حجاب (بخش دوازدهم و پایانی)

نویسنده: محمدعاصم اسماعیل‌زهی

فلسفه حجاب

در مورد فلسفه‌­ی حجاب هم باید گفت: حجاب در اکثر جوامع گذشته وجود داشته و همانگونه که بی­خدایی یک نگاه شاذ در طی قرن­های گذشته است، بی­حجابی نیز چنین حالتی را داراست. در واقع حجاب یک مصونیت و نگهبان برای ظرافت و لطافت زن است نه محدودیت. اسلام برای مصون ماندن زن از آفت­هایی که او را تهدید میکند، سپر حجاب را برایش قرار داده است. شما کافیست که سیر قهقرایی زنان غربی را بنگرید که نهایت اوج آنان به صنعت­های پورنوگرافی ختم شده است. بگذارید ساده عرض کنم؛ باور بفرمائید اگر اسلام یک چراغ سبز کوچکی به این صنعت­های مشهور در غرب و جوامع الحادی نشان می­داد، قطعاً الحاد نقد خود را برعکس می­کرد و می گفت: چرا زنان را ملعبه و بازیچه­ی دست مردان قرار داده­اید؟ چرا زنان را وسیله­ی تبلیغاتی کرده­اید؟ مگر زن مسئولیت مقدس مادر بودن را ندارد؟ پس چرا او را در چرخه­ی کار کمرشکن قرار داده­اید؟ چرا نباید مردان نفقه­ی زنان را متحمل شوند و زنان هم با آن لطافت روحی و جسمی از آسیب­های اجتماعی به دور باشند و فرزندانی سالم تحویل جامعه دهند؟ و… .

مشغول ترجمه­ی کتابی هستم که در آن به موج­های فمنیستی که زنان را از فطرتشان دور کرده است نقد وارد می­کند که نکاتی را در اینجا میآورم.

 این کتاب توسط یکی از اساتید دانشگاه­های انگلیسی نوشته شده و خلاصه­ای از آن به زبان عربی موجود است که بنده آن را ترجمه کرده­ام. اینک شما را به مطالعه­ی برخی از مطالب آن در مورد زنان دعوت می­کنیم:

«جیمز تولی، استاد سیاست آموزشی در دانشگاه نیوکاسل آپون تاین بریتانیا و نویسنده­ی دو کتاب «اصلاحات آموزش» و «صنعت آموزش جهانی» است. او همکاری زیادی با روزنامه­های «لندن تایمز»، «گاردین»، «نیو استیتسمن» و برخی روزنامه­ها و نشریات دیگری داشته است و در انگیس زندگی می­کند وقتی که کتاب پروفسور جیمز تولی برای اولین­بار در سال ۲۰۰۲ م. در انگلیس منتشر شد، در رسانه­های ملی و بین المللی و به علت ایده­هایی که در آن ارائه داد ه بود، مورد انتقاد شدید نویسندگان زنِ جنبشِ زنان «فمنیستی» قرار گرفت. اما در عین حال و همزمان با این نقدها، صدها نامه دریافت کرد که از او برای نوشتن این کتاب تشکر کردند. وجود این دو نوع واکنش باعث گردید که این سؤال طرح شود:کدام یک از این دو طیف از اهتمام ورزیدن به زنان معاصر فاصله دارند؟ آیا خود نویسنده از اهتمام ورزیدن به قضیه­ی زنان فاصله دارد؟ یا نمادهای جنبش فمینیستی؟ پروفسور تولی بر این باور است که سیاست آموزشی کنونی در ایالت متحده­ی آمریکا و کشورهایی که به صورت کورکورانه از آن تقلید می­کنند، به هیچ وجه به نفع زنان نیست، زیرا نمادهای جنبش فمینیستی چنان نفوذ زیادی در آمریکا و انگلیس دارند که یک مشاور حرف­های و قانونی در آمریکا یا انگلیس نمی­تواند به یک دختر یا زن جوان پیشنهاد دهد که انتخاب و ترجیح مادر بودن و تشکیل زندگی خانوادگی بر کارکردن و شاغل بودن افضلیت دارد. او همچنین معتقد است که هنگام برنامه ریزیِ سیاست­های آموزشی، باید تفاوت­های جنسیتی لحاظ شود و در این برنامه باید به پذیرش این واقعیت که دختران با پسران متفاوت هستند و احتمال دارد که بخواهند مشاغل متفاوت از شغل­های پسران را در زندگی آینده خود برگزینند، اعتراف کنند او می­گوید: در حقیقت ما جامع­های را که زنان تمام ساعات کار مادر و مسئول تربیت، تعلیم و ایجاد فضای عشق برای فرزندان خود بودند را با جامعه­ای که در آن زنان مردم را به مصرف مکرر کالاهای تجاری تشویق می­کند، عوض کرده­ایم و هنگامیکه این زنان فرزندان خود را به مدرسه می­رسانند خیابان­های ما را با ماشین مادران شاغل مسدود می­کنند.جامعه­ای را ساخته­ایم پر از کودکان گستاخ و با شخصیتی فاسد که در تعداد زیادی اسباب بازی که برای آنها اهمیتی ندارد غرق شده­اند. حتی کودکان می­خواهند در اتاق خواب خود خلوت کرده و برنامه­های تلویزیونی تحریک کننده­ی جنسی را تماشا کنند. و دلیل این امر تا حدی  به موفقیت نمادهای جنبش فمینیستی در متقاعد کردن ما جامعه­ی غرب انگلی جلوه دادن نقش مادری و اینکه خانم خانه­دار وابسته به مرد است، برمی­گردد.

جیمز تولی، استاد سیاست آموزشی در دانشگاه نیوکاسل آپون تاین بریتانیا و نویسنده­ی دو کتاب «اصلاحات آموزش» و «صنعت آموزش جهانی» اینگونه هشدار می­دهد که نباید زن را از فطرتش دور کرد، حال یک نفر بی­سواد و سرگردان در جامعه­ی ما بدون هیچ دلیلی می­گوید به زنان مسلمان ظلم می­شود و بعداً این ادعای بی­اساسش در گروه­ها و کانال­های تلگرامی و پیج­های اینستاگرامی هزاران لایک می­خورد. از این رنج می­برم که چرا اندکی تامل نمی­کنیم و از تاریخ درس نمی­گیریم. در اندلس و اسپانیای کنونی عامل از بین رفتن دین اسلام تضعیف جوانان از طریق عریان کردن زنان بود. در مصر و به هنگام حملات ناپلئون اولین اقدام از بین بردن قانون اسلامی بود و بعد از آن توسط بریتانیا نقشه­هایی برای از بین بردن دینداری در بین جامعه­ی اسلامی بود که بازهم یکی از حربه­های آنان زنان مسلمان بود. آنان نماد و حجاب اسلامی را مانع پیشرفت دانستند و هنگامیکه مسلمانان پیشرفت­های نظامی و … آنان را دیدند گمان کردند که عریان بودنشان آنان را به اوج موفقیت می­رساند. در حالی موفقیت علمی غرب مدیون کتاب­های اسلامی بود که از طریق اندلس وارد غرب شد. آنان در مصر تمام تمدن غیراسلامی را که قسمتی از آن به زنان برمیگشت وارد جامعه کردند و هیچ موفقیت علمی را برای مسلمانان به ارمغان نیاوردند و متأسفانه در کار خود هم موفق شده­اند و پیوسته با تحریک احساسات زنان مسلمان و کورکردن شعور آنان، برای تحقق اهداف خود حرکت می­کنند.

توصیه­ی من به خواهران ایمانی این است که جایگاه والای خود را دریابید. وظیفه­ی شما پرورش فرزندانی است که بتوانند در مقابل الحاد بایستند نه اینکه خود شما در جبه­هی کفر و الحاد قرار گیرید.

حجاب اهمیتی ندارد و مهم این است که قلبت پاک باشد، بسیاری از زنان بی‌اخلاق حجاب دارند!

 پاسخ:

اولاً. حجاب، بازار زنی را که به دنبال امور منافی عفت و اخلاق باشد، خراب می‌کند و مانع کسب او می‌شود؛ زیرا هر فروشنده‌ای که به دنبال ترویج کالای خود باشد، آن را تزئین می‌کند، نه اینکه آن را بپوشاند و از دید مخفی کند.

سیامک ستوده، فمینیست افراطی معاصر به این مفهوم اذعان می‌کند و می‌گوید: تو حق داری هر لباسی را که می‌خواهی بپوشی، ولی وقتی لباس سکسی می‌پوشی، سکس خود را به دیگران عرضه می‌داری، به‌عبارت دیگر، وقتی روی این جنبه‌ی خودت تکیه می‌کنی، به دیگران علامت می‌دهی که به تو از همین جنبه نگاه کنند. بنابراین از اینکه دیگران هم به این چشم به تو نگاه می‌کنند و به طرفت می‌آیند، گله نداشته باش.

إن العفیفة لاتبدي مفاتنها * ذات الحیاء تغض الطرف والبصرا

ثانیاً. اگر مردانِ راستگویی، اهل دزدی باشند، کسی راستگویی را مذمت نمی‌کند. بدیهی است که صفات نیک و اعمال پسندیده بر اثر وجودشان در افرادی که بعضی صفات بد و اعمال زشت دارند، نکوهیده نخواهند شد. حجاب نیز چنین است و اگر زنان بی‌حیا، دروغگو یا…  حجاب بپوشند، کار خوبی کرده‌اند و باید ویژگی‌های بد خود را رها کنند نه اینکه ویژگی‌های خوبشان را هم رها کنند!

ثالثاً. پوشش مناسب از واجبات دینی است و شریعت تنها دستور به نیک‌پنداری نداده است، بلکه نیک‌گفتاری و نیک‌کرداری هم لازم هستند.

کسانی که چنین شعارهایی را سر می‌دهند، هرگز کارهای قاتلان، متجاوزان یا دزدان را توجیه نمی‌کنند و پاکی قلبشان را کافی نمی‌دانند، بلکه غالباً باطن آن‌ها را با توجه به ظاهرشان قضاوت می‌کنند!

پس کسی که راستگو باشد، پیش از ادعای پاکی باطن، به پاکسازی ظاهر می‌پردازد؛ هم پوشش مناسب اختیار می‌کند و هم چشمان خود را کنترل می‌کند و زنان و مردان هردو در مقابل دین مکلف هستند.

رابعاً. اصحاب پیامبر ^ و همسرانشان از مردان زمان ما و همسرانشان بهتر بوده‌اند، با این حال پوشش مناسب داشته‌اند و هرگز نگفته‌اند که ما نیت پاکی داریم و همین کافی است، بلکه زنان صحابه به محض نزول آیه‌ی حجاب، به رعایت آن مبادرت ورزیده‌اند و این عملکرد ایشان بر فضایل اخلاقی دیگری چون فرمانبرداری از خداوند در همه‌ی احوال و حیا که از ثمره‌های ایمان تلقی می‌شوند، دلالت آشکاری دارد. پیامبراکرم ^ فرمودند: «حیا و ایمان، هردو مقارن یکدیگر هستند و هرگاه یکی بالا رود، دیگری نیز بالا می‌رود.

بازشناسی حیا و تأثیر حجاب بر پرورش آن در پندار و گفتار و کردار پوشش و حجاب مناسب، سبب حیا می‌شود و حیا یکی از مهم‌ترین صفاتی است که انسان را از رذایل اخلاقی دور می‌کند و مانع افتادن شخص در بدی‌های اخلاقی و باتلاق گناهان می‌شود، به‌طوری‌که در اسلام، حیا از بهترین عناصر تشرف به فضیلت‌ها و حیا پیشتازِ خصوصیات اخلاقی پسندیده قرار گرفته است و به دو صورت حیای نفسی و ایمانی معرفی شده است:

حیای نفسی را خداوند متعال در همه‌ی انسان‌ها قرار داده است، مانند حیای انسانی که شرمگاه خود را بپوشاند و از آشکارکردن آن جلوی مردم اجتناب کند.

و دیگری حیای ایمانی. آن خصلتی است که مانع از این می‌شود شخصِ مؤمن از خوف خداوند متعال مرتکب گناه گردد. این بخش از حیا فضیلتی است که اهل ایمان آن را بدست می‌آورد و خود را بدان زینت می‌دهد و این سرچشمه‌ی تمام فضایل است.

تمت بالخیر

منابع:

• قرآن کریم

•  تفسیر معارف القرآن/علامه محمد شفیع عثمانی/مترجم: مولانا محمد یوسف حسین پور/انتشارات شیخ الاسلام احمد جام/ص158.

• حجاب زن مسلمان/مولوی عبدالصمد غیاثی/ص20.

• كتاب: شبهات وأقاويل حول الحجاب/كاتب: أسماء راشد الرويشد/ص1.

• كتاب: رسالة إلى المرأة المسلمة في الترهيب من التبرج والترغيب في الحجاب/مؤلف: أبي عبد الله حماد/ص35.

• كتاب: الحجاب في الشرع والفطرة/مؤلف: عبد العزيز بن مرزوق الطّريفي/ناشر: دار المنهاج/ص78.

• احکام آرایش ونیایش بانوان/عبدالناصر غلجایی/457ص.

• هدیه­ای به خواهران/مولانا محمد عاشق الهی/ص345.

• عودة الحجاب/مؤلف: محمد أحمد إسماعيل المقدم/دار ابن الجوزي، القاهرة/ج2/ص628.

• حجاب زن مسلمان/مؤلف: مولوی عبدالصمد غیاثی/ص17.

• صحیح، أخرجه الترمذی في سننه/ص358/کتاب الرضاع/باب/نمبرحدیث: 1176/تخریج: صدقی جمیل العطار/دارالفکر، بیروت. سنه طباعه: 1429

• صحیح، أخرجه ابو داود في سننه/ص747/کتاب الحمام/باب النهي عن دخول الحمام/نمبرحدیث: 4012/تخریج: صدقي جمیل العطار/دارالفکر. الطبعة الأولی: 1426.

• صحيح، أخرجه مسلم في صحیحه/ص 917/رقم الحدیث: 125-(2128)/کتاب لباس وزینت/باب النساء الکاسیات…/ترقیم الأحادیث: محمد فؤاد عبد الباقي/الناشر: دارالآفاق العربية، قاهرة/سنة الطبع: 1426 هـ ق.

• تفسير امام قرطبی/ج7/الجزء: 14/ص 217-218/سوره احزاب/آيه: 59/تحقيق: عبد الرزاق المهدي/دار الکتاب العربي، بيروت/سنة الطبع: 1434 هـ ق.

• إسناده صحيح، مسند امام  احمد بن حنبل/ج42/ص 441/رقم الحدیث: 25660/تتمه مسند عایشهO/مجلد :52/تحقیق: شعیب الأرنؤوط وعادل مرشد/مؤسسة الرسالة العالمیة/الطبعة الرابعة: 1436 هـ ق.

• رواه ابن ماجه في سننه/ص744/أبواب الزهد/باب الحیاء/نمبرحدیث: 4181 ــ 4184/تخریج: محمد فؤاد عبد الباقي/المکتبة التوفيقية.

• رواه البخاري في ادب المفرد/ص981/باب الحیاء/نمبرحدیث: 1313/تحقیق: محمد إلیاس الباره/دارابن کثیر، دمشق، بیروت.

• رواه احمد في مسنده/مسند علي بن أبي طالب/ج2/ص343/نمبرحدیث: 1118/مجلد: 52/تحقیق: شعیب الأرنؤوط وعادل مرشد/ مؤسسة الرسالة العالمة/الطبعة الرابعة: 1436هـ.

• کنز العمال في سنن الأقوال والأفعال/ج16/ص 319/باب في ترغیبات النساء…/رقم الحدیث: 46011/مجلد: 8/دار إحیاء التراث العربي، بیروت/الطبعة الأولی: 1431 هـ ق.

• صحیح ابن خزيمه/ ج2/ص226/نمبرحدیث: 1681/کتاب امامت…/باب التغليظ في تعطرالمرأة…/مجلد: 3/تحقيق: ابی عبد     الرحمن عادل بن سعد/دارالکتب العلمية/الطبعة الأولی: 2009 م.

• صحيح/روایت کرده ابن ماجه در سُنن خود/ص 711/أبواب الفتن/باب العقوبات/نمبرحديث: 4019/تخريج: محمد فؤاد عبد الباقي/المکتبة التوفیقیة.

• السنن الکبری للإمام البیهقي/ج7/ص 152/نمبرحدیث: (13511)/کتاب النکاح/ باب تحریم النظر إلی الأجنبیات…/تخریج وتعلیق: اسلام منصور عبدالحمید/دار الحدیث، القاهره/سنة الطبع: 1429 هـ ق.

• صحيح، أخرجه مسلم في صحیحه/ص917/رقم الحدیث: 125-(2128)/کتاب لباس وزینت/باب النساء الکاسیات…/ترقیم الأحادیث: محمد فؤاد عبد الباقي/الناشر: دارالآفاق العربية، قاهرة/سنة الطبع: 1426 هـ ق.

• حجاب من در قلب من است/مؤلف: دکترسامی عامری.

• الحاد نوین باتلاق رنگین/مؤلف: مراد یوسفی/نشر احسان نوبت چاب اول ـ 1397.

• قرآن ورد شبهات/مؤلف: دکتر صلاح عبدالفتاح خالدی/مترجم: مجتبی دوروزی/نشراحسان چاپ مهارت نوبت چاپ اول 1397هـ ش.

• شبهه شناسی و رد شبهاتی پیرامون قرآن/مؤلف: سعید قادری/جلد 1/سال چاپ: 1400هـ ش.

بخش قبلی | پایان