نویسنده: عبیدالله نیمروزی
سخنی با زنان متجدد افغان
سفارت عربستان سعودی شدیداً مشتاق و در صدد این بود که از این مدت کوتاه (شش روز) که در کابل بسر می‌بردیم، حداکثر استفاده را برده و این فرصت خوب را برای برگزاری نشست‌های علمی و دینی و برای آشنایی با شخصیت‌های برجستۀ فرهنگی از اقشار مختلف از دست ندهد.
بنابراین، دو نشست در منزل وسیع و مجلل جناب آقای سفیر برگزار گردید؛ یکی از آن دو جلسه برای زنان مسلمانی اختصاص داشت که از خانواده‌های شریف و دارای گرایش دینی بودند. این زنان که در جلسه حضور داشتند به رغم فرهنگ و تحصیلات دانشگاهی‌شان، با دین آشنا بوده و بر عقاید اسلامی تمرد و اعتراضی نداشتند.
نفوذ فرهنگی غرب و افکار مستشرقان در جامعۀ زنان افغان
در افغانستان این مطلب را متوجه شدیم که تمدن و فرهنگ غرب در این کشور راه طولانی‌ای را طی کرده و نتایجی هم به‌دست آورده است و دریافیم که بازۀ زمانی سال‌های ۱۹۲۸-۱۹۷۳ میلادی، فاصلۀ بسیار و طولانی‌ای بوده است؛ زیرا ملت افغان تا دوران امان‌الله خان به رسوم اسلامی افغانی سخت متمسک و پایبند بوده و حتی به حد افراط و مبالغه رسیده بودند و نتیجه‌اش هم این شد که وقتی پادشاه امان‌الله خان، به برخی از این رسوم پشت پاه زد، انقلاب و شورش به وجود آمد که منجر به سرنگونی حکومتش گردید؛ اما وضعیت اکنون خیلی فرق کرده است، بدون شک این فاصلۀ ۴۵ ساله به حساب ریاضی فاصلۀ کوتاهی است اما مسافت فکری و فرهنگی طی شده در این مدت، فاصلۀ بسیار دوری است که برخی ملت‌ها آن را طی یک قرن می‌پیمایند.
امروز حجاب، رمز و نشانۀ عقب ماندگی، جهل و فقر گشته است؛ بدین جهت، مچاله شده و به روستاها، خانه‌های علمای محافظه‌کار و کشاورزانی که دور از پایتخت زندگی می‌کنند، پناه برده است. لباس زنان کاملا فرنگی و غربی بود؛ اما هنوز بقایایی از سنت‌های قدیمی و خصلت اسلامی افغان‌ها در سخنان این زنان تحصیل کردۀ مسلمان آشکار بود. تمرد و شورش بزرگی علیه دین و شریعت اسلام دیده نمی‌شد. آن‌ها به حد تمسخر و استهزای دین نرسیده‌اند، بلکه در بیشتر صحبت‌های‌شان با شرم و حیا بودند و ارزش و جایگاه دین را می‌دانستند. در مورد شناخت مقام، حقوق و کرامت زن در اسلام اظهار میل و علاقه نمودند. آن‌ها باید از مسائلی که افغانستان را تهدید می‌کند، مطلع شوند و آرزوی آن‌ها این باشد که مبتلا به عوامل قوی در رسیدن به این سرنوشت اسف‌بار نشوند.
سپس استاد احمد محمد جمال، طی سخنرانی علمی به تشریح دیدگاه اسلام دربارۀ زن پرداخت و جایگاه و وظیفه‌ای را که اسلام برای زن در جامعۀ سالم و زندگی تعیین نموده و لیاقتی را که او در ساختن خانوادۀ خوب و جامعۀ سالم دارد، بیان کرد. در پایان هم موجی از سوالات را که بیشتر آن پیرامون تعدد زوجات، اختصاص طلاق به مردان و حجاب شرعی بود، ارسال داشتند. این نشست در فضایی از آرامش و سکوت خاتمه یافت و بعد مهمانان، اعم از مرد و زن مشغول صرف شام و ادای نماز عشاء شدند.
همکار بزرگوار، استاد احمد محمد جمال در یک نشست دیگری که از سوی یکی از انجمن‌های زنان در کابل تدارک دیده شده بود، حضور یافت. این‌جانب به علت سفری که در آن هنگام به غزنین داشتم در این نشست حضور نداشتم. استاد از بحث و مناظرۀ شدیدی که در موضوعات حجاب، حق تعدد زوجات و حق طلاق برای مردان صورت گرفته بود، مرا مطلع ساخت؛ این امر از اضطراب شدید فکری موجود در جامعۀ زنان افغان و از میزان تأثیر تبلیغات بیگانه در فرهنگ آن حکایت دارد.
ادامه دارد…
By محمد فاتح