نویسنده: مهاجر عزیزی
بررسی تاریخی قبل از اسلام «پوشش چهره»
اگر نگاهی به تاریخ قبل از اسلام بیاندازیم، از سیاق و تصریح بعضی روایات و نقل‌ها بر می‌آید که در میان زنانِ معتقد به شرایع آسمانی و هم‌چنان میان زنان بعضی تمدن‌ها و امپراطوری‌ها اهتمام به حجاب و نقاب رایج بوده است:
-
در میان زنان عبرانی و یهودی پوشانیدن چهره رایج بوده است؛ چنان‌که به این امر زنان پاکدامن آن دوران بیشتر اهتمام می‌ورزیدند؛ اما از بعضی روایات معلوم می‌شود که این امر میان‌شان لازم و تاکیدی نبوده است و از بعضی نقل‌ها دانسته می‌شود که تاکیدی بوده است. از نقلی از کتاب «شولحان عاروخ» بر می‌آید که پوشانیدن چهره در آن دوران لازم دانسته نشده است. با این حال، شواهدی از تورات نیز وجود دارد که نشان می‌دهد رسم پوشیدن چهره، در بین عبرانیان فراگیر نبوده است. اما با آن هم ایشان مأمور بودند که خود را در برابر مردان بیگانه خودآرایی و چهره‌آرایی نکنند؛ چنان‌که در کتاب «اشعیا» به فرستاده شدن عذاب بر دختر صهیون به دلیل چهره‌آرایی در برابر بیگانگان اشاره رفته است.
-
اما از بعضی روایات به صراحت معلوم می‌شود که در عهد عتیق به پوشش سر و صورت و بلکه سراسر بدن برای زنان یهود تأکید شده و شواهد آن فراوان است از جمله:
در سفر پیدایش آمده است: «چون تامار دید که شیله بزرگ شده و هنوز با او ازدواج نکرده است، لباس بیوه‌زنی‌اش را عوض کرد و روبندی به صورت خود زد و با چادری خود را پوشانید. سپس بر دروازۀ روستای عنایم که در سر راه تمنه است، نشست. وقتی یهودا او را دید خیال کرد فاحشه است. چون او صورت خود را پوشانده بود.»
هم‌چنان در سفر پیدایش ذکر شده است: «وقتی ریکا، اسحق را دید، از شتر خود پایین آمد و از مباشر ابراهیم پرسید: آن مرد کیست که از مزرعه به طرف ما می‌آید؟ مباشر جواب داد: او آقای من است. پس ریکا صورت خود را با روبند پوشانید.» جوزف دیکسون می‌گوید: «زنان یهودی و یونانی هرگز در مکان‌های عمومی، بدون روسری ظاهر نمی‌شدند.»
-
در نصوص دینی مسیحیان نیز به حجاب و ممنوعیت خودآرایی در ملأ عام سفارش شده است؛ به‌طور مثال از سیدنا عیسی مسیح علیه‌السلام نقل شده است: «شنیده‌اید که گفته شده “زنا نکن” اما من به شما می‌گویم هرگاه مردی از روی شهوت به زنی نگاه کند در دل خود با او زنا کرده است. پس اگر چشم راست تو باعث گمراهی تو می‌شود، آن را بیرون آور و دور انداز؛ زیرا بهتر است که عضوی از بدن خود را از دست بدهی تا اینکه با تمام بدن به جهنم افکنده شوی.»
-
پوشش چهره در امپراطوری بیزانس، یونان و روم رایج بود. در میان تمدن‌های آشوریان، کلدانیان، سومریان، پاش‌ها، بازی‌ها، گوتی‌ها، و… زنان چهرۀ خود را در برابر مردان بیگانه می‌پوشاندند. چنان‌که باستان‌شنان و مورخان مجسمه‌هایی را از بقایای امپراطوری‌های بزرگ کشف کردند که آن مجسمه‌ها به شکل زن بر چهره برقع/روبندی داشته‌‌اند.
