آیین شین‌تو «بخش بیست‌وچهارم»

نویسنده: ابوعائشه

آیین شین‌تو

بخش بیست‌وچهارم

پیش درآمد:

معابد و اماکن رازونیاز و عبادت یکی از مهم‌ترین مکان‌ها در تمام ادیان، مرکز عبادت و نیایش همان جایی است که هر انسانی با هر اعتقاد و باوری که داشته باشد در صورت روبه‌روشدن با مشکلات، سختی‌ها و نگرانی‌ها پا به آن‌جا گذاشته و دست‌هایش را به سوی رب و معبودش بلند می‌کند تا مشکلش را حل نماید و او را از این بلا و مصیبت نجات بدهد. در ادامۀ مبحث مقایسه بین دین مقدس اسلام و آیین شین‌تو، این بار رسیدیم به یکی از مهم‌ترین جایگاه‌ها در دو آیین؛ مساجد و معابدی که مردم در آن به عبادت می‌پردازند. در این بخش از تحقیق می‌خواهیم نگاهی داشته باشیم به تفاوت‌های این مراکز در این دو آیین.

جایگاه مساجد در اسلام

مسجد در اسلام مرکز امنیت اجتماعی و قلب تپندۀ جامعۀ اسلامی است. مسجد مرکز تجمع دل‌ها، برطرف ساختن نگرانی‌ها، محل کرنش و عبادت کردن برای آفریدگار آسمان و زمین است. مسجد مهبط ملائکه و فرشتگان مقرب الهی است؛ مکانی که مستقیماً با آسمان در ارتباط است. مسجد صرفاً محل نماز و عبادت نیست، بلکه نماد حیات دینی و اجتماعی جامعۀ اسلامی است. رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} بعد از این‌که از مکۀ مکرمه به مدینۀ منوره هجرت کردند و آن‌جا مستقر شدند، اولین گامی که برای وحدت، یکپارچگی، همبستگی و ارتباط بین مهاجرین و انصار برداشتند، ساخت مسجد بود. پس مسجد در اسلام اولین مرکز ارتباطی بین مسلمانان است؛ مکانی که مسلمانان هر صبح و شام یکدیگر را می‌بینند و در آن‌جا از احوال یکدیگر خبر می‌شوند.

برای این‌که از عظمت و جایگاه مسجد، نزد الله متعال و رسول مکرم اسلام ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} بیشتر باخبر شویم و بدانیم که مسجد در اسلام چه جایگاهی دارد به مهم‌ترین مصادر و منابع شریعت اسلامی که قرآن و سنت هستند، رجوع می‌کنیم:

نگاهی به جایگاه مساجد در قرآن و احادیث

ساخت مسجد، نشانۀ ایمان به خدا و روز آخرت است. الله متعال در این‌‎باره چنین می‌فرماید: “إنما یعمر مساجد الله من آمن بالله والیوم الآخر وأقام الصلاة وآتی الزکاة ولم یخش إلا الله فعسی أولئک أن یکونوا من المهتدین.”^[1] ترجمه: «جز این نیست که آباد می‌کند مساجد الله را، کسی‌که ایمان آورده است به الله و روز واپسین و برپا داشته است نماز را و داده است زکات را و نترسیده است [از هیچ کسی] مگر [از] الله. پس امید است آنان که باشند از راه‌یافتگان.”

در جای دیگر دربارۀ جایگاه و منزلت مساجد می‌فرماید: “وأن المساجد لله فلا تدعوا مع الله أحدا”^[2] ترجمه: «و این‌که مسجدها و عبادتگاه‌ها از آنِ الله هستند؛ پس نخوانید با الله هیچ کسی را»، در این آیه، الله متعال مسجد را به خود نسبت می‌دهد و این نسبت، نسبت تشریف و تعظیم است. چه عظمتی بالاتر از این!

بازداشتن از مسجد و عبادت در آن، ظلم و ستم است. الله متعال در این مورد می‌فرماید: “ومن أظلم ممن منع مساجد الله أن یذکر فیها اسمه وسعی في خرابها”^[3] ترجمه: «و کیست ستمکارتر از کسی‌که باز دارد [مردم را از] مسجد الله این‌که یاد شود در آن‌ها نام او و بکوشد در ویرانی آن‌ها.»

بهترین اماکن و جاها نزد خداوند متعال مساجد هستند، رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} در این‌باره می‌فرماید: “أحب البلاد إلی الله مساجدها”^[4] ترجمه: «محبوب و دوست‌داشتنی‌ترین جاها نزد الله متعال، مساجد هستند»؛ زیرا این خانه‌ها محل طاعت، عبادت و بندگی الله متعال هستند.

ساخت مسجد در دنیا باعث می‌شود الله متعال در بهشت برای انسان خانه‌ای مثل آن‌چه او در دنیا ساخته است، بسازد، رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} در این مورد می‌فرماید: “من بنى مسجدا لله عزوجل بنى الله له مثله في الجنة”^[5] ترجمه: «کسی‌که به خاطر رضای خداوند متعال مسجدی بنا کند، الله متعال برای او در بهشت خانه‌ای مثل آن می‌سازد.»

عبادت، درس و تدریس قرآن در مساجد باعث نزول رحمت و فرود آمدن ملائکه می‌شود، رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} می‌فرماید: “وما اجتمع قوم في بیت من بیوت الله، یتلون کتاب الله، ویتدارسونه بینهم إلا نزلت علیهم السکینة، وغشیتهم الرحمة، وحفتهم الملائکة وذکرهم الله فیمن عنده”^[6] ترجمه: «هیچ گروهی در یکی از خانه‌های خدا (مساجد) گرد نمی‌آیند که قرآن را تلاوت کنند و با یکدیگر تکرار و ممارست نمایند مگر این‌که آرامش بر آنان نازل می‌شود و رحمت آنان را دربر می‌گیرد و فرشتگان آنان را احاطه می‌کنند و خداوند متعال نزد خود از آنان یاد می‌کند.»

ارتباط با مسجد و مداوم رفتن و آمدن به آن باعث نجات در آخرت می‌گردد، رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} می‌فرماید: “سبعة یظلهم الله في ظله یوم لا ظل إلا ظله… ورجل قلبه معلق فی المساجد”^[7] ترجمه: «هفت گروه هستند که خداوند متعال در روزی که هیچ سایه‌ای به جز سایۀ خداوند متعال وجود ندارد، آنان را زیر سایۀ رحمتش قرار می‌دهد:.. یکی از آن‌ها مردی است که قلبش با مساجد مرتبط باشد.»

دکتر رمضان البوطی ^{رحمه‌‌الله} در کتاب «فقه السیره» در مورد اهمیت مسجد در اسلام می‌نویسد: «بدون شک پایه‌گذاری و ساخت مسجد، اولین و مهم‌ترین ستون و پایه در ساختار جامعۀ اسلامی است؛ زیرا جامعۀ اسلامی ویژگی رسوخ و استحکام را با پایبندی بر نظام اسلامی، عقیده و آداب آن به دست می‌آورد و همۀ این موارد از مسجد و وحی آن سرچشمه می‌گیرد.»^[8]

مسجد همان جایی است که پیوند أخوت، برادری و محبت بین مسلمانان مستحکم می‌شود و مسلمانان در آن‌جا مساوات، عدالت و برابری را می‌آموزند؛ مسجد جایی است که بلندرتبه‌ترین انسان‌ها با فقیرترین‌شان در برابر پروردگار عالمیان شانه‌ به شانه ایستاد می‌شوند و برای خدای‌شان رکوع و سجده می‌کنند. در این مکان مقدس نه کسی خود را برتر می‌بیند و نه هم احساس برتری می‌کند.

اگر بخواهیم نقش مساجد را مختصرا بیان داریم، می‌توانیم آن را در سه مورد خلاصه کنیم:

۱.    مساجد مراکز اتصال بین افراد جماعت‌های اسلامی بزرگ است. در گذشته، افراد یک جماعت بزرگ که بین هم شناختی نداشتند در مساجد جمع شده و باهم ملاقات می‌کردند و آن‌جا باهم معرفی می‌شدند و در کنار هم‌دیگر احساس می‌کردند که آنان فرزندان یک امت؛ امت اسلامی هستند. به برکت مساجد هیچ مسلمانی در هیچ کشور اسلامی، احساس تنهایی نمی‌کرد؛

توضیح: گرچه امروزه شرایط و اوضاع مقداری دشوار شده است و زود نمی‌توان برهرکس اعتماد کرد؛ اما بازهم مسجد در بین افراد یک منطقه، پیونددهندۀ خوبی است. آنان را کنارهم جمع می‌کند. مردم به ویژه کسانی‌که سروکارشان با مساجد است از احوال یکدیگر خبر می‌شوند و برای حل مشکلات یکدیگر تلاش می‌کنند.

۲.    در بسیاری از اوقات، هستۀ اصلی جماعت‌ها و گروه‌های اسلامی جدید از مساجد شروع می‌شد. تاجران و یا مهاجرین مسلمان در کشورهای دیگر، برای جذب مردم کشور و یا شهر به سوی اسلام، اماکن مخصوصی ایجاد می‌کردند و این کارشان باعث می‌شد تا مردم به آنان ملحق شوند و باعث به وجود آمدن جماعت‌های اسلامی می‌شد. نمونه‌های آن در تاریخ فراوان است؛

۳.    مساجد در ذات خودش مراکز دعوت به سوی اسلام هستند. از همین جهت اگر مسلمانان خواهان تقویت پایه‌های اسلام در کشوری هستند و یا می‌خواهند دامنۀ آن در کشور مذکور گسترش بیابد باید در بخش ساختن مساجد، بیشتر فعالیت نمایند.^[9]

ادامه دارد…

بخش قبلی | بخش بعدی