کشورهای غربی که اولین مدعیان حقوق‌بشر هستند، همچنان چشمانشان را روی کشتار دستجمعی مردم فلسطین در غزه بسته نگه‌داشته‌اند و با نگاه‌های نابه‌خردانه، از پشت‌پرده مشغول تماشای صحنه‌های دلخراش و حزن‌انگیز این جنایت هستند. در هاله‌ی سکوت و خاموشی ناباورانه‌ی کشورهای اسلامی به‌طور خصوص و سایر کشورهای مدعی حقوق‌بشر به‌طور عموم، دولت آفریقای جنوبی در یک اقدام انسان‌دوستانه، همنوعانه و شجاعانه رژیم صهیونیستی اسرائیل را در دادگاه بین‌المللیِ دادگستری لاهه به میز محاکمه کشاند و مجبور به پاسخگویی کرد.
دیوان بین‌المللی دادگستری یا همان دادگاه بین‌المللی، بالاترین نهاد حقوقی سازمان ملل است که در سال ۱۹۴۵ به‌منظور رسیدگی به اختلافات میان کشورها تأسیس گردید. این دادگاه با دادگاه کیفری بین‌المللی که در شهر لاهه در هلند مستقر است و به اتهامات جنایات جنگی علیه افراد رسیدگی می‌کند، یکی نیست و حوزه‌ی کاریشان متفاوت است. هیئت دیوان بین‌المللی دادگستری متشکل از ۱۵ قاضی است که به حل‌وفصل اختلافات مرزی و پرونده‌هایی می‌پردازد که در آنها برخی کشورها همدیگر را به نقض مفاد معاهدات سازمان ملل متهم می‌کنند و متقاضی تشکیل دادگاه می‌شوند. در این پرونده هر دو طرف (آفریقای جنوبی و اسرائیل) می‌توانند در هیئت دیوان بین‌المللی یک قاضیِ نماینده داشته باشند.
آفریقای جنوبی از آن جهت اسرائیل را به پای محاکمه کشاند که هر دو کشور کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۴۸ را امضا کرده بودند که برهمین‌اساس هر دو طرف به دیوان بین‌المللی دادگستری صلاحیت رسیدگی به اختلافات را می‌دهد.
بندهای کنوانسیون نسل‌کشی، همهٔ کشورهای امضاکننده را مؤظف می‌کند که نه‌تنها مرتکب نسل‌کشی نشوند، بلکه از آن جلوگیری و مرتکبان آن را مجازات کنند.
در این معاهده نسل‌کشی این‌گونه تعریف شده است: «اعمالی که به قصد نابودی کلی یا جزئی یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی انجام می‌شود.»
جلسهٔ رسیدگی به شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری درحالی آغاز شد که نسل‌کشی و ارتکاب جنایت جنگی توسط رژیم اشغالگر قدس، همچنان در نوار غزه ادامه دارد و هرروز بر شمار شُهدای فلسطینی افزوده می‌شود.
پرتوریا با این اقدام بشردوستانه نشان داد که مردم آفریقای جنوبی هنوز سخن نلسون ماندلا را به‌خاطر دارند و به آن ارج می‌نهند که می‌گفت: «به‌خوبی می‌دانیم آزادی ما بدون آزادی فلسطینی‌ها ناقص است.»
یکی از کسانی که در سال ۱۹۹۰ در فرودگاه زامبیا برای استقبال نلسون ماندلا، رهبر مبارزان رژیم آپارتایدی رفته بود، یاسر عرفات بود. دیدار یاسر عرفات، رهبر فلسطینی‌ها با نلسون ماندلا، نقطه‌ی آغاز روابط دوستانه‌ی مبارزان فلسطینی با مبارزان آپارتاید در آفریقا بود. شاید نقطه‌ی مشترکی که میان مردم فلسطین و مردم آفریقا وجود داشت، مبارزه با تبعیض نژادی باشد؛ چیزی که اسرائیلی‌ها آن را در پوشش مظلوم‌نمایی و تروریست‌خواندن فلسطینی‌ها توجیه می‌کردند و هنوز به آن ادامه می‌دهند.
دادرسی‌ای که در ۲۹ دسامبر ۲۰۲۳ توسط آفریقای جنوبی علیه دولت اسرائیل آغاز شد و عنوان رسمی «آفریقای جنوبی علیه اسرائیل» را به خود گرفت، مربوط به اتهام نقض تعهدات اسرائیل براساس کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۴۸ و قوانین بین‌المللی در رابطه با فلسطینیان در نوار غزه است. شکایت آفریقای جنوبی این اتهامات را در زمینه‌ای مطرح می‌کند که آن را «زمینه‌ی گسترده‌تر رفتار اسرائیل با فلسطینی‌ها در طول آپارتاید ۷۵ساله، اشغال خصمانه‌ی ۵۶سالهٔ سرزمین فلسطین و محاصرهٔ ۱۶سالهٔ غزه» توصیف می‌کند. آفریقای جنوبی از دیوان بین‌المللی دادگستری «ICJ» درخواست کرده است که تدابیر حفاظتی مؤقت را انجام دهد.
استماع‌های عمومی در کاخ صلح در لاهه در روزهای پنجشنبه ۱۱ و جمعه ۱۲ ژانویه ۲۰۲۴ برگزار خواهد شد و اسرائیل توسط وکلایی ازجمله مالکوم شا، کی سی و تیم حقوقی آفریقای جنوبی شامل جان دوگارد، تمبکا نگکوکایتوبی و وان لوو مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.
انتظار می‌رود اسرائیل و آفریقای جنوبی به ترتیب، آهارون باراک و دیکگانگ موزنکه را به‌عنوان قاضی مؤقت منصوب کنند.
کشورهای حامیِ شکایت آفریقای جنوبی
۱. اتحادیه‌ی عرب
احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه‌ی عرب در جریان گفت‌وگوی مطبوعاتی خاطر نشان کرد: «ما از شکایت آفریقای جنوبی علیه اسرائیل در دادگاه کیفری بین‌المللی به دلیل جنایت‌های مربوط به کشتارجمعی در نوار غزه و نقض کنوانسیون ۱۹۴۸ در مورد جلوگیری از جنایت نسل‌کشی کاملاً حمایت می‌کنیم.»
۲. سازمان همکاری‌های اسلامی
این سازمان متشکل از ۵۷ کشور است.
سازمان همکاری اسلامی اندکی بعد از شکایت آفریقای جنوبی، از اقدام این کشور تمجید و تأکید کرد که اقدامات جنایتکارانهٔ اسرائیل اعم از هدف قراردادن غیرنظامیان ازجمله‌ی زنان و کودکان، کوچاندن اجباری شهروندان فلسطینی، محروم‌کردن آنان از نیازهای اولیه، جلوگیری از ورود کمک‌های بهداشتی و تخریب مراکز صحی و آموزشی، مصداق بارز نسل‌کشی محسوب می‌شوند.
۳. مالزی
دولت مالزی هفته‌ی گذشته با استقبال از شکایت آفریقای جنوبی، این اقدام را یک «گام ملموس» در راستای پاسخگوکردن این رژیم در باره‌ی جنایت‌هایش دانست.
۴. ترکیه
سخنگوی وزارت امور خارجه‌ی ترکیه روز دوشنبه‌ی هفته‌ی گذشته از اقدام آفریقای جنوبی حمایت کرد؛ ترکیه تأکید کرده است که جنایت اسرائیل نباید بدون مجازات باقی بماند.
۵. اردن
ایمن الصفدی، وزیر امور خارجه‌ی اردن هم روز یکشنبه گفت که از آفریقای جنوبی در این پرونده‌ی حقوقی حمایت می‌کند.
۶. بولیوی
روز یکشنبه وزارت امور خارجه‌ی بولیوی اقدام آفریقای جنوبی را اقدامی تاریخی خواند و آن را ستود. کشورهای دیگر؛ مانند: بنگلادش، نامیبیا، نیکاراگوئه، پاکستان فلسطین و ونزوئلا نیز از این اقدام انسانی آفریقای جنوبی حمایت کرده‌اند.
علاوه‌بر کشورها، بسیاری از فعالان سیاسی و سازمان‌های مدنی نیز در سراسر جهان از شکایت آفریقای جنوبی برای پاسخگوکردن اسرائیل حمایت کرده‌اند. روز گذشته در طی گزارشی چنین آمده بود که حدود ۴۰۰ فعال یهودی، ساکن فلسطین اشغالی، طوماری را در حمایت از شکایت آفریقای جنوبی امضا کرده‌اند.
همچنین این دادخواست توسط بیش از ۱۰۰۰ گروه فعال، احزاب سیاسی، اتحادیه‌ها و سازمان‌های دیگر مورد حمایت قرار گرفته است.
کشورهای مخالفِ شکایت آفریقای جنوبی
ایالات متحده آمریکا مثل همیشه مخالف بازخواست اسرائیل است؛ جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید مدعی شده است که شکایت آفریقای جنوبی «بی‌ارزش، غیرسازنده و کاملاً بی‌مبناست.»
اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم صهیونیستی و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه‌ی آمریکا روز سه‌شنبه بار دیگر به مخالفت با این شکایت حقوقی تأکید کردند و هرتزوگ از واشنگتن بابت حمایتش از تل‌آویو تشکر کرد.
بسیاری از کشورهایی هم که مدعی حقوق بشر هستند مهر سکوت بر لب زده نظارگر جنایت رژیم کودک‌کش اسرائیل هستند.
نتایج احتمالی این دادگاه
اول. دادگاه می‌تواند دستور توقف جنگ را صادر کند؛ هرچند قدرت اجرایی هم نداشته باشد؛
دوم. اگر این نسل‌کشی ادامه‌دار شود، ضمن سیاه‌‌ترشدن پروندهٔ اسرائیل در سطح جهانی، مجریان این نسل‌کشی -که عمدتاً مقامات نظامی و سیاسی رژیم صهیونیستی هستند- محکوم خواهند شد. این محکومیت هم مجازات بین‌المللی را برای آنها در پی خواهد داشت هم مقدمهٔ محاکمه‌شدن این افراد در دادگاه جنایات جنگی را فراهم خواهد کرد؛
سوم. نتیجه این دادگاه می‌تواند سابقه‌ای برای تشکیل پرونده در دیوان کیفری بین‌المللی به حساب بیاید.
با توجه به تمام این احتمال‌ها، تجربه‌ی جنگ‌های گذشته نشان داده است که صهیونیست‌ها با کمک آمریکا و لابی‌های صهیونیستی حتماً در دوران پساجنگ، فشار‌های همه‌جانبه‌ای را بر قضات دادگاه و مقامات آفریقای جنوبی وارد خواهند کرد تا پس گذشت از چند سال، از این اقدام و شکایتشان دست بردارند؛ چنانکه در مورد پروندهٔ «گلدستون»، قاضی پرونده‌ی جنایات جنگی رژیم صهیونیستی در جنگ ۲۲روزه مجبور شد گفته‌های خودش درخصوص محکومیت رژیم صهیونسیتی را پس بگیرد.
در این محاکمه هرچند وکلای آفریقای جنوبی با دادخواستِ مستند خود برای اثبات جنایات جنگی رژیم صهیونیستی پا به این میدان حقوقی گذاشته‌اند و دارند تلاش می‌کنند، در کنار این اقدام جسورانه، امید است بسیاری از دولت‌ها و ملت‌های آزاد جهان نیز بتوانند جرایم و نسل‌کشی این رژیم غاصب را به اثبات برسانند و سردمداران آن را به توقف جنگ ملزم نمایند.
By محمد فاتح