اسلام، نفقه و مسکن همسر را بر عهدۀ شوهرش گذاشته است؛ چنانچه خداوند متعال میفرماید: «لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرًا »؛ (آنانیکه دارا هستند، از دارائی خود [بر زن شیردهنده، به اندازۀ توان خود] خرج کنند، و آنانیکه تنگدست هستند، از چیزی که خدا بدیشان داده است خرج کنند. خداوند متعال هیچ کسی را جز بدان اندازهای که به او داده است مکلف نمیسازد. خدا بعد از سختی و ناخوشی، گشایش و خوشی را پیش رو میآورد.)
حضرت حکیمالامت علامه تهانوی رحمهالله در مواعظ خود بر این مطلب زیاد تأکید کردهاند، چرا که در بین مردان عموماً غفلتهایی در این زمینه دیده میشود، مطلب این است که نفقۀ لازم برای زن تنها این نیست که فقط به او پوشاک و غذا داده شود، بلکه قسمتی از نفقۀ زن این است که علاوه از پوشاک و غذا، مقداری پول بهصورت پول توجیبی به زن داده شود، که آن را با آزادی و مطابق میل خودش مصرف نماید. حضرت تهانوی رحمهالله میفرماید: «دادن این پول لازم است؛ زیرا بسیاری از نیازهای انسان اینگونه هستند که او از بیان آنها خجالت میکشد و احساس شرم میکند، به همین جهت به زن باید برای چنین ضروریاتی پول داده شود تا نیازهایش برطرف شود که این پول هم بخشی از نفقه میباشد.»
حق زن در داشتن زندگی خوب
وقتیکه مراسم ازدواج به پایان رسید و زندگی زناشوئی در زیر یک سقف و یک مکان آغاز شد، در اینجا نهتنها اسلام به شوهر دستور میدهد که با همسرش بهخوبی زندگی کند، بلکه شوهر را تشویق میکند که اگر احتمالاً از هر جهت، خطایی از همسرش دید تحمل کند و با دیدۀ اغماض به آن بنگرد و از تعلیمات قرآن کریم در این مورد پیروی کند؛ چنانکه خداوند متعال میفرماید:«وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا»؛ (با همسرانتان بهطور شایسته [در گفتار و کردار] معاشرت کنید، و اگر هم از آنان [به جهاتی] کراهت داشتید [شتاب نکنید و زود تصمیم به جدایی نگیرید]؛ زیرا که چهبسا از چیزی بدتان بیاید و خداوند متعال در آن خیر و خوبی فراوان قرار بدهد.)
در حدیثی از حضرت ابوهریره رضیاللهعنه روایت که رسول خدا صلیاللهعلیهوسلم فرمودند: «هیچ مرد مؤمنی از همسرش خشمگین نشود؛ اگر از یک اخلاق او راضی نشد، از اخلاق دیگر او راضی خواهد شد.»
حق همسر در مهریه
اسلام، برای زن مهریهای را فرض کرده است که زن میتواند بدون دخالت کسی در آن (مهریه) تصرف داشته باشد. همچنین گرفتن مقداری از این مهریه را نیز بدون رضایتش حرام قرار داده است. خداوند متعال میفرماید: «وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِنْ طِبْنَ لَكُمْ عَنْ شَيْءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَرِيئًا»؛ (مهریههای همسرانتان را بهعنوان هدیهای خالصانه و فریضهای خدایانه بپردازید، پس اگر با رضایت خاطر چیزی از مهریۀ خود را به شما بخشیدند، آن را حلال و گوارا مصرف کنید.)