زلزله از دیدگاه اسلام و نقد شبهات معترضین «بخش دهم»

نویسنده: ابوعائشه

زلزله از دیدگاه اسلام و نقد شبهات معترضین

بخش دهم

زلزلۀ اقوام پیشین به روایت قرآن

با تلاوت قرآن مجید گاهی به سرگذشت اقوامی بر می‌خوریم که به علت انجام اعمال خلاف شرع با زلزله یا عذاب‌هایی مانند آن نابود شده‌اند و بیشتر این داستان‌ها در دو سورۀ «هود و عنکبوت» آمده است.

خداوند متعال سرگذشت قوم حضرت لوط ^{علیه‌السلام} را در سورۀ هود بیان داشته‌اند که از سوی خداوند متعال به سوی قومش فرستاده شد، بعد از سی سال از دعوت قومش تعداد اندکی ایمان آورده و اکثرشان با بی‌توجهی به اوامر الهی به کار خلاف عفت و فطرت بشری لواط مبادرت می‌ورزیدند. وقتی که امیدی برای اصلاح قوم حضرت لوط ^{علیه‌السلام} باقی نماند خداوند متعال به حضرت جبرئیل ^{علیه‌السلام} دستور داد تا شهر قوم لوط را از جا برکند و بالا ببرد حتی حضرت جبرئیل ^{علیه‌السلام} می‌فرماید: زوزۀ سگ‌ها و آواز خروس‌ها را اهل آسمان می‌شنیدند و سپس آن را واژگون ساخت و خداوند بر آن‌ها سنگ‌هایی از جهنم بارانید و همه هلاک شدند تا درس عبرتی باشد برای کسانی‌که از روی خرد عمل می‌کنند.

خداوند متعال در سورۀ هود به ذکر داستان حضرت شعیب ^{علیه‌السلام} و قومش نیز پرداخته است؛ “وإلی مدین أخاهم شعیبا قال یا قوم اعبدوالله ما لکم من إله غیره ولا تنقصوا المکیال والمیزان”^[1] ترجمه: «شعیب را به سوی قوم مدین فرستادیم که از خود آن‌ها بود گفت: ای قوم من! الله را بپرستید (و بدانید که) جز او معبودی وجود ندارد و از پیمانه و ترازو مکاهید، من شما را بی‌نیاز (از کاستن مقادیر و اوزان) می‌بینم و شایسته نیست با وجود ثروتمندی از چیزهای مردم بدزدید و کم‌فروشی کنید. اگر ایمان نیاورید و شکر نعمت را به جا نیاورید من بر شما از عذاب روز فراگیر می‌ترسم.

الله تعالی در آیۀ دیگری از قرآن در نتیجۀ کم‌فروشی و عدم وفا به کیل (وزن) بر آن‌ها زلزله به صورت عذاب نازل شده است “فکذبوه فأخذتهم الرجفة فأصبحوا في دارهم جاثمین”^[2] ترجمه: او را تکذیب کردند و زلزله آن‌ها را فرا گرفت و صبح کردند در حالی‌که در خانه‌های‌شان (کالبد‌های بی‌جانی) به رو افتاده بودند.

به همین صورت اقوام دیگری همچون قوم نوح ^{علیه‌السلام} که پیامبرشان را تکذیب کردند و یا قوم صالح ^{علیه‌السلام} که علاوه از تکذیب پیامبرشان مبادرت به کشتن شتری که خداوند متعال به صورت معجزه به سوی آنان فرستاده بود کردند، و از سوی خداوند دچار عذاب شدند.

در تمامی این آیات و آیات دیگر که در جاهای مختلف قرآن به تفصیل هلاکت اقوام پیشین می‌پردازد این نکته وجود دارد که خداوند متعال ارسال عذاب‌ها من‌جمله زلزله را به خود و به سبب کردار غیر قابل قبول انسان‌ها نسبت می‌دهد و عامل اصلی آن را انجام گناه و معصیت برشمرده است.

بدون شک بیان این واقعات، داستان‌سرایی از سوی خداوند نبوده است؛ بلکه هدف اصلی آن عبرت انسان‌ها بوده تا با بررسی اقوام گذشته راه درست زیستن را بیاموزند و از سرگذشت تلخ آنان باید درست گرفته و اصلاح کردار خویش بپردازند.^[3] و بکوشند تا در آینده چنین کارهایی انجام ندهند.

وقتی معلوم شد که زلزله‌ها و سایر حوادثی که بندگان با آن مواجه می‌شوند، به خاطر افعال، کردار و اعمالی است که خود بندگان مرتکب می‌شوند و خداوند متعال این رخدادها و حوادث را تنبیهی برای بندگان خود قرار داده است؛ چگونه معترضین می‌توانند بگویند این حوادث فقط اتفاقات طبیعی بدون اسباب هستند و هیچ ربطی به تنبیه و عذاب ندارند، در حالی‌که ما در این‌جا آیات، احادیث و واقعات زیادی را بیان نمودیم که اثبات می‌کرد بندگان به خاطر کرده‌های‌شان مؤاخذه می‌شوند و خداوند این حوادث را بر سرشان می‌فرستاد تا بیدار شوند و پردۀ غفلت را از روی سرشان بردارند و به سوی خداوند متعال بازگردند.

عبرت‌ها و پندها یکی پس از دیگری رخ می‌دهند و از زمانی‌که خداوند متعال زمین را آفریده است تا این زمان به وجود می‌آیند، در این آیات تهدید و سرزنش أکید و وعدۀ شدید برای کسانی است که از آن‌چه را که پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} آورده است، اعراض و روگردانی کنند.

ما همواره -همان‌طوری که قبلا گفته شد- پندها و عبرت‌ها را می‌بینیم و آیات را می‌شنویم و حوادثی را که مسلمانان را اذیت و آزار می‌دهد می‌بینیم؛ ولی دشمنان اسلام، حوادث را رخدادهای طبیعی قرار می‌دهند تا آیات و نشانه‌های پیامبران ^{علیهم‌الصلاةوالسلام} را بیهوده جلوه بدهند و انتقامی را که خداوند متعال برای انبیایش از مخالفان ذکر کرده است، باطل بسازند.^[4]

اگر بالفرض زلزله‌ها، طوفان‌ها و سیلاب‌ها و… را حوادث طبیعی بدون اسباب و دلایل بدانیم پس این مقدار آیات و احادیثی را الله و رسولش ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} می‌فرمایند که بر سر امتیان پیشین آمد تا توبه کنند و به سوی پروردگارشان رجوع کنند، چه پاسخی می‌توانیم بدهیم؟ آیاتی را که خداوند متعال می‌فرماید من شما را با این حوادث امتحان می‌کنم چه جوابی می‌دهیم؟ در حالی‌که خداوند متعال رجفه و… را به عنوان عذاب و تنبیه برای کسانی‌که از امر خداوند متعال سرپیچی می‌کنند، ذکر کرده است.

ادامه دارد…

بخش قبلی | بخش بعدی