم بیماری روانی، مانند سحر و جادوی. پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} برای حفاظت و بقای جسم سالم دو نوعه توصیه‌‌ی طبی را ارمغان گذاشت:

اول: وقایه؛ هر آنچه به جسم و روان انسان ضرر وارد می‌کند ممنوع قرار گرفت، از قبیل: شراب، مخدرات وغیره.

دوم: نظافت جسم؛ از قبیل گرفتن موی، ناخن، غسل جمعه و جنابت، وضوء گرفتن برای هر نماز، و پاک نگهداری لباس از کثافت، از پیشاب کردن در نهر، قضای حاجت در راه‌های عامه وسایه‌های درخت، تا این حد که نظافت از شاخه‌های ایمان خوانده شده است.

تأسیسات بهداشتی در عصر نبوت: پیامبر اسلام ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} بعد از غزوه‌ی خندق خیمه‌ای  را در نزدیک مسجد نبوی تاسیس کرد، تا مجروحان در آن مداوا شوند، قسمی که «سعدبن‌معاذ» ^{رضی‌الله‌عنه} در آنجا تداوی می‌شدند.

طبیبان یا داکتران عصر پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم}: از بانوان به نام: رفیده انصاری، کعیبه بنت سعد انصاری؛ از آقایان: حارث بن کلده ثقفی و نضر بن حارث، ابن ابی رمثه تمیمی و غیره بودند که بیماران و مجروحین را در میادین معارک و یا در حالت عادی تداوی می‌کردند.

نمونه‌ای از داروهای نبوی ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم}: بعد از گذشت قرن‌ها و با وجود پیشرفت در عرصه‌ی طبابت، تجویز داروهای نبوی ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} در مرتبه‌ی نخست قرار دارد، به عنوان «مشت نمونۀ خروار» از داروهای نبوی ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم}:

الف. عسل؛ با تعبیر قرآن کریم و تا هنوز اعجاز خود را دارد، بهترین دارو در امراض صعب العلاج.

ب. حبة‌السوداء (سیادانه)؛ جز مرگ و پیری علاج هر چیز است.

ج. خرما از نوع عجوه‌ی مدینه که هفت دانه‌ی آن علاج از سحر و جادو می‌باشد.

د. خواندن معوذتین و برخی دعاهای دیگر از سحر و نظر بد؛

هـ. داغ کردن و حجامت.

11. کارکردهای رسول‌الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} در عرصه‌ی نظامی و عسکری

الف. به تعبیر منصفین غیر مسلمان، در تاریخ بشریت، کم‌هزینه‌ترین نبردها که بیشترین دست‌آوردها را داشت، نبردهای پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌‌وسلم} بود که تعداد تلفات جانبین از 259 مسلمان و 759 غیر مسلمان بیشتر نبود.

ب. نبردهایی که به وقوع پیوست، تقریباً 27 غزوه بود و 38 سریه؛ به قول اکثر سیره‌نویسان، بیشترین غزوات، تهاجمی بودند نه دفاعی، تا اسلام در جزیرة العرب حاکم شد.

ج. قبل از این‌که پیامبر لشکر اسلام را به غزوات می‌فرستاد، برای‌شان توصیه می‌کرد: اگر آواز آذان را شنیدید حمله نکنید، تلاش کنید پیرمردان، کودکان و بیوه زنان غیر مسلمان را مورد هجوم قرار ندهید، باغ و بوستان، مواشی و عبادتگاه را تخریب نکنید، با مجرمین و زندانیان برخورد انسانی کرده و کرامت انسانیت را در نظر گرفته و به اجساد غیر مسلمان توهین و مثله نکنید.

د. پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} با مشوره از صحابۀ کرام از تاکتیک‌های مدرن آن زمان استفاده می‌کرد، بگونه‌ای ‌که در غزوه‌ی بدر از رأی «حباب بن منذر» که باید منطقۀ چشمۀ آب‌ها را بگیرند و در غزوه‌ی احزاب (ائتلاف بین‌المللی) از تاکتیک «سلمان فارسی» در حفر خندق استفاده گرفت؛ در نتیجه روش‌های حکیمانه، نظام تمدن اسلامی زودتر همۀ جهان را با کمترین هزینه فرا گرفت.

ادامه دارد…

بخش قبلی