«… وَفِی ذَلِكَ فَلْیتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ»؛ «و در این نعمتهای بهشتی راغبان باید بر یکدیگر پیشی گیرند!»
در عصر امروز، به دلیل دوری جامعه از مفاهیم اسلام و تعالیم نجاتبخش آن، رقابتها میان مردم به گونههایی متفاوت از آنچه اسلام بیان میدارد، شکل گرفته است که در ذیل به تعدادی از آنها مختصراً میپردازیم:
– رقابت در پول و ثروت:
افرادی که پول بیشتری دارند و ثروتشان شامل باغ، زمین، ساختمان، خودرو، مغازه، سرای و… است، بر دیگران میبالند و افتخار میکنند. تلاشها و کوششها اکثراً به این دلیل است که پول و ثروت فلانی زیاد است و نباید من از وی کمتر داشته باشم. افراد تلاش میکنند و شب و روز در زحمتاند، این طرف و آن طرف سفر میکنند و جانهای خود را به خطر میاندازند تا بر همسایه یا نزدیکان خود در داشتن ثروت و مادیاتِ بیشتر، پیشی گیرند.
الله سبحانه وتعالی در آیات زیادی از قرآن کریم حرص مال و متاع دنیا را مذمت و بدگویی نموده و این صفت را از جمله صفات کفار و افراد کمخرد و بیعقل؛ مانند ولید بن مغیره و… به شمار آورده است. چنانچه در سورۀ مدثر در مورد وی فرموده است: «وَجَعَلْتُ لَهُ مَالًا مَّمْدُودًا وَبَنِینَ شُهُودًا وَمَهَّدتُّ لَهُ تَمْهِیدًا ثُمَّ یطْمَعُ أَنْ أَزِیدَ»؛ «و ثروت بسیاری به او دادهام، و پسرانی بدو دادهام كه (همواره در پیش او آماده، و در مجالس برای خدمتگذاریش) حاضرند، و وسائل زندگی را از هر نظر برای او فراهم ساختهام و (بدو دم و دستگاه دادهام) گذشته از این (بدون شكر و سپاسی كه بكند) امیدوار است كه (بر نعمت و قدرتش) بیفزایم.»
به همین ترتیب، در سورۀ تکاثر فرموده است: «أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ»؛ «افزونطلبی شما را به خود مشغول (و غافل) ساخته است تا اینکه (مردید و) به گورستانها رسیدید.»
مفسرین حدیث ذیل را در رابطه با این آیات نوشتهاند: در صحیح مسلم، مُطَرف از پدرش روایت نموده که گفت: «أتیت النبی صلىاللهعلیهوسلم وهو یقرأ «أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ» قال: یقولُ ابنُ آدم: مالی مالی! وهل لك یا ابن آدم من مالِك إلا ما أكلت فأفنیتَ، أو لبستَ فأبلَیتَ، أو تصدّقْتَ فأمضیت وما سوى ذلك فذاهبٌ وتاركُه للناس.» ؛«نزد رسولالله صلیاللهعلیهوسلم آمدم درحالیکه «أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ» را قرائت میکرد. رسولالله صلیاللهعلیهوسلم فرمودند که فرزند آدم میگوید: «مال من! مال من!» و مگر تو از مالت جز آن چیزی داری که خوردهای و فنایش کردهای، یا پوشیدهای و کهنهاش ساختهای، یا صدقه دادهای و (برای آخرت خویش) باقی گذاشتهای؟ و آنچه غیر از اینهاست، تو روندهای و برای دیگران باقیاش میگذاری.»