نویسنده: محمد الافغانی
چالش‌ها و موانع پیشرفت علم ریاضی در افغانستان و جهان اسلام:
در واقع با بررسی نقش مسلمانان در علم ریاضی به خوبی به این درک می رسیم که در جریان نهضت ترجمه، آثار بسیاری از ریاضی دانان یونانی به عربی برگردانده شد و به سرعت ریاضی دانان اسلامی از سطوح دانسته‌های ریاضی دانان یونان گذشتند، بر آثار آنان شرح‌های بسیاری نوشتند و بسیاری از دانسته‌های آنان را توسعه بخشیدند.
نقش دَرهم آمیزنده‌ی ریاضیات اسلامی بین مکتب‌های ریاضی شرق و غرب، یعنی بین ریاضیات یونان و هند، از ارزنده ترین دستاوردهای ریاضیات اسلامی برای نوع بشر به حساب می آمد.
این نقش بسیار مهم ریاضیات اسلامی بود که توانست دانسته‌های ریاضیات هندسی و از همه مهم‌تر، شیوه‌ی عدد نویسی دهدهی را با دیگر مفاهیم ریاضی طرح شده در یونان در هم آمیزد و از آن صورت واحدی درآورد و به غرب ارائه دهد.
در دیگر بخش‌های دانش ریاضی، از جمله مثلثات و هندسه نیز دانشمندان اسلامی آرای گران‌بهایی از خود به یادگار گذاشتند. در این بخش‌ها، دانشمندان اسلامی افزون بر بسط روابط حاکم بر مثلثات یونانی، خود به یافته‌های جدیدی نیز رسیدند، یکی از این یافته در کتاب «شکل القطاع» متبلور می شود.
دوره‌ی تاریخ ریاضیات اسلامی از سده‌ی دوم هجری تا کنون، ریاضی دانان بسیاری را به تاریخ علم جهان هدیه داده است.
در طول قرون وسطی، پیشرفت‌های ریاضیات به طور قابل توجهی مدیون نبوغ ریاضیدانان مسلمان بود. حتی در نیمه‌ی قرن پانزدهم میلادی، زمانی که مسلمانان با پیچیده‌ترین مسائل هندسی دست و پنجه نرم می‌کردند، آن‌ها توانستند معادلات درجه سوم جبری را با استفاده از مقاطع مخروطی حل کنند و در علم مثلثات کروی، تحقیقات ارزشمندی انجام دهند. در همان دوران، در اروپا، تحقیقات ریاضی بیشتر به مسائلی مانند حساب تقویم و استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری محدود می‌شد، که اغلب برای نیازهای روزمره بودند.
با این حال، متأسفانه با گذشت زمان، این روند پیشرفت دچار رکود شد و با چالش‌هایی مواجه گردید که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت. این چالش‌ها باعث شدند جهان اسلامی از تولید دانش به سمت صرف استفاده از دانش حرکت کند.
در این بخش، به چالش‌ها و موانعی که پیشرفت علم ریاضی در جهان اسلام را تحت تأثیر قرار داده‌اند، می‌پردازیم:
چالش‌ها و موانع پیشرفت علم ریاضی در جهان اسلام:
-
محدودیت‌های معلم در انتخاب محتوا و فعالیت‌های آموزشی:
معلمان، به ویژه در علم ریاضی، می‌توانند با ابتکار و خلاقیت، شاگردان را با برنامه‌های انگیزشی و رقابتی به سطح درک بهتری از مطالب برسانند. معلمان باید توانایی داشته باشند تا بدون محدودیت‌های قبلی در محتوای آموزشی، ریاضیات را تدریس کنند تا شاگردان نیز بتوانند با ابتکار و خلاقیت در این زمینه به جامعه خدمت کنند. محدود کردن معلمان در مهارت‌های تدریس می‌تواند به رکود آموزشی منجر شود، در حالی که بسیاری از معلمان با استفاده از خلاقیت خود فضای آموزشی را برای دانش‌آموزان گسترش داده‌اند.
-
عدم هماهنگی در محتوای آموزشی:
گاهی اوقات، مشاهده می‌شود که بین محتوای آموزشی تهیه شده هماهنگی لازم وجود ندارد. این مسئله نیز به محدودیت‌های معلم در انتخاب محتوا مرتبط است. وقتی معلمان آزادی دارند تا محتوای درسی را خود تهیه کنند، می‌توانند با خلاقیت خود فضای یادگیری را گسترده‌تر کنند و دانش‌آموزان را در یک چارچوب محدود نگه ندارند.
-
محدودیت زمانی:
