Close Menu
    Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
    Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
    • انتخاب زبان
      • پښتو
      • English
    • صفحۀ اصلی
    • تحلیل روز
    • اسلام
      • پیامبر اسلام ﷺ
      • قرآن کریم
      • مسلمان
      • عقیده
      • ایمان
      • عبادات
      • معاملات
      • فقه
      • جهاد
      • سیمای اسلام
      • اقتصاد اسلامی
      • مدیریت اسلامی
      • ثقافت اسلامی
      • تصوف
      • جنایات
      • ممنوعیت‌ها
    • ادیان
      1. یهودیت
      2. مسیحیت
      3. بودائیت
      4. هندویزم
      5. زرتشتی
      6. شیطان پرستی
      7. کنفوسیوس
      8. View All

      یهود و جایگاه جهانی آن (بخش دوم و پایانی)

      چهار _15 _نوامبر _2023AH 15-11-2023AD

      خیانت های یهودیان در صدر اسلام (بخش دوم)

      یک _5 _نوامبر _2023AH 5-11-2023AD

      خیانت های یهودیان در صدر اسلام (بخش اول)

      یک _5 _نوامبر _2023AH 5-11-2023AD

      یهود و جایگاه جهانی آن (بخش اول)

      دو _30 _آکتوبر _2023AH 30-10-2023AD

      وجوه افتراق میان اسلام و مسیحیت (بخش چهارم و پایانی)

      چهار _22 _جنوری _2025AH 22-1-2025AD

      وجوه افتراق میان اسلام و مسیحیت (بخش سوم)

      سه _21 _جنوری _2025AH 21-1-2025AD

      وجوه افتراق میان اسلام و مسیحیت (بخش دوم)

      دو _20 _جنوری _2025AH 20-1-2025AD

      وجوه افتراق میان اسلام و مسیحیت (بخش اول)

      یک _19 _جنوری _2025AH 19-1-2025AD

      متون مقدس و اخلاق در آئین بودا (بخش ششم)

      جمعه _22 _دسمبر _2023AH 22-12-2023AD

      زمینه‌های پیدایش آئین بودا (بخش پنجم)

      چهار _20 _دسمبر _2023AH 20-12-2023AD

      متون مقدس و اخلاق در آیین بودا (بخش چهارم)

      سه _19 _دسمبر _2023AH 19-12-2023AD

      گسترش آیین بودا (بخش سوم)

      دو _18 _دسمبر _2023AH 18-12-2023AD

      سیری در شناخت هندویزم (بخش چهاردهم)

      چهار _28 _فبروری _2024AH 28-2-2024AD

      سیری در شناخت هندویزم (بخش سیزدهم)

      دو _26 _فبروری _2024AH 26-2-2024AD

      سیری در شناخت هندویزم (بخش دوازدهم)

      شنبه _24 _فبروری _2024AH 24-2-2024AD

      سیری در شناخت هندویزم (بخش یازدهم)

      چهار _21 _فبروری _2024AH 21-2-2024AD

      سیری در شناخت آیین زرتشت (بخش هفتم و پایانی)

      یک _17 _مارچ _2024AH 17-3-2024AD

      سیری در شناخت آیین زرتشت (بخش ششم)

      شنبه _16 _مارچ _2024AH 16-3-2024AD

      سیری در شناخت آیین زرتشت (بخش پنجم)

      پنج _14 _مارچ _2024AH 14-3-2024AD

      سیری در شناخت آیین زرتشت (بخش چهارم)

      چهار _13 _مارچ _2024AH 13-3-2024AD

      شیطان‌پرستی (بخش بیست‌وچهارم و پایانی)

      پنج _26 _دسمبر _2024AH 26-12-2024AD

      شیطان‌پرستی (بخش بیست‌وسوم)

      سه _24 _دسمبر _2024AH 24-12-2024AD

      شیطان‌پرستی (بخش بیست‌ودوم)

      دو _23 _دسمبر _2024AH 23-12-2024AD

      شیطان‌پرستی (بخش بیست‌ویکم)

      یک _22 _دسمبر _2024AH 22-12-2024AD

      سیری در شناخت آیین «کنفوسیوس» (بخش ششم و پایانی)

      یک _31 _مارچ _2024AH 31-3-2024AD

      سیری در شناخت آیین «کنفوسیوس» (بخش پنجم)

      شنبه _30 _مارچ _2024AH 30-3-2024AD

      سیری در شناخت آیین «کنفوسیوس» (بخش چهارم)

      چهار _27 _مارچ _2024AH 27-3-2024AD

      سیری در شناخت آیین «کنفوسیوس» (بخش سوم)

      سه _26 _مارچ _2024AH 26-3-2024AD

      قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان «بخش دهم»

      پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD

      فرقۀ کرامیه «بخش دوم»

      پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD

      نقش مسلمانان در شکل‌گیری و توسعۀ علوم «بخش پنجاه‌ودوم»

      پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD

      درآمدی کوتاه بر تاریخ و عقاید کمونیزم «بخش شانزدهم»

      پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD
    • نظریات
      1. الحاد
      2. سیکولاریزم
      3. لیبرالیزم
      4. سوسیالیزم
      5. کمونیزم
      6. دموکراسی
      7. کپتالیزم
      8. فدرالیزم
      9. فاشیزم
      10. فیمنیزم
      11. مارکسیزم
      12. نشنالیزم
      13. استعمار
      14. View All

      پدیده‌ی الحاد و راه‌های مبارزه با آن «بخش بیست‌وچهارم و پایانی»

      شنبه _22 _مارچ _2025AH 22-3-2025AD

      پدیده‌ی الحاد و راه‌های مبارزه با آن «بخش بیست‌وسوم»

      چهار _19 _مارچ _2025AH 19-3-2025AD

      پدیده‌ی الحاد و راه‌های مبارزه با آن «بخش بیست‌ودوم»

      سه _18 _مارچ _2025AH 18-3-2025AD

      پدیده‌ی الحاد و راه‌های مبارزه با آن «بخش بیست‌ویکم»

      یک _16 _مارچ _2025AH 16-3-2025AD

      سیکولاریزم، تاریخ، ماهیت و پیامدهای آن (بخش چهلم و پایانی)

      سه _17 _سپتامبر _2024AH 17-9-2024AD

      سیکولاریزم، تاریخ، ماهیت و پیامدهای آن (بخش سی‌ونهم)

      چهار _11 _سپتامبر _2024AH 11-9-2024AD

      سیکولاریزم، تاریخ، ماهیت و پیامدهای آن (بخش سی‌وهشتم)

      چهار _11 _سپتامبر _2024AH 11-9-2024AD

      سیکولاریزم، تاریخ، ماهیت و پیامدهای آن (بخش سی‌وهفتم)

      چهار _11 _سپتامبر _2024AH 11-9-2024AD

      سوسیالیزم (بخش هفتم و پایانی)

      دو _15 _اپریل _2024AH 15-4-2024AD

      سوسیالیزم (بخش ششم)

      یک _14 _اپریل _2024AH 14-4-2024AD

      سوسیالیزم (بخش پنجم)

      شنبه _13 _اپریل _2024AH 13-4-2024AD

      سوسیالیزم (بخش چهارم)

      سه _9 _اپریل _2024AH 9-4-2024AD

      درآمدی کوتاه بر تاریخ و عقاید کمونیزم «بخش شانزدهم»

      پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD

      درآمدی کوتاه بر تاریخ و عقاید کمونیزم «بخش پانزدهم»

      سه _17 _جون _2025AH 17-6-2025AD

      درآمدی کوتاه بر تاریخ و عقاید کمونیزم «بخش چهاردهم»

      دو _16 _جون _2025AH 16-6-2025AD

      درآمدی کوتاه بر تاریخ و عقاید کمونیزم «بخش سیزدهم»

      یک _15 _جون _2025AH 15-6-2025AD

      اسلام و دموکراسی (بخش شصت‌وششم و پایانی)

      پنج _6 _فبروری _2025AH 6-2-2025AD

      اسلام و دموکراسی (بخش شصت‌وپنجم)

      چهار _5 _فبروری _2025AH 5-2-2025AD

      اسلام و دموکراسی (بخش شصت‌وچهارم)

      شنبه _1 _فبروری _2025AH 1-2-2025AD

      اسلام و دموکراسی (بخش شصت‌وسوم)

      پنج _30 _جنوری _2025AH 30-1-2025AD

      فدرالیزم از شناخت تا تطبیق (بخش هفتم)

      یک _4 _آگست _2024AH 4-8-2024AD

      فدرالیزم از شناخت تا تطبیق (بخش ششم)

      شنبه _3 _آگست _2024AH 3-8-2024AD

      فدرالیزم از شناخت تا تطبیق (بخش پنجم)

      شنبه _20 _جولای _2024AH 20-7-2024AD

      فدرالیزم از شناخت تا تطبیق (بخش چهارم)

      چهار _17 _جولای _2024AH 17-7-2024AD

      فاشیزم در قالب اندیشۀ سیاسی (بخش نهم و پایانی)

      سه _9 _جولای _2024AH 9-7-2024AD

      فاشیزم در قالب اندیشۀ سیاسی (بخش هشتم)

      دو _8 _جولای _2024AH 8-7-2024AD

      فاشیزم در قالب اندیشۀ سیاسی (بخش هفتم)

      دو _8 _جولای _2024AH 8-7-2024AD

      فاشیزم در قالب اندیشۀ سیاسی (بخش ششم)

      یک _7 _جولای _2024AH 7-7-2024AD

      فمینیسم (بخش سی‌ودوم)

      دو _8 _اپریل _2024AH 8-4-2024AD

      فمینیسم (بخش سی‌ویکم)

      یک _7 _اپریل _2024AH 7-4-2024AD

      فمینیسم (بخش سی‌ام)

      پنج _4 _اپریل _2024AH 4-4-2024AD

      فمینیسم (بخش بیست‌ونهم)

      سه _2 _اپریل _2024AH 2-4-2024AD

      مارکس و مارکسیزم (بخش ششم و پایانی)

      جمعه _27 _سپتامبر _2024AH 27-9-2024AD

      مارکس و مارکسیزم (بخش پنجم)

      چهار _25 _سپتامبر _2024AH 25-9-2024AD

      مارکس و مارکسیزم (بخش چهارم)

      سه _24 _سپتامبر _2024AH 24-9-2024AD

      مارکس و مارکسیزم (بخش سوم)

      چهار _18 _سپتامبر _2024AH 18-9-2024AD

      نشنلیزم «بخش چهلم»

      پنج _13 _مارچ _2025AH 13-3-2025AD

      نشنلیزم «بخش سی‌ونهم»

      پنج _13 _مارچ _2025AH 13-3-2025AD

      نشنلیزم (بخش سی‌وهشتم)

      یک _23 _فبروری _2025AH 23-2-2025AD

      نشنلیزم (بخش سی‌وششم)

      شنبه _8 _فبروری _2025AH 8-2-2025AD

      استعمار (بخش سی‌وششم و پایانی)

      شنبه _17 _فبروری _2024AH 17-2-2024AD

      استعمار (بخش سی‌وپنجم)

      دو _12 _فبروری _2024AH 12-2-2024AD

      استعمار (بخش سی‌وچهارم)

      شنبه _3 _فبروری _2024AH 3-2-2024AD

      استعمار (بخش سی‌وسوم)

      پنج _1 _فبروری _2024AH 1-2-2024AD

      قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان «بخش دهم»

      پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD

      فرقۀ کرامیه «بخش دوم»

      پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD

      نقش مسلمانان در شکل‌گیری و توسعۀ علوم «بخش پنجاه‌ودوم»

      پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD

      درآمدی کوتاه بر تاریخ و عقاید کمونیزم «بخش شانزدهم»

      پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD
    • فتن
      • فرقۀ معتزله
      • فرقۀ مرجئه
      • فرقۀ جهمیه
      • فتنه خوارج
      • فتنه روافض
      • فتنه استشراق
      • فتنه غامدیت
      • فتنه قادیانیت
      • فرقۀ قدریه
    • عظماء‌ الأمة
      • اصحاب کرام
        • حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
        • حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه
        • حضرت عثمان رضی‌الله‌عنه
        • حضرت علی رضی‌الله‌عنه
        • حضرت خالد بن ولید رضی‌الله‌عنه
        • حضرت فیروز دیلمی رضی‌الله‌عنه
        • حضرت عبدالله ابن زبیر رضی‌الله‌عنه
      • امهات المؤمنین
      • علماء اسلام
        • علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه‌الله‌
        • امام اعظم ابو حنیفه رحمه‌الله
        • امام بخاری رحمه‌الله
        • امام ترمذی رحمه‌الله
        • امام غزالی رحمه‌الله
        • شاه ولی‌الله دهلوی رحمه‌الله
        • سید جمال الدین افغان
        • مولانا جلال الدین بلخی رومی رحمه‌الله
      • حکماء مسلمان
        • سلطان صلاح الدین ایوبی رحمه‌الله
        • عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله
        • سلطان یوسف بن تاشفین رحمه‌الله
      • ساینس دانان اسلام
    • تهذیب و تمدن
      • تمدن اسلامی
      • تمدن‌های شرق و غرب
    • متنوع
      • پیام رمضانی
    • کتابخانه
    Facebook X (Twitter) Telegram WhatsApp
    کلمات فارسیکلمات فارسی
    You are at:Home»فتن»فرقۀ معتزله (بخش چهل‌ونهم)
    فتن

    فرقۀ معتزله (بخش چهل‌ونهم)

    محمد فاتحBy محمد فاتحچهار _7 _آگست _2024AH 7-8-2024ADUpdated:شنبه _26 _اپریل _2025AH 26-4-2025ADبدون دیدگاه5 Mins Read
    اشتراک گذاری Facebook Twitter Telegram WhatsApp
    اشتراک گذاری
    Facebook Twitter Telegram Email WhatsApp

    نویسنده: «ابو عائشة»

    دلایل معتزله

    معتزله برای اثبات مدعای خود (انکار وزن اعمال در روز قیامت) چندین دلیل بیان نموده‌اند و آن را به عنوان شبهه ذکر نموده تا وزن اعمال را انکار نمایند.
    1. اعمال، اعراض هستند؛ اگر امکان برگشت آن‌ها باشد، ولی امکان وزن آن نیست؛
    2. اعراض به سبکی و سنگینی متصف نمی‌شوند، چیزی که با آن وصف می‌شود جوهر است؛
    3. تمام اعمال نزد خداوند متعال معلوم و مشخص هستند؛ پس وزن آن بیهوده است.

    پاسخِ دلایل معتزله

    از مواردی که قبلا بیان گردید، معلوم می‌شود که معتزله کوچک‌ترین دلیلی برای انکار میزان و ترازو ندارند به جز چسپیدن به چند شبهه عقلی‌ای که استدلال کردن از آن در بحث عقیده درست نیست؛ [زیرا مسائل عقیدتی را باید با آیات قرآنی و احادیث صحیح پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم ثابت کرد]؛ ولی این گروه به تقدیس عقل مبتلا شده و آن را در جایگاه بالاتر از جایگاه خودش قرار دادند، علما در پاسخ شبهات این گروه، جواب‌هایی ارائه کرده‌اند که مختصراً آن را بیان می‌کنیم:
    خداوند متعال اعمال را که اعراض هستند به اجسام و جواهر تبدیل می‌کند و آن را وزن می‌کند، هیچ چیزی در آسمان و زمین نیست که خداوند متعال را ناتوان و عاجز نماید و الله متعال بر هرچیز قادر است، بعضی از متکلمین از ابن عباس رضی‌الله‌عنهما روایت کرده‌اند که ایشان می‌فرماید: «خداوند متعال، اعراض را تبدیل به اجسام می‌کند؛ سپس آن را روز قیامت وزن می‌کند». برای این سخن دلایل و شواهد بی‌شماری وجود دارد.
    علامه تفتازانی در «شرح العقائد» بعد از بیان نظر معتزله در پاسخ آنان چنین می‌نویسد: «در حدیث شریف آمده که نامه‌های اعمال وزن می‌شوند؛ پس هیچ اشکالی وجود ندارد».
    ایشان در ادامه در پاسخ به اینکه معتزله می‌گویند: «وزن آن بیهوده است» چنین می‌نویسند: «اگر بالفرض قبول کنیم که افعال الله متعال معلل به اغراض و مقاصد هستند، بازهم شاید در وزن آن حکمت‌هایی باشد که ما از آن بی‌خبریم و اینکه ما از حکمت آن مطلع نیستیم، نمی‌شود آن را بیهوده و عبث دانست».
    اما اینکه معتزلۀ اوائل، میزان را به عدل و رعایت انصاف تأویل نموده‌اند، نیز باطل است؛ زیرا میزان غیر عدالت است و با کتاب و سنت ثابت شده‌ است که آن میزان حقیقی است که اعمال به وسیلۀ آن وزن می‌شود و با وزن برتری حسنات و نیکی‌ها بر بدی‌ها و برعکس معلوم می‌شود و با وزن آن، عدالت ظاهر می‌گردد؛ البته کیفیت آن به منزلۀ سایر امور غیبی است [که غیر از الله متعال کسی دیگر از آن اطلاع ندارد]».
    در مورد اینکه آیا خود اعمال وزن می‌شوند یا صحیفه‌ها وزن می‌شوند و یا آنچه در صحیفه‌هاست، در اینجا دو احتمال وجود دارد که هر دو نوع آن با احادیث متعددی ثابت شده‌اند:
    1. اینکه خود اعمال وزن می‌شوند: در صحیح مسلم آمده است: رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمودند: «پاکیزگی و طهارت نصف ایمان است و الحمدلله میزان را پر می‌کند».
    حضرت ابودرداء رضی‌الله‌عنه می‌فرماید: من از رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم شنیدم که فرمودند: «در میزان، هیچ چیزی سنگین‌تر از اخلاق نیک نیست».
    1. اینکه صحیفه‌ها با محتویات آن‌ها و یا خود عامل در میزان وزن شوند: امام احمد رحمه‌الله از عبد الله بن مسعود رضی‌الله‌عنه -که ایشان ساق‌هایی باریکی داشتند- روایت می‌کند که روزی ایشان مشغول کندن چوب «اراک» جهت درست کردن مسواک بود که باد لباسش را بالا برده و ساقش نمایان گشت و حاضرین به او خندیدند، رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم پرسیدند: چرا می‌خندید؟ گفتند: از باریکی ساق‌های ابن مسعود رضی‌الله‌عنه. فرمودند: قسم به ذاتی که جانم در دست اوست، آن دو در میزان از کوه احد نیز سنگین‌ترند.
    حضرت عبدالله بن عمر رضی‌الله‌عنهما می‌فرماید: «صحیفه‌های اعمال بندگان وزن می‌شود».
    دکتر فهد صالح الخنه در مقاله‌ای که در مجلۀ کلیة دارالعلوم منتشر شده است، بعد از بیان آیات، احادیث و اقوال علما در مورد میزان و چگونگی وزن اعمال، این موارد را چنین خلاصه می‌کند و می‌نویسد:
    «خلاصۀ مطلب این است که اعمال در صحیفه‌ها نوشته می‌شوند و تمام اعمال بندگان در روز قیامت در میزانی وزن می‌شوند که خداوند متعال حقیقت و کیفیت آن را بهتر می‌داند، حسنات و نیکی بنده در یک کفۀ ترازو قرار داده می‌شوند و بدی‌ها و سیئاتش در کفۀ دیگر؛ پس هرگاه کفۀ نیکی‌ها سنگین شد بنده به‌سوی بهشت رهسپار می‌شود و هرگاه این کفه سبک شد و کفۀ بدی‌ها سنگین شد، بنده به‌سوی جهنم گسیل داده می‌شود، اگر کافر باشد برای همیشه در آنجا می‌ماند و اما اگر مؤمن باشد در مشیت و ارادۀ الله متعال قرار می‌گیرد، [اگر خواست او را می‌بخشد و یا اگر خواست او را عذاب می‌دهد] خداوند متعال من و شما را از عذاب جهنم و صحنه‌های هولناک آن نجات عنایت فرماید».
    در مورد اینکه آیا اعمال وزن می‌شوند یا خود عامل و صحیفه‌های اعمال، اقوال علما متفاوت است و این مبحث، چون یک مبحث جداگانه و غیرمرتبط با مبحث ما بود با تفصیل ذکر نشد.
    یادآوری: در پایان لازم می‌دانم نکته‌ای را یادآوری کنم که حایز اهمیت است: عده‌ای در تصدد این هستند تا معتزله را تبرئه نموده و بگویند که نسبت این قول «انکار وزن اعمال» به آنان صحیح نیست، با تحقیق و بررسی در کتاب‌ها به این نتیجه رسیدیم که تعداد زیادی از علما و بزرگان این قول را به معتزله نسبت داده‌اند، همان‌طوری که قبلاً اقوال علما نیز بیان گردید، از سخنان «ایجی» صاحب کتاب شرح المواقف، دانسته می‌شود که انکار وزن اعمال مذهب تمام معتزله است. در این میان گرچه دیدگاه بعضی از آنان متفاوت است؛ ولی بازهم آنان میزان را توجیه و تأویل می‌کنند.
    علمای بی‌شماری این دیدگاه معتزله را در کتاب‌های‌شان با تفصیل و با ذکر مثال بیان نموده‌‌اند که ما برای پرهیز از اطالۀ کلام آن‌ها را ذکر نکردیم.
    ادامه دارد…
    بخش قبلی | بخش بعدی
    Share. Facebook Twitter Email Telegram WhatsApp Copy Link
    محمد فاتح

    Related Posts

    فرقۀ کرامیه «بخش دوم»

    پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD

    فرقۀ کرامیه «بخش اول»

    چهار _18 _جون _2025AH 18-6-2025AD

    فرقۀ قدریه «بخش نهم و پایانی»

    سه _20 _می _2025AH 20-5-2025AD
    Leave A Reply Cancel Reply

    از دست ندهید

    قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان «بخش دهم»

    فرقۀ کرامیه «بخش دوم»

    نقش مسلمانان در شکل‌گیری و توسعۀ علوم «بخش پنجاه‌ودوم»

    درآمدی کوتاه بر تاریخ و عقاید کمونیزم «بخش شانزدهم»

    ما را در صفحات مجازی دنبال کنید
    • Facebook
    • Twitter
    • Instagram
    • Telegram
    • WhatsApp
    در باره کلمات

    ادارهٔ فرهنگی تحقیقاتی(کلمات) یک ادارهٔ دَعَوی اهل سنت و الجماعت بوده که بطور مستقل، در راستای ترویج ارزش‌های ناب اسلامی، تحقق اهداف رفیع شریعت مقدس اسلام، مبارزه با تهاجم فرهنگی غرب، اعلای کلمة الله و بیداری امت اسلامی فعالیت می‌نماید.

    نشرات مشهور

    قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان «بخش دهم»

    پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD

    فرقۀ کرامیه «بخش دوم»

    پنج _19 _جون _2025AH 19-6-2025AD
    کلمات را در صفحات مجازی [دنبال کنید]
    • Facebook
    • Twitter
    • YouTube
    • Telegram
    • Instagram
    • WhatsApp
    جمله حقوق برای اداره کلمات محفوظ است
    • صفحه اصلی
    • تحلیل روز
    • عظماء‌ الأمة
    • کتابخانه

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.