نماز جنازه و بر پاداشتن نماز جنازه برای میت، برای زندهها بامعنا ساختن زندگی هست. کسانیکه در این مراسم مذهبی باشکوه اشتراک میکنند، به پرمعنا بودن زندگی و مفهوم درست موت پی خواهند برد. زندگی این دنیا در واقع راه رسیدن به زندگی دائمی است که این راه جز از دروازۀ موت (مرگ) دیگر مسیری نخواهد داشت.
تدبر در معنای زندگی و موت به بهترین شکل ممکن در مراسم نماز جنازه تبلور خواهد یافت؛ چون در مراسم نماز جنازه یکی از نکات مهم تربیتی که انسان با آن مواجه میگردد، فهم درست معنای زندگی است که گذرا بوده و محل بودوباش دائمی نیست و از سوی دیگر معنامند بودن موت را درک میکند که راه رسیدن انسان به سرای آخرت است.
انسان مسلمان با مشاهدۀ جنازۀ برادر مسلمانش، هرگز از زندگی ناامید نشده، بلکه بیشتر از قبل خود را مسئول همۀ برنامههای دین و زندگی دانسته و برای پربار ساختن توشۀ آخرتش تلاش خواهد نمود؛ و این همان معنایی است که برای زندگی خود ترسیم نموده و موت را نه اینکه پایان زندگی دانسته بلکه آنرا، راه رسیدن به زندگی دائمی میداند.
6ـ از بین برندۀ لذتهای زودگذر
در حقیقت گاهگاهی انسان به علت ضعف اراده و گاهی هم به علت سستی در لذتهایی که لذت آن گذرا است دچار میگردد و چیزی که این لذتهای زودگذر را به بهترین شکل ممکن از بین میبرد، یاد مرگ میباشد.
و مشهد موجود در نماز جنازه بهترین یادآور «مرگ» است؛ چرا که انسان با مشاهدۀ جنازۀ برادرِ مسلمانش بهخوبی متوجه میگردد که بعد از او نوبت خودش خواهد بود و این اندیشه باعث میگردد که سر در گریبان برده و از لذتهای کوچکی که تباهی بزرگی در پی دارد را فراموش نموده و دیگر بهسوی آنها قدمی برندارد.
یاد مرگ یکی از بهترین راههای از بین بردن لذت گناه است. رسولالله صلیاللهعلیهوسلم میفرماید: «اذکروا هادم اللذات، قیل: ما هو؟ قال: الموت.»
باید انسان متوجه باشد که آگاهی از عواقب و پیامدهای گناه، بر روح و رفتار انسان تأثیر بسیار مفید و مثمری خواهد داشت. انسان وقتی به این قضیه بهدرستی پی ببرد، در ترک گناه مصرتر خواهد شد.
وقتی انسان در دعای ورود به قبرستان میخواند که: «انا بکم لاحقون»؛ «ما نیز به شما ملحق خواهیم شد.» این امر در ذهن و روان شخص مؤمن این تلنگر را ایجاد مینماید که نوبت هر انسانی سر وقت آن فرا خواهد رسید و انسان مسلمان نباید از این نوبت غافل باشد؛ نوبتی که هرگز وقت معین آن برای هیچکسی جز خداوند معلوم نیست.