نویسنده: ابوعائشه
دیدگاه اهل سنت دربارۀ افعال بندگان
امام طحاوی رحمه‌الله می‌فرماید: «و عقیده داریم که خالق افعال بندگان، خداوند متعال است؛ اما کسب از خود بنده است و خداوند متعال بر بندگان تکلیف نمی‌نهد مگر به‌اندازۀ طاقت‌شان و طاقت بندگان هم به‌اندازۀ تکلیف الهی است و همین است تفسیر «لاحول ولا قوة إلا بالله»؛ «و هیچ تدبیر و تحول و قدرت حرکتی برای اجتناب از معصیت الله سبحانه‌وتعالی به‌جز کمک او وجود ندارد.»
«افعال بندگان است که انسان‌ها به‌وسیلۀ آن، مطیع و فرمان‌بردار یا گناهکار و نافرمان می‌شوند و این افعال، مخلوق و آفریدۀ خداوند متعال می‌باشد؛ چون خداوند بلندمرتبه در آفرینش مخلوقات تنها و یگانه است و جز او آفریننده‌ای نیست.»
اهل حق معتقد هستند که افعال بندگان به‌خاطر کسب به آنان نسبت داده شده و به خاطر خلق و اختراع به الله متعال نسبت داده شده‌اند و قدرت حادث در آن‌ها هیچ اثری ندارد.
دلایل اهل سنت
اهل سنت برای اثبات این‌که افعال بندگان، فعل خودشان با اراده و مشیت‌شان است، دلایل زیر را ارائه داده‌اند:
-
«ولهم أعمال من دون ذلک وهم لها عاملون»؛ (و آنان غیر از [انکار قرآن] کارهای [زشت دیگری هم] دارند که انجامش می‌دهند.)
-
«جزاء بما کانوا یعملون»؛ (و به [پاس] آنچه می‌کردند [پاداش یافتند].)
-
«هل ثوب الکفار ما کانوا یفعلون»؛ (آیا کافران به سزای آنچه می‌کردند جزا دیدند؟)
