نویسنده: خالد یاغیزهی
حکم برگزاری شب یلدا و تاریخچۀ آن
بخش چهاردهم و پایانی
پاسخ به برخی شبهات
شبهه
شاید در ذهن برخی از عزیزان این شبهه القا شود که با این بهانه و مراسمی این چنینی، فرصتی برای صلۀرحم و جمع شدن اقوام دور هم به وجود میآید؟!!
پاسخ
باید عرض نمود که: اسلام، نسبت به صلۀرحم و دیدوبازدید اقوام در طول سال، تشویق میکند، نه اینکه کل سال از یکدیگر دور بوده و فقط یک شب را آن هم با این همه رسومات غلط و صرف مخارج هنگفت، دور هم باشیم.
بلکه بر هر مسلمان لازم است تا همیشه به فکر خانواده، اقوام و بستگان بوده و همیشه به ملاقات و دیدارشان برود.
شبهه
چه عیدی است یلدا، نه حیوانی گردن زده میشود و نه انسانی در آیینی به خاک میافتد همچون نوروز همتایش فقط مهربانی است و شادی باهم بودن و انسانیت را ستودن، آری میراث نیاکان ما این است.
پاسخ
الف: مقایسۀ شب یلدا با عید قربان
در شب یلدا، آنچه تهیه کردهاید، خودتان میل مینمایید، اما در عید سعید قربان، آنچه مسلمین تهیه مینمایند صرف فقرا و نیازمندان میشود.
فکر میکنم برای افراد اهل انصاف، همین چند کلمه کافیست و در این قسمت توضیح دیگری ارائه نمیدهم.
ب: پاسخ به نقدی که بر نماز وارد کردهاید
دقیق نمیدانم منظور شما از به خاک افتادن چیست؟ اگر منظور آیینهای خرافاتی است، خوب ما هم آنها را قبول نداریم؛ اما اگر منظور نماز است (و در اینجا خاصتاً نماز عید)، میگوییم، به خاک افتادن در برابر خالقی که (ما را به وجود آورد)، بینیاز از عبادت ماست و سجده کردن برای او به نفع خود ما تمام میشود، نهایت عزت است.
چند لحظه به عبارت «بهوجود آورندۀ تمام هستی» فکر کنید تا معنای این جملات را بهتر متوجه شوید.
ظاهراً سجده برای خداوند مقتدر، مهربان و بینیاز را با سجده برای انسانهای ضعیف و معیوبی که ادعای خدایی دارند مثل هم در نظر گرفتهاید.
ج: پاسخ به نقدی که نسبت به ذبح حیوانات داشتهاید
طوری میگویید حیوان گردنزدن، انگار مسلمانها حیوانات را قلع و قمع میکنند و میخندند!
خوب دوست عزیز، نتیجۀ این کار چیست؟ مگر غیر از این است که افراد خاشع و فروتن با قلبی پر از اخلاص و استغفار اینکار را میکنند و گوشت تمیز و سالم را برای فقرا و نیازمندان میبرند؟
یک درخواست دوستانه دارم… بروید از نیازمندان بپرسید، دوست دارید ثروتمندان برای شما گوشت بیاورند یا در خانۀ خود بنشینند و آجیل بخورند؟ و در نهایت شما را به انصاف دعوت مینمایم.
مقایسۀ شب یلدا با برخی از برنامههای اسلام
اشاره به صلۀرحم و مهربانی در برنامههای آیین زرتشت
آن با هم بودنی که میگویید به صلۀرحم مشهور است، بله دیدار با بستگان امر بسیار مقبولی است، ولی چرا فکر میکنید چنین چیزی در اسلام وجود ندارد؟
الله متعال میفرماید: “وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِي تَسَاءلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً” ترجمه: «بترسید از خدایی که به نام او از یکدیگر درخواست میکنید و از قطع خویشاوندیها پروا کنید که خدا مراقب شما است.»[1]
به مهربانی اشاره نمودهاید، این هم بسیار مقبول است، ولی ببینید اسلام مبارک در مورد آنچه فرموده است: “فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ” ترجمه: «پس به برکت رحمت الهی با مردم نرمخو و پرمهر شدی و اگر تندخو و سختدل بودی قطعا از پیرامون تو پراکنده میشدند.»[2]
حال با توجه به اینکه، رسول اکرم صلیاللهعلیهوسلم بهعنوان الگوی ما معرفی شده است: “لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ” ترجمه: «همانا براى شما در )سيرۀ رسول خدا) الگو و سرمشقى نيكوست.»[3]
آیا ما هم به مهربانی توصیه شدهایم یا خیر؟
لذا در «بستۀ کاملی بهنام اسلام»، همۀ آنچه افراد اهل انصاف برای هدایت و خوشبختی، خوب و مفید میدانند، وجود دارد و درست نیست طوری سخن بگویید که گویا، در برنامۀ شما چنین چیزی وجود دارد و در برنامۀ ما خیر!
بحث میراث نیاکان را مطرح کردهاید
نیاکان ما و شما ندارد. مردمی که هزاران سال پیش در پهنهای از زمین زندگی کردهاند، نیاکان ما هم هستند.
اتفاقاً همین نیاکان بودند که برنامۀ زیبای اسلام را پذیرفتند و آن را برای نسلهای آینده به یادگار گذاشتند. پس ما هم از میراث آنها بهرهمند شدهایم.
یک پیشنهاد دارم، با وجود منابع فراوانی که در اختیار ما قرار دارد، چرا نمیآیید مطالعات اصولی انجام دهید تا برایتان مشخص شود، رفتار کدام دسته از نیاکان ما درستتر بوده است؟ اکثریتی که اسلام را پذیرفتند، یا اقلیتی که زرتشتی باقی ماندند.[4]
منابع مأخذ
۱. قرآن کریم.
۲. الدمشقي، أبو الفداء إسماعيل بن عمر بن كثير، تفسیر القرآن العظیم، الطبعة الثانية: ۱۴۲۰هـ – ۱۹۹۹ م، الناشر: دار طيبة للنشر والتوزيع-بیروت.
۳. النيسابوري، مسلم بن الحجاج بن مسلم، الجامع الصحيح المسمى صحيح مسلم، الناشر: دار الجيل بيروت + دار الأفاق الجديدة-بيروت.
۴. النيسابوري، محمد بن إسحاق بن خزيمة، صحيح ابن خزيمة، الناشر: المكتب الإسلامي-بيروت.
۵. الآجري، محمد بن الحسین، الشريعة، رقم: ۱۳۴، الناشر: مؤسسة قرطبة.
۶. العباد، عبدالمحسن، شرح سنن أبی داود، الناشر: دارالقلم-بیروت.
۷. السجستاني، أبو داود سليمان بن الأشعث، سنن أبي داود، الناشر: دار الفكر.
۸. النسائي، أحمد بن شعيب، سنن النسائي الكبرى، الطبعة الأولى ، ۱۴۱۱-۱۹۹۱هـ، الناشر: دار الكتب العلمية-بيروت.
۹. تفسير ابن کثير، تخريج أحاديث: هاني الحاج، المکتبة التوفيقية، مصر، سنة الطبع، ۲۰۱۳ م.
۱۰. مدارك التنزيل وحقائق التأويل (تفسير النسفي)، تحقيق: الشيخ زکریا عمیرات، مجلد ۲، وحیدی کتبخانه پشاور.
۱۱. البيهقي، أحمد بن الحسين بن علي، سنن البيهقي الكبرى، الناشر: مكتبة دار الباز – مكة المكرمة، ۱۴۱۴-۱۹۹۴.
۱۲. العيني، بدر الدين، عمدة القاري شرح صحيح البخاري، دارالکتاب العربی-بیروت.
۱۳. النيسابوري، أبوالحسين مسلم بن الحجاج بن مسلم القشيري، الجامع الصحيح المسمى صحيح مسلم، الناشر: دار الجيل بيروت + دار الأفاق الجديدة-بيروت.
۱۴. الزَّبيدي، محمّد بن محمّد بن عبد الرزّاق الحسيني، تاج العروس من جواهر القاموس، داراحیاء التراث العربی ـ بیروت.
۱۵. الدمشقی، محمد امین بن عمر، ردالمحتار علی الدرالمختار، درالمعرفة-بیروت.
۱۶. الهروی، الملا على القاري، مرقاة المفاتيح شرح مشكاة المصابيح، قدیمی کتبخانه کراچی.
۱۷. البخاري، محمد بن إسماعيل بن إبراهيم، صحیح البخاری، الطبعة : الأولى ۱۴۲۲هـ، الناشر: دار طوق النجاة.
۱۸. النسائي، أحمد بن شعيب، سنن النسائي الكبرى، الطبعة الأولى، ۱۴۱۱-۱۹۹۱هـ، الناشر: دار الكتب العلمية-بيروت.
۱۹. ماوردی، علی بن محمد حبیب، أدب الدنيا والدين، الناشر: دار ومکتبة الهلال ـ ریاض.
۲۰. الترمذی، محمد بن عيسى، الجامع الصحيح سنن الترمذي، الناشر: دار إحياء التراث العربي-بيروت.
۲۱. الأصفهاني، حسین بن محمد، المفردات فی غريب القرآن، الناشر: دارالمعرفة-بیروت لبنان.
۲۲. القزويني، محمد بن يزيد، سنن ابن ماجه، الناشر: دار الفكر-بيروت.
۲۳. النووی، الامام الفقيه المحدث محيي الدين، الاذكار النووية، طبعة جديدة منقحة دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع.
۲۴. البيهقي، أبو بكر أحمد بن الحسين، شعب الإيمان، الطبعة الأولى، ۱۴۱۰، الناشر: دار الكتب العلمية-بيروت.
۲۵. ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد، آثار الباقیة عن القرون الخالیة، مترجم: داناسرشت، اکبر، سال نشر: ۱۳۸۶هـ، ناشر: امیر کبیر-تهران-ایران.
۲۶. فرهوشی، بهرام، جهان فروری، سال چاپ: ۱۳۹۱هـ، ناشر: مؤسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
۲۷. انصاری، بهمن، زرتشت و زرتشتیان، تاریخ انتشار: ۸ بهمن ۱۳۹۶هـ، تهران.
۲۸. شعبان نژاد، افسانه، شب یلدا، سال چاپ: ۱۳۷۷هـ، ناشر: محراب قلم، تهران.
۲۹. احمدزهی، عبدالسلام، شب یلدا در شرع خدا، تاریخ انتشار: ۱۳۹۶هـ، ایران.
بخش قبلی | پایان
[1]. سورۀ نساء، آیه: ۱.
[2]. سورۀ آل عمران، آیه: ۱۵۹.
[3]. سورۀ احزاب، آیه: ۳۲.
[4]. احمدزهی، عبدالسلام، شب یلدا در شرع خدا، ص۶۷، تاریخ انتشار: ۱۳۹۶هـ ، ایران.
