رسانه‌های مکتوب در روزهای آغازین در ابتدایی‌ترین مرحله سیر می‌کرد، به‌طوری‌که پیام‌ها روی پوست‌ها، چوب‌ها و تخته‌سنگ‌ها نوشته و منتقل می‌شد. رسانه‌های دیگر گام‌به‌گام و در مراحل مختلف اختراع شد و ظهور کرد. زمانی بود که کتاب مهم‌ترین وسیله‌ی ارتباطی در میان ملل مختلف دنیا محسوب می‌شد. ادیان آسمانی و پیامبران، این سفیران الهی، پیام خود را با کتاب و تعلیم آن به مردم آغاز کردند. رسالت برخی از این پیام‌آوران با کتاب و وحی شروع شده است. کتاب‌های آسمانی همچون زبور داود و انجیل عیسی و تورات موسی و قرآن پیامبراکرم، صلوات‌الله‌علیهم‌أجمعین، نمونه‌هایی از کتاب‌ها و مهم‌ترین وسایل ارتباطی همان دوران بود که نقش بسیار مهمی در تربیت پیروان هر مکتب داشته است.
با پیشرفت علم دامنه‌ی رسانه‌ها وسیع‌تر و پهنایش پهن‌تر شد.
رسانه‌های مکتوب مانند کتاب‌ها و مجله‌ها و روزنامه‌ها بعد از اختراع صنعت چاپ و خط پدیدار شد و با گذشت زمان گستره‌شان عریض‌تر گشت. این رسانه‌ها در آغاز کار در جهان اسلام با کیفیت مطلوب و ایدئال ظهور کرد، اما متأسفانه با گذشت زمان از کیفیت آنها کاسته شد. ولی همین رسانه‌ها در جهان غرب و اروپا از غنای علمی برخوردار شد و هنوز همان‌طور غنامند و پرمحتواست و منابع اصلی تولید محتواهایشان کتاب‌های معتبر اسلامی است که از بطن و متن آنها نشئت گرفته است.
با پیشرفت علم و تکنولوژی رسانه‌ها نیز گسترش یافته از کیفیت و ظرفیت بالایی برخوردار شده است. بعد از رسانه‌های مکتوب، در طول یکی دو قرن گذشته رسانه‌های جدیدی همچون تلفن و ضبط صوت و گرامافون و برخی رسانه‌های آموزشی دیگر همچون اسلاید پا به عرصه نهاد.
بعد از رسانه‌های فوق، رسانه‌هایی همچون تلویزیون و رادیو و سینما ابتدا در جهان غرب و اروپا به وجود آمد که امروزه در طول نزدیک به یک قرن در سراسر دنیا به‌عنوان مهم‌ترین رسانه در میدان تعلیم و تربیت مطرح است.
علم و صنعت همچنان در حال پیشرفت است که به دستاوردهای مهمی در ظهور برخی دیگر از انواع رسانه دست یازیده است که می‌توان به ظهور اینترنت و ماهواره و کامپیوتر و نقش و کاربرد بسیار مهم آن در دنیای امروزی اشاره نمود؛ ازهمین‌رو، در این تحقیق سعی شده است تأثیر رسانه‌های مختلف دیداری، شنیداری، مکتوب، گفتاری، روایی و … بر روند آموزش و تربیت و جوانان و خانواده‌ها به بحث گرفته شود، چرا که گستردگی رسانه‌ها در دنیای کنونی و تأثیر مستقیم آنها بر روند رفتارهای اجتماعی جوانان و نوجوانان، مطالعه و پژوهش بسیاری را می‌طلبد؛ زیرا تعلیم و تربیت سالم از اصول اساسی و لازم برای تعالی و پیشرفت همه‌جانبه‌ی افراد و جوامع است.
انواع رسانه‌های آموزشی
۱. مواد دیداری غیرشفاف که عبارتند از انواع تصاویر، کتاب‌ها، (خودآموزها و غیره)، مجله‌ها، راهنماها، مطالعه‌ی چارت‌ها، نمودارها، نقشه‌ها. (احدیان، محمد. مقدمات تکنولوژی آموزشی.
۲. مواد شنیداری (فقط صدا) که عبارتند از نوار شنیداری (حلقه‌ای، کاست، کارتریج صفحه، رادیو، تلفن و کارت شنیداری)؛
۳. مواد شنیداری-دیداری غیرشفاف (ترکیبی از ۱ و۲) که عبارتند از کتاب همراه با نوار یا صفحه و سایر مواد چاپی همراه با مواد شنیداری؛
۴. مواد دیداری شفاف (ثابت) که عبارتند از اسلایدها، فیلم‌ها، استریپ‌ها و طلق‌های شفاف؛
۵. مواد شنیداری-دیداری شفاف (ثابت) که عبارتند از فیلم، استریپ ناطق، انواع اسلایدها با نوار یا صفحه؛
۶. مواد شنیداری-دیداری متحرک که عبارتند از فیلم متحرک ناطق و فیلم ویدئو؛
۷. مواد دیداری متحرک که عبارتند از فیلم متحرک صامت (همراه با زیرنویس یا نوشته)؛
۸. سه‌بعدی‌ها که عبارتند از اشیای واقعی، ماکت‌ها، مدل‌ها و برش‌ها؛
۹. منابع انسانی و موقعیت‌ها که عبارتند از دعوت از افراد، گردش علمی، نقش‌آفرینی و غیره؛
۱۰. کامپیوترها که عبارتند از انواع کامپیوتر و ترمینال‌های گوناگون با ابزارهای نمایش؛
۱۱. ماهواره‌ها که شامل انواع قمرهای مصنوعی و ماهواره‌های ارتباطی و ماهواره‌های تلویزیونی می‌شود.
By محمد فاتح