محبت محمد مصطفی (صلی الله علیه وسلم) (بخش دوزادهم)
اموری که آدمی را به محبت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) میرساند:
محبت نبی اکرم (صلی الله علیه وسلم) یک اصل ایمانی و واجب شرعی محسوب میشود و برای یک مسلمان لازم است تا برای تحقق و پایبند شدن به آن سعی و تلاش کند. و نیز عمل به اسباب و اموری که او را برای بدست آوردن آن محبت کمک میکنند واجب است. و از این امور میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. تعظیم ارتباط با خداوند متعال و محبت آن:
هرگاه که یک مؤمن ارتباط خود را با خداوند تقویت ببخشد، این ارتباط او را به یاد محبت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وسلم) میاندازد. زیرا که ارتباط با خداوند میسر نمیشود مگر با پیروی از آنچه که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) دستور دادهاند. پس مؤمن هر گاه قرآن بخواند همانگونه که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) قرآن خوانده و نماز بخواند و به فرموده پیامبر (صلی الله علیه وسلم) عمل کند که فرمودند: «نماز بخوانید، همانگونه که مرا میبینید که نماز میخوانم.»[1] و هر گاه فرد روزه بگیرد یا زکات مالش را بپردازد یا به حج برود، پس او در هر عملی به راه و روش پیامبر (صلی الله علیه وسلم) عمل کرده است. این کارها را همیشه یادآوری میکند به عظمت قدر پیامبر (صلی الله علیه وسلم) زیرا که چارهای برای رسیدن به خداوند متعال جز عمل به روش پیامبر (صلی الله علیه وسلم) نیست و این علامت محبت محسوب میشود. و این محبت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وسلم) را در دل برانگیخته میکند تا بر هوای نفس و راحت بدن غلبه کند. پس اگر صدای مؤذن را در وقت نماز صبح بشنود که (الصلاة خیر من النوم) نماز از خواب بهتر است، در حالیکه هوا سرد، جسم خسته و رختخواب راحت است. با وجود این همه، مؤمن دوستدار خدا و رسول بلند میشود و رختخواب را ترک میکند تا همراه کسانی باشد که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) به آنها بشارت داده است و فرموده: بشارت بده کسانی را که در تاریکی به طرف مساجد میروند به نور کاملی در روز قیامت.[2]
۲. شناخت احوال پیامبر اکرم (صلی الله علیه وسلم) و ارتباط کامل با سیرت ایشان:
بدون شک مطالعه سیرت و اطلاع از احوال پیامبر (صلی الله علیه وسلم) عظمت ایشان را آشکار میسازد و تصویری زنده از اخلاق بزرگ ایشان که بذر محبت را در قلبها میکارد، ترسیم مینماید. سیرت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) را صبح و شب بخوانید و به فرزندانتان یاد دهید، همانگونه که بعضی از سلف میگفتند: به ما داستان جنگهای رسول الله (صلی الله علیه وسلم) را همانگونه یاد میدادند که یک آیه از قرآن را چگونه تعلیم میدادند. به راستی که سیرت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) در کدام قسمت خانه ما جای دارد؟ و در کدام قسمت زندگی فرزندان ما قرار دارد؟ برخورد ما با حوادث زندگی در کجا با برخورد پیامبر (صلی الله علیه وسلم) در مقابل حوادث همخوانی دارد؟ بسیاری از نسلهای امروزی از اشتباهات و پایین آمدن اقوامی که هیچ بهرهای برای آنها ندارند، بیشتر از سیرت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) و صحابه کرام خبر دارند. و چگونه ما محبت آن حضرت (صلی الله علیه وسلم) را در زندگیمان بزرگ بداریم در حالی که از سیرت ایشان اطلاعی نداریم.
لازم است که ارتباط ما با سیرت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) به صورت دائمی ادامه پیدا کند تا این عظمت را دریابیم و آن رحمت را لمس کنیم و احساس کنیم که آن نعمتی را که خداوند بر ما منت گذاشته به سبب بعثت و نبوت رسول الله (صلی الله علیه وسلم) است.
علمای زیادی در مورد سیرت کتابهای گرانبهایی نگاشتهاند که از مشهورترین آنها میتوان به «سیرت ابن هشام» که مختصر «سیرت ابن اسحاق» است و توجه زیادی در جامعه به آن شده و چاپهای متعددی شده و استاد عبد السلام هارون آن را در یک جزء کوچک مختصر کرده، اشاره نمود. از بهترین و سودمندترین کتابهای سیرت میتوان از کتاب «زاد المعاد فی هدی خیر العباد» که نوشته علامه ابن قیم جوزی است، نام برد. این کتاب به علت ذکر درسها و عبرتهایی از حوادث و نیز اضافه کردن حکم استنباط شده از دیگر کتابها متمایز شده است. همچنین موضوع سیرت توسط علما و متفکرین ادبی عصر حاضر هم مورد توجه قرار گرفته است. از جمله کتاب «السیرة النبویة، دروس و عبر» از دکتر مصطفی سباعی و کتاب «السیرة النبویة دراسة تحلیلیة» از دکتر محمد عبد القادر أبو فارس، را میتوان نام برد.[3]
همچنین سلسلهای از کتابهای داستانی از سیرت برای کودکان هم نگاشته شده است.
۳. به کثرت یاد کردن از زندگی اصحاب کرام (رضی الله عنه):
هرگاه که ما صحابه را بزرگ داشتیم و از زندگی آنان یادی کردیم و ویژگیها و برتریهای آنان بر دیگران را آشکار کردیم، این ما را بدون شک به سوی رسول الله (صلی الله علیه وسلم) و عظمت ایشان هدایت میکند. زیرا همهی آنان از پیامبر (صلی الله علیه وسلم) الهام گرفتهاند و از نور ایشان روشن شدهاند. آن حضرت (صلی الله علیه وسلم) با اراده خداوند، آنان را از جهالت به سوی رهبری امت هدایت کردند. آنان دانشآموزان مدرسه نبوت هستند و نمونههایی از مردانی که پیامبر (صلی الله علیه وسلم) آنان را ساخت و در جلوی چشمانش به آنان تعلیم داد و بهرهمند ساخت.
۴. احترام به محبان و عاملان سنت نبوی:
تمام کسانی که به حدیث و سنت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) خدمت کردند، آنها را جمعآوری و نگارش کردند، از آنها دفاع کردند، معانی آن را شرح دادند و احکام را از آنها استنباط کردند، نزد ما دارای فضیلت و احترام هستند. آنها کسانی هستند که معرفت و شناخت سیرت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) را برای ما آسان کردند. پس یادآوری از آنان و شناخت زحمتهایشان و بزرگ داشتن منزلت آنان، محبت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) را به یاد ما میآورد و ما را به آن نزدیک میکند. هرکس که مشغول به حدیث باشد و سنت پیامبر (صلی الله علیه وسلم) را رعایت کند، نزد ما محبوب است زیرا که ما را به یاد رسول الله (صلی الله علیه وسلم) میاندازد.
جای بسی تأسف است که ما بعضی را میبینیم که فردی را که سنت را در هیئت و شکل خود رعایت کرده، به فرد تندرو توصیف میکنند. این در مفاهیم زندگی ما خلل ایجاد میکند. بر ما لازم است که هرگاه کسی را دیدیم که تابع سنت است، او را دوست بداریم و او را مثالی ببینیم که ما را به یاد رفتار و اقوال پیامبر (صلی الله علیه وسلم) میاندازد. این کمکی بر محبت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وسلم) است.