حکم برگزاری شب یلدا و تاریخچه آن «بخش پنجم»

نویسنده: خالد یاغی‌زهی

حکم برگزاری شب یلدا و تاریخچۀ آن

بخش پنجم

یلدا در میزان شریعت

عید گرفتن شب یلدا و مراسم و جشن گرفتن در آن؛ حرام است، زیرا:

۱ـ شب یلدا یکی از اعیاد مخصوصِ ادیان دیگری همچون؛ زرتشتیان، هندوها و مسیحیان می‌باشد و از اعیاد اسلامی نیست و جشن گرفتن آن مشابهت با کفار است.

۲ـ به‌خاطر باورهای نادرست و ناشایستی که در مورد این شب وجود دارد، باورهایی از قبیل؛ نحس بودن آن شب، پاک شدن انسان از پلیدی­‌ها در صبح روز اول جدی/دی ماه، روشن کردن آتش برای دور کردن پلیدی‌­ها و ضررها، دور هم جمع شدن برای دفع ضررها و پلیدی‌­ها، شب زنده­‌داری برای نظاره­‌‎گر شدن به طلوع خورشید و دیگر باورهایی این چنین.

۳ـ گناهان و محرماتی که در این شب رخ می‌­دهد همچون؛ اختلاط بین زن و مردهای نامحرم فامیل، اسراف در مال و خوراکی و میوه و غذا آن‌هم در حالی‌که در سردترین شب سال فقیران و تنگ‌دستان بدون هیچ غذا و پوشاکی آن شب را سپری می‌­کنند!، ضایع کردن وقت و سپری نمودن زمان در غیر عبادت الله، و زنده کردن آیین‌­های کهنه و منسوخ و باطل، غیبت کردن و سخنان بیهوده، موسیقی و محرماتی از این قبیل.

اولاً: طبق تمامی معلوماتی که در بخش‌‌های قبلی ذکر شد برای شما عزیزان روشن شد که شب یلدا جزوِ رسوم دین‌­های غیراسلامی بوده و از آیین‌­ها و مراسمات خاصِ آن­ها محسوب می‌­گردد؛

ثانیاً: دین پاک اسلام، به مسلمانان چنین آموزش داده است که؛ دین‌شان کامل است و نیازی به مراسم‌‌هایی که در ادیان دیگر آمده است ندارند؛

ثالثاً: اسلام در مصادر خود بیان داشته است که هیچ مسلمانی حق ندارد خود را در اموراتی که جزوِ آداب و رسوم و آئین‌­های کفار است به آنان تشبیه کرده و با آنان مشابهت نمایند.

خداوند فرموده است: “حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ذَلِكُمْ فِسْقٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْت لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْت عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيت لَكُمْ الْإِسْلَامَ دِينًا فَمَن اُضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ” ترجمه: «(گوشت) مردار، و خون و گوشت خوک و آنچه (هنگام ذبح) نام غیر الله بر آن برده شود، و (حیوانات) خفه شده، و با ضربه مرده، و از بلندی افتاده، و به ضرب شاخ (حیوان دیگری) مرده، و آنچه درندگان خورده باشند، (مگر آنکه ذبح شرعی کرده باشید)، و آنچه برای بت‌­ها ذبح شده، و آنکه با تیرهای فال؛ بخت و قسمت طلب کنید (همه) بر شما حرام شده، و (روی آوردن به تمام) این‌­ها فسق و نافرمانی است، امروز کافران از آیین شما مأیوس شدند، بنابر این از آن­ها نترسید و از من بترسید، امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را (به‌­عنوان) دین برای شما برگزیدم، اما هرکس که از گرسنگی درمانده شود و مایل به گناه نباشد (مانعی ندارد که از گوشت‌­های ممنوع بخورد) پس (بداند که) الله آمرزنده و مهربان است.»^[1]

وقتی که خداوند در دین خود تمامی حلال­‌ها و حرام­‌ها را ذکر کرده و آیین­‌ها و مراسم­‌های مسلمان را در آن بیان نموده و این دین را کامل نموده، پس چه نیازی هست به مراسم­‌ها و جشن­‌هایی که در ادیان دیگر وجود دارد؟ اگر کسی بگوید نیازی دارد، پس گمان کرده که دین کامل نشده است و این خلاف آیه و تکذیب قرآن و حدیث است و اگر بگوید که نیازی نیست و در پی این جشن­‌ها برود، در این موقع قول و عملش با همدیگر متناقض است و کار پوچ و بیهوده‌­ای کرده و با عمل خود قولش را تکذیب کرده است و هیچ عاقلی چنین نمی­‌کند.

خداوند مراسم­‌ها و مناسک و آیین و رسوم هر دینی را مخصوص برای آن دین قرار داده است و کسی حق ندارد که در اموراتی از یک دین دیگر تبعیت کند، مثلاً جشن یلدا را که از دین زرتشتی است برپا کند، چرا که این جشن جزو آداب دین زرتشتی است و بر هیچ مسلمانی جایز نیست آن را جشن بگیرد، خداوند می‌فرماید: “وَأَنزَلْنَآ إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَمُهَيْمِناً عَلَيْهِ فَاحْكُم بَيْنَهُم بِمَآ أَنزَلَ اللَّهُ وَلاَ تَتَّبِعْ أَهْوَآءَهُمْ عَمَّا جَآءَكَ مِنَ الْحَقِّ لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجاً وَلَوْ شَآءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَكِن لِّيَبْلُوَكُمْ فِي مَآ آتَاكُم فَاسْتَبِقُوا الخَيْرَاتِ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ.” ترجمه: «و (این) کتاب (قرآن) را به حق بر تو نازل کردیم در حالی‌که تصدیق کنندۀ کتاب‌­های که پیش از آن است و بر آن­‌ها شاهد و نگهبان است، پس به آنچه الله نازل کرده است در میان آن­ها حکم کن و از هوی و هوس­‌های آنان به جای آنچه از حق که به تو رسیده است، پیروی نکن (و از احکام الهی روی مگردان)، ما برای هر کدام از شما، آیین و طریقۀ روشنی قرار دادیم و اگر الله می‌­خواست همۀ شما را یک امت قرار می‌­داد، ولی (خدا می‌خواهد) شما در آنچه به شما داده است بیازماید، پس در نیکی‌­ها بر یکدیگر پیشی گیرید، بازگشت همۀ شما به سوی الله است، آنگاه از آنچه در آن اختلاف می‌­کردید به شما خبر می‌­هد.”^[2]

ای مسلمان هنگامی که می‌­دانی الله متعال کتاب و دین خود را به حق نازل کرده و آن را میزان و معیار در رفع خصومات قرار داده تا اختلافات خود را به آن رجوع داده و مشکلات خود را بر اساس آن حل کرده و جواب پرسش­‌های خود را در آن بیابند، هنگامی که این را می­‌دانی تو را چه شده است که در موضوع مراسم و اعیاد نیز به همین کتاب رجوع نمی­کنی تا ببینی خدای تو در این باره چه فرموده است؟ با این همه که الله در این آیه به صراحت پیروی از سلایق شخصی و اهواء نفسانی و رویگردانی از حقیقت را نهی کرده و فرموده است: “وَلاَ تَتَّبِعْ أَهْوَآءَهُمْ عَمَّا جَآءَكَ مِنَ الْحَقِّ” ترجمه: «و از هوی و هوس‌­های آنان به جای آنچه از حق که به تو رسیده است، پیروی نکن (و از احکام الهی روی مگردان.)»^[3]

یعنی مبادا پیروی از آداب و رسوم مردم و تبعیت از آئین و سلیقه­‌های شخصی آنان و دنباله­‌روی از فرهنگ و جشن­‌های آنان، تو را از قبول و پیروی حق باز دارد! مبادا! نباید تو پیروی از هوی و هوس­‌های فاسد آنان که با حق در تضاد است جایگزینی برای حق کنی و به این وسیله چیز نیکو را با یک چیز زشت معاوضه نمایی، لذا نباید بر اساس تبعیت از خواسته‌­های نفسی از حق دوری کرده و به آراء و نظرات دیگران روی آورد، چرا که خداوند فرموده: “لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجاً” ترجمه: «ما برای هر کدام از شما، آیین و طریقۀ روشنی قرار دادیم.»^[4]

همین که الله متعال اختصاص این برنامه‌­ها را بیان می‌­کند باید یک مخاطب بداند که حق ندارد خصوصیات دین خود را رها کرده و به خصوصیت­‌های ادیان دیگر روی آورد، (شرعة و منهاجا) که الله در این آیه بحث نموده همان راه و روش و آیین است، بعضی از علماء می‌­فرمایند: «شِرْعَةً» باعتبار قانون «وَمِنْهَاجًا» باعتبار وضاحت و آشکار بودن، یعنی: ما برای هر کسی (امتی) از شما قانون آشکار و واضح قرار دادیم.

و بعضی دیگر از علماء می­‌فرمایند: «شِرْعَةً» اشاره بطرف عقاید دارد «وَمِنْهَاجًا» اشاره به‌طرف احکام  دارد، یعنی: ما برای هر کسی (امتی) از شما عقاید و احکامی قرار دادیم.^[5]

ادامه دارد…

بخش قبلی | بخش بعدی