قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان «بخش شصت‌وپنجم»

نویسنده: دوکتور نورمحمد محبی

قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان

بخش شصت‌وپنجم

مرض اِیدز در پرتو علم و هدایت الهی

جهان میکروب‌ها، دنیایی است که کشف آن از دستاوردهای اخیر علم است. کلمۀ «جرثوم» در اصل به معنای «ریشه و اصل هر چیز» است و از آن جهت به این موجودات بسیار ریز اطلاق گردیده که منشأ و اساس بسیاری از بیماری‌هااند. این موجودات با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند و تنها با وسایل پیشرفتۀ علمی قابل مشاهده‌اند.

در قرآن کریم اشاره‌ای لطیف به وجود موجودات نادیدنی شده است، آنجا که خداوند متعال می‌فرماید: “فَلَا أُقسِمُ بِمَا تُبصِرُونَ ۝ وَمَا لَا تُبصِرُونَ”[1] ترجمه: «قسم می­خورم به آنچه می­بینید! و قسم می­خورم به آنچه نمی­بینید!»

آنچه انسان نمی‌بیند، بخشی از «غیب نسبی» است، یعنی چیزهایی که در محدودۀ هستی ما وجود دارند اما حواس ما توان درک و مشاهدۀ مستقیم آن‌ها را ندارد و یکی از برجسته‌ترین مصادیق این غیب نسبی، همین میکروب‌ها و ویروس‌هااند که در تمام ابعاد زندگی بشر حضور دارند: در غذا، آب، هوا و حتی تماس‌های انسانی.

از آن‌جا که دین اسلام برنامۀ کامل زندگی بشر است، بی‌تردید در تشریع الهی، دستورهایی برای حفظ انسان از آفات این موجودات میکروسکوپیک (microscopic) نیز وجود دارد.

دستگاه دفاعی بدن (جهاز المناعه)

در بدن انسان سه نوع اصلی از سلول‌های خونی وجود دارد:

۱. کُریات سرخ (گلبول‌های سرخ) که وظیفۀ انتقال اکسیجن را دارند.

۲. کُریات سفید (گلبول‌های سفید) که وظیفۀ دفاع از بدن را بر عهده دارند.

۳. صَفیحات خون (پلیتلیت‌ها) که مسئول بندآوردن خون‌ریزی‌اند.

کُریات سفید در واقع «لشکر دفاعی بدن»اند. آنان در برابر هر حملۀ میکروبی و ویروسی آماده می‌شوند و از بدن دفاع می‌کنند. این لشکر شگفت‌انگیز قابلیت‌های خاصی دارد:

ü     می‌تواند برخلاف جریان خون حرکت کند؛

ü     از رگ‌ها خارج شده و وارد بافت‌ها شود؛

ü     از سدهای محکم بدن عبور می‌نماید تا دشمن را در هر نقطه‌ای تعقیب کند.

این سلول‌ها در مراکزی خاص گرد می‌آیند که به آن‌ها «عُقد لنفاوی» گفته می‌شود. این عقدها همانند قلاع دفاعی بدن عمل می‌کنند که در آن‌ها کُریات سفید تعلیم می‌بینند، تنظیم می‌شوند و مواد ضد میکروبی تولید می‌کنند.

دانشمندان می‌گویند بخشی از این کُریات وظیفۀ «استخبارات» دارند؛ یعنی نخستین تماس را با میکروب می‌گیرند، ساختار آن را می‌شناسند و سپس اطلاعات لازم را به مرکز قوماندانی (عقد لنفاوی) بازمی‌گردانند. در آنجا مواد خاصی به نام «پادتن‌ها یا انتی‌بادی‌ها» ساخته می‌شود که مانند سلاح برای از بین بردن دشمن به کار می‌رود. به دنبال آن، گروهی از سلول‌های جنگجو با حمل این انتی‌بادی‌ها به سوی دشمن حرکت کرده، میکروب را محاصره و نابود می‌سازند. تورم سفید یا التهاب در بدن، در واقع نتیجۀ همین جنگ درونی میان سلول‌های دفاعی و عوامل بیماری‌زا است.

اما گاهی این نظام دفاعی با تمام قدرت و سازماندهی‌اش «از کار می‌افتد»؛ و یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌هایی که چنین می‌کند، «مرض اِیدز» (AIDS) است.

ماهیت و واقعیت مرض اِیدز

مرض اِیدز یا «نقص اکتسابی نظام دفاعی بدن»، بیماری ویروسی بسیار خطرناکی است که نخستین بار در سال ۱۹۸۱ میلادی در ایالات متحدۀ آمریکا شناخته شد. در آغاز تنها پنج مورد شناسایی گردید، اما در مدت کوتاهی شمار مبتلایان به صدها و سپس هزاران نفر رسید. در سال ۱۹۸۴ تعداد مبتلایان به دوازده هزار نفر رسید که نیمی از آنان جان باختند.

تا امروز، هیچ علاج قطعی برای اِیدز کشف نشده است و تمام تلاش‌های علمی فقط در جهت کاهش سرعت بیماری و حمایت از بیمار متمرکز است. ویروس این بیماری، موسوم به «HIV»، نظام دفاعی بدن را فلج می‌سازد، به‌خصوص سلول‌های سفید نوع «CD4» را هدف قرار می‌دهد که قوماندانان اصلی لشکر دفاعی بدن‌اند.

در نتیجۀ از بین رفتن این سلول‌ها، بدن در برابر میکروب‌های عادی نیز بی‌دفاع می‌شود و هر عفونت ساده‌ای می‌تواند منجر به مرگ گردد.

آمار و گسترش جهانی

بر اساس آمار سازمان صحی جهان (WHO)، در سال‌های اخیر حدود «۳۴ میلیون نفر» در جهان به ویروس اِیدز مبتلا بودند. اما کارشناسان صحت باور دارند که رقم واقعی دو برابر یا حتی بیشتر از این مقدار است.

بسیاری از کشورهای جهان، به‌خصوص جوامعی که فساد اخلاقی و فحشاء در آن‌ها رواج دارد، بیشترین آسیب را از این بیماری دیده‌اند. مطالعات آماری نشان می‌دهد در جوامعی که بی‌بندوباری جنسی، اعتیاد به مواد مخدر و روابط غیرمشروع رواج دارد، نرخ ابتلا به اِیدز به شکل «تصاعد هندسی» یا حتی «انفجاری» رو به افزایش است. در برخی کشورها هر ده ثانیه یک نفر به دلیل اِیدز جان می‌دهد. پیش‌بینی‌ها هشدار می‌دهند که اگر جریان فعلی ادامه یابد، شمار مبتلایان ممکن است تا سال ۲۱۰۰ میلادی به بیش از صد میلیون نفر برسد.

پیوند میان رفتار انسانی و ابتلا به بیماری

ویروس اِیدز عمدتاً از راه‌های زیر انتقال می‌یابد:

·        تماس جنسی نامشروع و بی‌پروا؛

·        استفادۀ مشترک از سوزن در میان معتادان؛

·        انتقال خون آلوده؛

·        و در موارد نادر، از مادر مبتلا به جنین.

خصوصیت عجیب این ویروس آن است که در اکثر موارد «از راه روابط نامشروع و انحرافات اخلاقی» انتقال می‌یابد. این همان نکته‌ای است که قرآن کریم و سنت نبوی از قرن‌ها پیش هشدار داده‌اند.

الله ^{جلّ‌جلاله} می­فرماید: “وَلَا تَقرَبُوا ٱلزِّنَىٰۖ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةً وَسَاءَ سَبِیلاً”[2] ترجمه: «و (با انجام عوامل و انگیزه­های زنا) به زنا نزدیك نشوید كه زنا گناه بسیار زشت و بدترین راه و شیوه است.»

رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} فرمودند: “یا معشر المهاجرین خمس إذا ابتلیتم بهن، وأعوذ بالله أن تدركوهن: ‌لم ‌تظهر ‌الفاحشة فی قوم قط، حتى یعلنوا بها، إلا فشا فیهم الطاعون، والأوجاع التی لم تكن مضت فی أسلافهم الذین مضوا… .”[3] «ای گروه مهاجران! پنج چیز است که اگر به آن گرفتار شوید، به خدا پناه می‌برم از اینکه آن را دریابید؛ هیچ قومی فاحشه را آشکارا انجام نداد مگر آنکه طاعون و بیماری‌هایی در میان‌شان شیوع یافت که در گذشتگان‌شان نبود»

این حدیث شریف به روشنی رابطۀ میان انحراف جنسی و پیدایش امراض نوظهور را بیان می‌کند. و امروز، علم طب همین حقیقت را تأیید می‌کند.

حکمت الهی در نظام سلامت

اِیدز از شگفت‌انگیزترین نمونه‌های هشدار الهی در عصر حاضر است. این ویروس به‌گونه‌ای طراحی شده است که به آسانی «قابل علاج یا مهار نیست» و پیوسته شکل و ساختار خود را تغییر می‌دهد؛ ازهمین‌رو واکسین قطعی برای آن تاکنون ساخته نشده است. اما در عین حال، «پیشگیری از آن بسیار آسان است»؛ تنها با رعایت پاکی، عفت و التزام به منهج الهی در روابط انسانی.

به‌عبارت‌دیگر، خداوند متعال در برابر سهل‌انگاری اخلاقی، مجازاتی درونی در طبیعت قرار داده است تا انسان بداند که بی‌بندوباری و تجاوز از حدود شرع، عواقب خطرناکی دارد.

چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: “ظَهَرَ ٱلفَسَادُ فِی ٱلبَرِّ وَٱلبَحرِ بِمَا كَسَبَت أَیدِی ٱلنَّاسِ لِیُذِیقَهُم بَعضَ ٱلَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُم یَرجِعُونَ.»[4]؛ ترجمه: «تباهی و خرابی در دریا و خشكی به خاطر كارهائی پدیدار گشته است كه مردمان انجام می­داده‌اند. بدین وسیله خدا سزای برخی از كارهائی را كه انسان­ها انجام می­دهند بدی‌شان می­چشاند تا این كه آنان (بیدار شوند و از دست زدن به معاصی) برگردند.»

از نشانه‌های حکمت الهی این است که با وجود تماس حشرات مانند پشه با خون آلوده، ویروس اِیدز از این طریق منتقل نمی‌شود. این واقعیت علمی نشان می‌دهد که این بیماری تصادفی نیست، بلکه هشدار و تذکری است برای انسان تا از مسیر فساد و فحشا بازگردد.

پیام اجتماعی و اخلاقی

جامعۀ سالم بر اساس خانوادۀ پاک و ازدواج مشروع استوار است. هر جوانی که به دنبال کار حلال و ازدواج پاک می‌گردد، در حقیقت در آبادانی و سلامت امت خویش سهم می‌گیرد. در مقابل، کسی‌که به شهوات حرام روی می‌آورد، به‌گونه‌ای نادانسته در تخریب خود، خانواده و جامعه‌اش نقش دارد. چنان‌که شاعر می‌گوید:

یا بناتَ الجیلِ هَیا حصِّنوا هذا البناء                   احفظوا جیلَ الشباب أرشدوهم للصواب

فهم النبعُ الغزیر ولكم عذبُ الشراب                  حصّنوا كلّ الشباب لینیروا كالبدور

یسّروا أمر الزواج لا تغالوا بالمهور                        واحذروا داءَ التباهی بالأثاثِ والقصور

ترجمه: ای دختران نسل کنونی، بیایید و این ساختمان (جامعه و خانواده) را محکم سازید. نسل جوان را حفظ کنید و ایشان را به راه راست هدایت نمایید. آنان چشمۀ جوشان‌اند و برای شما نوشیدنی گوارا خواهند بود. همۀ جوانان را حمایت کنید تا مانند ماه بدر درخشان شوند. کار ازدواج را آسان سازید و در مهریه‌ها افراط نکنید. و از بیماری خودنمایی با اثاثیه و کاخ‌ها برحذر باشید.

این ابیات پیام روشنی دارند: عفت، علم و ازدواج آسان کلید سلامت جامعه است.

در اخیر باید گفت که مرض اِیدز، فراتر از یک بحران طبی، هشداری الهی است که انسان را به بازگشت به فطرت فرا می‌خواند. جامعه‌ای که حدود الله را رعایت کند، در حصن سلامت جسم و روح قرار می‌گیرد، اما هرگاه فحشاء و فساد آشکار شود، بیماری‌ها و نابسامانی‌های تازه پدیدار می‌گردد.

پس ایمان، پاک‌دامنی، علم و تعهد اخلاقی تنها سپر واقعی در برابر این بلا است. علاج واقعی، نه در دارو و واکسین، بلکه در «بازگشت به منهج الهی و صراط مستقیم» است.[5]

ادامه دارد…

بخش قبلی | بخش بعدی

---