نویسنده: غیاث الدین غوری
نگاهی کوتاه پیرموان عقاید و باورهای فرقه دُرُوزِی
بخش پنجم
کتاب‌ها و متون دروزیان
آنان دارای مجموعه‌ای از نوشته‌های مقدس هستند که «رسائل الحکمة» نامیده می‌شود، این مجموعه شامل ۱۱۱ رساله است و تألیف آن به حمزه، بهاءالدین و تمیمی نسبت داده می‌شود.
۱. الرسائل الحِکْمیّة (نامه‌های حکمت‌آمیز)
مهم‌ترین منبع عقاید دروزیان است و حاوی تعالیم رسمی و فکری فرقه می‌باشد.
مضامین این رسائل عبارت‌اند از:
ü دعوت به الوهیت حاکم بأمرالله؛
ü تأیید تناسخ ارواح؛
ü تأویل شریعت و نفی ظاهر دین؛
ü اصول طبقه‌بندی انسان‌ها و وجوب تقیه.
«رسائل الحکمیه» در حقیقت ستون فقرات مذهب دروز را تشکیل می‌دهد.
آنان دارای مصحفی هستند که آن را «المنفرد بذاته» می‌نامند.
۲.«کتاب النقاط و الدوائر»
مولف این کتاب بهاءالدین النقاش می‌باشد.
در این کتاب، مفاهیم پیچیدهٔ فلسفی و رمزی مطرح می‌شود؛ مانند:
o ارتباط میان خالق و مخلوق؛
o جایگاه اعداد در عالم هستی؛
o مراتب معنوی انسان‌ها و نقش آن‌ها در نظام کیهانی.
این کتاب بیشتر برای عقلای دروزی نوشته شده و زبان آن رمزآلود و سخت‌فهم است.
برخی مورخان آن را به حمزه بن علی نسبت داده‌اند؛ ولی عده‌ای دیگر، آن را منسوب به «عبدالغفار تقی‌الدین البُعقَلی» می‌دانند، کسی که در سال ۹۰۰ هجری قمری کشته شد.
از دیگر آثار مهم آنان، «میثاق ولی‌الزمان» است که آن را حمزه بن علی نگاشته و از متون اصلی دروزیان به شمار می‌رود. در این کتاب، به عقیده دروزی تصریح شده است.
همچنین کتابی دارند به نام «النقض الخفي» که در آن، حمزه تمام شریعت‌ها، به‌ویژه پنج رکن اسلام را باطل اعلام کرده است.
کتاب دیگری به نام «أضواء على مسلك التوحيد» نوشته دکتر سامی مکارم نیز در این زمینه وجود دارد که به بررسی عقاید توحیدی آنان می‌پردازد.
۳. کتاب «الدعوة و التبشیر»
مجموعه‌ای از تعالیم تبلیغی است که در آغاز دعوت دروزیان میان مردم منتشر می‌شد.
هدف آن جذب پیروان جدید، تأکید بر شخصیت حاکم و گسترش عقاید باطنی بود.
این آثار امروزه به‌شدت پنهان نگه داشته می‌شوند و فقط خواص به آن‌ها دسترسی دارند.
اصول در پذیرش اعضای جدید
دروزیان برای پیوستن افراد جدید به فرقه‌شان شروط سختی دارند:
· فرد باید مدت طولانی مورد آزمون و بررسی قرار گیرد؛
· تعهد به سکوت و تقیه داشته باشد؛
· از هرگونه ارتباط با کتاب‌های مخالف یا علما پرهیز نماید؛
· اسرار فرقه را در هیچ شرایطی فاش نسازد.
این روند، باعث شده‌است که دسترسی به عقاید دروزیان برای خارجی‌ها بسیار دشوار باشد.
روش تعلیم و تربیه
تعلیمات دروزی، پنهانی، طبقه‌بندی‌شده و محدود به حلقات خاص است؛
افراد غیرموحد (عوام) حق دسترسی به متون عقیدتی را ندارند؛
فقط اعضای خاص (عقلای دروز) می‌توانند این متون را بخوانند و تعلیم دهند.
نویسنده در این بخش تأکید می‌کند که این روش، برخلاف روش اسلام در تعلیم و ترویج علم و دین است که بر روشنی، شفافیت و دعوت عمومی استوار است.
ویژگی‌های متون دروزیان
متون آن‌ها پر از الفاظ رمزی، استعاره‌ای و تأویلی است؛
واژگانی مانند: «الحدّ»، «المثل»، «المبدأ»، «التناسخ»، «العقل»، «السبیق»، و «اللاحق» به‌گونه‌ای خاص معنا شده‌اند.
اغلب مفاهیم، از دیدگاه بیرونی، مبهم و گنگ به نظر می‌رسند و برای درک آن‌ها باید به سیستم فکری درونی دروزیان آشنا بود.
خلاصه:
مذهب دروز بر پایهٔ متونی استوار است که عمداً پیچیده، رمزی و دور از دسترس عموم نگه داشته می‌شوند. این پنهان‌کاری ساختاری، نشان‌دهندهٔ ماهیت انحرافی و فرقه‌گرایانهٔ آن‌هاست، بر خلاف اسلام که بر روشن‌گویی و نشر علم تأکید دارد، مذهب دروز بر اسرارگرایی و نخبه‌گرایی پافشاری می‌کند.
ادامه دارد…
بخش قبلی | بخش بعدی
