پیش‌درآمد: مسئلۀ صفات یکی از مهم‌ترین، اساسی‌ترین و بزرگ‌ترین مسائل اصول اعتقادی است. قرآن و احادیث پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم مالامال و سرشار از آیات و احادیثی هستند که دلالت بر اثبات اسماء و صفات برای خداوند متعال دارند. گروه جهمیه دراین‌باره، در انحراف بزرگی واقع شدند و اسماء و صفات خداوند متعال را به‌طورکلی انکار می‌کنند. ما در این بخش از تحقیق تلاش می‌کنیم تا مباحث اختلافی این موضوع را زیر بررسی و پژوهش دقیق بگیریم.
یکی از موارد دیگر که بین گروه اهل سنت و جماعت و بین گروه جهمیه دربارۀ آن اختلاف است، توحید خداوند متعال میباشد. قبل از اینکه به اثبات و یا نفی صفات بپردازیم، بهتر این است که توحید را در لغت و اصطلاح بشناسیم تا بتوانیم توحید و یگانگی خداوند متعال را اثبات نماییم.
توحید
توحید اولین دعوت تمام پیامبران، نخستین مرحله از مراحلی است که انسان را به شاه‌راه سعادت، نیک‌بختی، موفقیت، فلاح و رستگاری می‌رساند. توحید همان سرمنزل مقصودی است که سالک راه حق در نتیجه بدانجا می‌رسد. توحید اولین پدیده‌ای است که انسان با آن، وارد اسلام می‌شود و نیز آخرین چیزی است که انسان با آن از این دنیا خارج می‌شود. «یکی از ضروریات توحید، اندیشیدن در اسما و صفات الهی است، آن‌گونه که شایستۀ اوست.»
توحید در لغت به معنای ایمان آوردن به خداوند متعال، یکتا و بیهمتا دانستن پروردگار است. این لفظ از مادۀ «وحّد یوحد توحیدا» مشتق است که به معنای یکتا دانستن خداوند متعال میباشد.
توحید در اصطلاح متکلمان عبارت است از: «علم به اینکه خداوند متعال واحد است و هیچ‌کسی غیر از او در صفات نفی و یا اثبات تا آن حد که خداوند مستحق آن است، مشارکت ندارد و اقرار به آن.»
«توحید در لغت به‌معنای حکم به اینکه شیء یکی است و علم به یکی بودن آن میباشد و در اصطلاح توحید عبارت است از تجرید (مجرد و خالی دانستن) ذات الهی از هر آنچه در فهم‌ها تصور می‌شود و در وهم‌ها و ذهن‌ها تخیل می‌شود.»
By محمد فاتح