آیین شین‌تو «بخش بیستم»

نویسنده: ابوعائشه

آیین شین‌تو

بخش بیستم

پیش درآمد:

در این بخش و چند بخش دیگر تلاش می‌کنیم تا برخی از مراسم، جشنواره‌ها، عادات، رسوم و معیارهای آیین شین‌تو را نقل کرده و در پرتو تعلیمات اسلامی نقد و بررسی کنیم و ببینیم که تفاوت بین این دو آیین؛ یعنی اسلام و آیین ساختۀ دست بشر برای برآورده‌ساختن نیازهای‌شان؛ یعنی آیین شین‌تو، چقدر زیاد است! با این مقایسه و درک واقعیت و جایگاه دین مبارک اسلام نزد خداوند متعال، باید ما مسلمانان قدر دین خود را بدانیم و پروردگار خویش را بابت نعمت‌هایی که به ما ارزانی نموده ‌است، شکر کنیم. در این بخش می‌خواهیم تعدد خدایان را از دیدگاه اسلام و آیین شین‌تو بررسی کنیم؛ اما قبل از این‌که به این موضوع بپردازیم بهتر است نگاهی به کامی‌های آیین شین‌تو (خدایان و معبودانی که نزد آنان، قداست دارند و عبادت می‌شوند) بیندازیم.

تعداد کامی‌ها در آیین شین‌تو

تعداد دقیق کامی‌ها در آیین شین‌تو مشخص نیست، منابع در این‌باره دیدگاه‌های متفاوتی ذکر کرده‌اند. البته تمام منابع بر این موضوع با هم توافق دارند که تعداد کامی‌ها نامشخص و نامعلوم است و آن‌چه را ذکر کرده‌‌اند، احتمال کم و زیاد در آن وجود دارد. در مجموع، آیین شین‌تو از آن عده آیین‌هایی است که در آن تعدد خدایان وجود داشته و پیروان این مذهب هر آن‌چه را معظم دانسته و یا از آن بیم داشته‌اند به عنوان معبود و خدا (کامی) ذکر کرده‌اند.

اساطیر مذهبی شین‌تو از «هشت میلیون» کامی سخن می‌گویند که تعبیری از عدد بی‌نهایت است و به طور مستمر هر از چندی گروه‌های جدیدی از کامی به منصۀ ظهور می‌رسند.^[1]

این امر نشان می‌دهد که تعداد در بین کامی‌ها معیار نیست؛ چون امکان سرشماری و حساب وجود ندارد؛ زیرا هرازگاهی کامی‌های جدید، پیدا می‌شوند و این موضوع، دسترسی و حساب را دشوار می‌سازد. ازهمین جهت می‌‌توان گفت تعدادشان نامعلوم است.

تعداد کامی‌ها بسیار زیاد است به طوری‌که گفته می‌شود هشت میلیون کامی در جاپان شناخته شده و به وجودشان باور راسخی استوار است. به مجموع کامی‌ها، یائوزورو نیز گفته‌اند. تعداد زیادی از این کامی‌ها در سطح ملی محبوبیت دارند و باقی در جوامع بیابانی و حتی خانوادگی مطرح هستند. به‌گونه‌ای که هر خانوادۀ کامی اجداد خاص خود را ممکن است داشته باشد.^[2]

عده‌ای می‌‌گویند که هشت میلیون کامی، تعبیری از عدد بی‌نهایت است.^[3] زیرا طبق آن‌چه قبلاً ارائه شد، بیشتر مردم جاپان در خانه‌های خود یک کامی اجدادی دارند و آن را تقدیس و احترام می‌کنند. با این حساب معلوم می‌شود که تعداد کامی‌ها بیشتر از آن‌چه است که این‌جا بیان گردید؛ چون‌که این کامی‌ها تنها در خانه‌ها نیستند، بلکه در معابد نیز وجود دارند. البته باید دانست مردم جاپان به هرچیزی که مرتبط به طبیعت باشد نیز کامی می‌گویند.

تعداد کامی‌های زیاد نشان می‌داد که شرک و عبادت خدایان گوناگون و ساخته‌شده توسط خود مردم، رازونیاز کردن پیش آنان، قربانی کردن، نذر کردن، بردن هدایا و تحایف برای آنان در چه حد بالایی در این آیین رواج داشته است و مردم چقدر به تعدد خدایان (کامی‌ها) باور داشته‌اند.

معبود در دین اسلام

ذاتی که در دین اسلام مورد عبادت قرار می‌گیرد، تمام نیازها و حوایج از او خواسته می‌شوند، همۀ بزرگان، صاحب‌منصبان، قدرت‌مندان و حتی بزرگ‌ترین پادشاهان در برابرش خَم می‌شوند، تسبیح و تحمید او را بیان می‌کنند، الله ^{جل‌جلاله} است؛ الله متعال همان ذاتی است که بنده را آفرید، برایش رزق تعیین کرد. بنده با بندگی او عزت، عظمت و بزرگی می‌یابد و بدون نام او به پرکاهی نمی‌ارزد. پس در اسلام بندگان در برابر یک ذات سرخم می‌کنند.

معبود در اسلام همان ذاتی است که نورالسموات والأرض از او آغاز شد. ذاتی که بازگشت همه در نهایت پیش اوست. خدایی که عبادت عبادت‌گذاران را می‌بیند، صداهای پایین را می‌شنود، راز دل همه را می‌داند و از اسرار و نهان همه آگاه است؛ بله، آن خدایی که اول و آخر اوست؛ خدایی که تا نخواهد برگی از درخت نمی‌افتد و قطره‌ای از آسمان فرود نمی‌آید و نسیمی نمی‌وزد. این ذات سزاوار عبادت و بندگی است. این ذات همان ذاتی است که باید به محبتش دل بست و از غضبش دوری جست. این ذات، همان ذاتی است که به خاطر رضایت و خوشنودی‌اش باید قربانی کرد. این ذات همان ذاتی است که سر خم کردن برایش عزت می‌آورد و دوری و روگردانی از او باعث ذلت، خواری و روسیاهی در دو جهان می‌شود.

خلاصه این‌که الله متعال مالک تمام این گیتی است “قل اللهم مالك الملك تؤتي الملك من تشاء وتنزع الملك ممن تشاء وتعز من تشاء وتذل من تشاء بيدك الخير إنك على كل شيء قدير تولج الليل في النهار وتولج النهار في الليل وتخرج الحي من الميت وتخرج الميت من الحي وترزق من تشاء بغير الحساب”^[4] ترجمه: «بگو: خداوندا، ای دارندۀ فرمانروایی، به هرکس که خواهی فرمانروایی دهی و از هرکس که خواهی، فرمانروایی بازستانی و هرکس را که خواهی گرامی داری و هرکس را که خواهی خوار سازی. نیکی به دست توست. به راستی تو بر هر کاری توانایی. از شب می‌کاهی و بر روز می‌افزایی و از روز می‌کاهی و برشب می‌افزایی و زنده را از مرده بر می‌آوری و مرده را از زنده بیرون می‌آوری و به هرکس که خواهی روزی بی‌شمارمی‌دهی.

این است وصف پروردگار لایق بندگی و شایستۀ اطاعت و فرمان‌برداری! حالا سؤال این‌جاست که آیا معبودان و کامی‌های آیین شین‌تو همین توانایی را دارند؟ آیا می‌توانند یک بخش کوچکی از همین کارها را انجام دهند؟ پاسخ صدفی‌صد خیر است؛ زیرا آن معبودان‌شان که توانایی دفع‌کردن کوچک‌ترین اذیتی از خود را ندارند؛ چگونه می‌توانند به دیگران نفع و ضرر برسانند و یا کنترل یک‌جای را به عهده بگیرند!

ادامه دارد…

بخش قبلی | بخش بعدی