نویسنده: دوکتور نورمحمد محبی
قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان
بخش سی و سوم
مهندسی دقیق دست انسان
اگر تنها به دست خود بنگریم و در سازوکار آن بیندیشیم، درمی‌یابیم که این عضو کوچک، دریچه‌ای به سوی شناخت عظمت پروردگار است. ساختار پیچیدۀ دست، ترکیب مهندسی‌شده‌ای از استخوان، عضله، عصب، مفصل، رگ و تاندون ([1]) است که به انسان توانایی انجام هزاران فعالیت دقیق و پیچیده را می‌دهد.
استخوان‌های انگشتان دست
دست انسان دارای پنج انگشت است. در هر انگشت سه بند (استخوان فالانژ ([2]) ) وجود دارد، «به‌جُز شصت» که از دو بند تشکیل شده است. این تفاوت ساختاری، کلید برتری عملکرد دست انسان بر سایر موجودات است.
دانشمندان بر این باورند که: «شصت، راز شکوفایی تمدن انسانی است.»
انگشت شصت؛ کلید مهارت انسانی
خصوصیت منحصر به‌فرد شصت، توانایی آن در مقابله با دیگر انگشتان است (پدیدۀ Opposition) که امکان گرفتن اشیای ظریف و انجام حرکات دقیق مانند نوشتن، نقاشی، دوختن و کار با ابزار را فراهم می‌سازد.
در بند دوم شصت، تاندونی متصل به عضله‌ای قرار دارد که به آن «انعطاف، دقت و چابکی بالا» می‌بخشد. شصت انسان به کمک مفصل گوی‌مانند و چندین تاندون فعال، توانایی حرکت در همۀ جهات را دارد: باز و بسته شدن، دور و نزدیک شدن، چرخش، گرفتن، و تماس با سایر انگشتان.
نقش شگفت‌آور شصت در زندگی روزمره
مطالعات نشان می‌دهند که در فعالیت‌هایی چون تایپ کردن، شصت به‌تنهایی انرژی‌ای معادل پیاده‌روی ۴۰ کیلومتر مصرف می‌کند؛ اما چون حرکت آن بدون احساس خستگی آشکار انجام می‌شود، از دید ما پنهان می‌ماند.
یکی از دانشمندان غربی می‌گوید: «شصت دست انسان، دنیای شگفتی‌ها را به روی بشر گشود.»
ساختمان دقیق دست
دست انسان از: ۲۷ استخوان، ۲۸ مفصل و ۳۳ عضله تشکیل شده است. استخوان‌های بند هفت عدد می‌باشند. این بند امکان حرکت دست را در همۀ جهات فراهم می‌سازد. بدون آن، دست بیشتر توانایی‌های خود را از دست می‌داد.
گردش خون و عصب‌رسانی دست
شبکۀ خونی در دست بسیار پیچیده و دقیق است. در هر نقطه‌ای از دست که نوک سوزنی قرار دهی، خون جاری می‌شود؛ گواهی بر وجود رگ‌های بسیار ریز و متراکم.
در کنار آن، «شبکۀ عصبی دقیقی» نیز دست را پوشش داده است؛ شامل عصب میانی، عصب زند زیرین و عصب شعاعی. این اعصاب مسئول دریافت حس و هدایت حرکات دست هستند. برخی از این حرکات ارادی‌اند و برخی دیگر غیرارادی و بازتابی‌اند.
خداوند متعال در قرآن کریم، با اشاره به این عجایب بندهای نظام بدن انسان، می‌فرماید: «نَّحۡنُ خَلَقۡنَٰهُمۡ وَشَدَدۡنَآ أَسۡرَهُمۡۖ» [انسان: ۲۸] ترجمه: «ما ايشان را آفريدهايم و بندها و پيوندهاي اندامشان را سفت باهم بسته و استوار داشتهايم.»
در اخیر و فشرده میگوییم که دست انسان، بهخصوص شصت، شاهکاری در مهندسی آفرینش است. بدون دست، هیچ‌یک از اختراعات، صنعت‌ها، هنرها یا تمدن انسانی شکل نمی‌گرفت. این عضو پیچیده و دقیق، نه تنها محصول جریانات طبیعی، بلکه جلوه‌ای از نظم دقیق، حکمت بی‌نهایت و قدرت بی‌مانند خداوند است. این گواهی است بر وجود خالق حکیم و توانا. همان خدایی که شب و روز را جایگزین یکدیگر ساخته تا چرخۀ حیات ادامه یابد و هر موجودی فرصت رشد، بازسازی و تعالی بیابد.
بدون شک، درک و تأمل در این نظم و قدرت بی‌نظیر، ما را به شناخت عمیق‌تر و شکرگزاری نسبت به خالق هستی رهنمون می‌کند و بر عظمت این معجزۀ خلقت صحه می‌گذارد.([3])
ادامه دارد…
بخش قبلی | بخش بعدی
([1]) تاندون (Tendon) یک نوع بافت همبند قوی و انعطاف‌پذیر است که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کند. وظیفه اصلی تاندون انتقال نیروی انقباض عضله به استخوان است تا حرکت امکان‌پذیر شود.
([2]) فالانژ (Phalanx) به هرکدام از استخوان‌های کوچک در انگشتان دست و پا گفته می‌شود. هر انگشت دست معمولاً شامل سه فالانژ است: فالانژ نزدیک (Proximal)، فالانژ میانی (Middle) و فالانژ دور (Distal)، به جز شست که دو تا دارد.
