قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان «بخش هفتادو سوم»

نویسنده: دوکتور نورمحمد محبی

قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان

بخش هفتادوسوم

اعجاز الهی در عالم نباتات

تأثیر قرآن بر رُشد و رفتار گیاه

گیاهان، همانند دیگر مخلوقات خداوند متعال، به محرک‌های محیطی واکنش نشان می‌دهند و می‌توان گفت در سطحی محدود، «حس» و «ادراک» نسبت به اطراف خود دارند. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که این موجودات زنده، جواب‌های مثبت یا منفی به محرک‌های خارجی می‌دهند و حتی می‌توانند تحت تأثیر انرژی معنوی قرار گیرند. این پدیده با تأکید قرآن کریم بر تسبیح تمامی موجودات زنده هماهنگی دارد:

“تُسَبِّحُ لَهُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ ٱلسَّبعُ وَٱلأَرضُ وَمَن فِیهِنَّۚ وَإِن مِّن شَیءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمدِهِۦ وَلَٰكِن لَّا تَفقَهُونَ تَسبِیحَهُمۚ إِنَّهُۥ كَانَ حَلِیمًا غَفُوراً”[1] ترجمه: «آسمان­های هفتگانه و زمین و كسانی كه در آن­ها هستند همگی، تسبیح خدا می­گویند و (با تنزیه و تقدیسش، رضای او می­جویند. اصلاً نه تنها آسمان­های هفتگانه و زمین) بلكه هیچ موجودی نیست مگر این كه (به زبان حال یا قال) حمد و ثنای وی می­گویند، ولی شما تسبیح آن­ها را نمی­فهمید (چرا كه زبان­شان را نمی­دانید و از ساختار اَسرارآمیز عالَم هستی و نظام پیچیدۀ جهان آفرینش چندان مطلع نیستید. پس همآهنگ با سراسر جهان هستی به یكتاپرستی بپردازید و از راستای جملگی كنار نروید و دور نشوید. درهای توبه و برگشت به سوی یزدان جهان به روی همگان باز است). بی­گمان او (الله متعال) بس شكیبا و بخشنده است (و در كیفر رساندن شتاب نمی­ورزد و فرصت آشنائی با توحید و رهاكردن شرك را به مردمان می­دهد، و در برابر بیداری از خواب غفلت­شان مغفرت خود را شامل­شان می­سازد).»

یکی از محققین برجسته در زمینۀ فیزیولوژی گیاه، در سال ۱۹۹۷ آزمایشی تجربی انجام داد که رابطۀ مستقیم گیاهان با قرائت قرآن کریم را بررسی می‌کرد. او در حیاط پوهنځی علوم خود، چهار خانۀ پلاستیکی یکسان آماده کرد و در هر کدام، خاک و بذرهای گندم و حنطه با شرایط یکسان کاشت. تمامی گیاهان مقدار مساوی آب و کود دریافت کردند. سپس چهار روش متفاوت برای هر خانه در نظر گرفته شد:

۱. خانۀ اول، قرائت قرآن کریم: یکی از محصلین به صورت منظم، دو بار در هفته آیاتی از قرآن (یس، فاتحه، اخلاص و آیة‌الکرسی) را بر گیاهان قرائت کرد.

۲. خانۀ دوم، تعرض و آزار: محصلی به گیاهان این خانه آسیب وارد می‌کرد، برگ‌ها و شاخه‌ها را می‌برید و سخنان خشن و ناسزا بیان می‌کرد.

۳. خانۀ سوم، ضرب و کوب: گیاهان در معرض ضربه و بریدن برگ‌ها قرار گرفتند و آسیب مستقیم دیدند.

۴. خانۀ چهارم، کنترل: بدون دخالت خاصی رُشد طبیعی خود را ادامه داد.

نتایج این آزمایش شگفت‌آور بود:

گیاهانی که تحت تأثیر قرائت قرآن کریم قرار گرفتند، «۴۴٪ بلندتر» از گیاهان خانۀ کنترل رُشد کردند و میزان محصول آن­ها «۱۴۰٪ افزایش» داشت.

گیاهانی که تحت تعرض و آزار بودند، طول­شان «۳۵٪ کاهش» و محصول­شان «۸۰٪ افت» داشت.

این تجربه نشان می‌دهد که تأثیر معنوی قرآن کریم نه تنها در روح و روان انسان؛ بلکه در طبیعت و گیاهان نیز اثر می‌کند و نشانه‌ای از «اعجاز علمی قرآن» است. همان‌گونه که قرآن فرموده است:

“لَو أَنزَلنَا هَٰذَا ٱلقُرءَانَ عَلَىٰ جَبَلٍ لَّرَأَیتَهُۥ خَٰشِعاً مُّتَصَدِّعاً مِّن خَشیَةِ ٱللَّهِ”[2] ترجمه: «اگر ما این قرآن را برای كوهی فرو می­فرستادیم، كوه را از ترس خدا، كرنش كنان و شكافته می­دیدی!»

ذخیرۀ آب در گیاهان

برخی گیاهان، به خصوص در مناطق خشک و بیابانی، برای ذخیرۀ آب تکامل یافته‌اند. این گیاهان قادراند در بافت‌های خاصی آب را ذخیره کنند و در مواقع کم‌آبی، از این منابع بهره‌مند شود. این نظام ذخیرۀ آب شامل یک سلسله مراتب مصرف است:

۱. ابتداء از آب برگ‌ها استفاده می‌شود.

۲. سپس آب شاخه‌ها و اندام‌های فرعی مصرف می‌شود.

۳. بعد آب ساقه‌ها و در نهایت آب ریشه‌ها مصرف می‌شود.

اگر آب ریشه‌ها تمام شود، گیاه می‌میرد. این نظم دقیق، نشانه‌ای از «حکمت و علم خداوند متعال» است:

“قُلِ ٱنظُرُوا مَاذَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلأَرضِۚ وَمَا تُغنِی الآیَٰتُ وَٱلنُّذُرُ عَن قَومٍ لَّا یُؤمِنُونَ”[3] ترجمه: «بگو: بنگرید (و چشم برون و درون را باز كنید و ببینید) در آسمان­ها و زمین چه چیزهائی است؟ آیات (خواندنی كتاب­های آسمانی، از جمله قرآن، و دیدنی جهان هستی) و بیم دهندگان (پیغمبر، و اندرزها و انذارها هیچ كدام) به حال كسانی سودمند نمی­افتد كه نمی­خواهند ایمان بیاورند.»

برخی گونه‌های گیاهان بیابانی قادراند تا «سه هزار لیتر آب» را در فصل خشک ذخیره کنند. این ظرفیت عظیم ذخیرۀ آب، نمونه‌ای از خلقت کامل و حکیمانۀ خداوند متعال است که نیازهای انسان و محیط زیست را پیش‌بینی کرده است.

جهت‌یابی گیاه و جذب نور

گیاهان به نور و رطوبت واکنش نشان می‌دهند و به سمت منابع نور و آب رُشد می‌کنند. برگ‌ها طوری قرار می‌گیرند که حداکثر دریافت نور و حداقل تداخل بین برگ‌ها ایجاد شود. ریشه‌ها به سمت پایین و آب و رطوبت حرکت می‌کنند و ساقه‌ها به سمت بالا و نور رُشد می‌کنند. این خصوصیات، نظامی دقیق و هدفمند را نشان می‌دهد و جواب روشنی به سوال قرآن کریم است:

“أَءِلَٰهٌ مَّعَ ٱللَّهِۚ تَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا یُشرِكُونَ”[4] ترجمه: «آیا معبودی با خدا هست؟ خدا فراتر و دورتر از این چیزهائی است كه شریک او می­گردانند.»

هماهنگی قرآن کریم با طبیعت

همان‌گونه که گیاهان به قرائت قرآن کریم واکنش مثبت نشان می‌دهند، این موضوع نشان می‌دهد که «قرآن کریم به عنوان منبع هدایت، بر کل خلقت اثرگذار است». گیاهان نمی‌توانند نیت داشته باشند، اما به آیات الهی جواب می‌دهند، در حالی‌که انسان که مخاطب اصلی قرآن کریم است، ممکن است از آن غافل شود:

“وَقَالَ ٱلرَّسُولُ یَٰرَبِّ إِنَّ قَومِی ٱتَّخَذُوا هَٰذَا ٱلقُرءَانَ مَهجُوراً”[5] ترجمه: «و پیغمبر (شكوه­كنان از كیفیت برخورد مردمان با قرآن) عرض می­كند، پروردگارا! قوم من این قرآن را (كه وسیلۀ سعادت دو جهان بود) رها و از آن دوری كرده­اند (و از ترتیل و تدبّر و عمل بدان غافل شده اند).»

به حیث خلاصه باید گفت که گیاهان تحت تأثیر محرک‌های طبیعی و معنوی واکنش نشان می‌دهند.

قرائت قرآن کریم باعث افزایش رُشد و محصول گیاهان می‌شود، که نمونه‌ای از اعجاز علمی قرآن کریم است.

نظام ذخیرۀ آب و جهت‌یابی گیاهان، نشانه‌ای از علم و حکمت الهی است.

هر رفتار گیاه، از رشد تا مصرف آب و جذب نور، آیه‌ای از آیات خداوند متعال است که انسان را به تفکر و شکرگذاری فرا می‌خواند.^[6]

ادامه دارد…

بخش قبلی | بخش بعدی