نویسنده: عبدالحی لیان
الگوی تربیت الهی در خانواده انبیا علیهم‌السلام
بخش بیستم
آموزه‌ی نهم: حسد، بیماری‌ای که پشت اولین جرم قتل در زمین قرار دارد
قلب قابیل مملو از بیماری حسد شد؛ زیرا خداوند عز وجل قربانی برادرش هابیل را پذیرفت و قربانی او (قابیل) را نپذیرفت و او را وادار به ارتکاب این جرم بزرگ کرد. این نشان می‌دهد که حسد بیماری‌ای قدیمی در بشر است و قمع و ریشه‌کن کردن آن از نفس تنها با ایمان عمیق، دانش و بصیرت و تزکیه نفس ممکن است و از آنجا که این بیماری خطرات جدی بر روح و جامعه دارد، در ادامه به تفصیل و بیان بیشتری به آن می‌پردازیم:
۱. تعریف حسد: حسد، آرزوی زوال نعمت از دیگران است. این در تضاد با غبطه است که به معنای آرزوی داشتن چیزی مشابه آنچه دیگران دارند، بدون آرزوی زوال آن از آن‌هاست.
۲. آسیب‌های حسد: حسد آسیب‌های جدی‌ای به حاسد و محسود وارد می‌کند.
الف: آسیب‌های آن بر حاسد: آسیب حسد بر حاسد از جنبه‌های مختلفی ناشی می‌شود، از جمله:
-
حسد باعث می‌شود که صاحب آن بر دیگران تکبر کند و حق را رد کند. به همین دلیل، ابلیس ملعون وقتی به آدم علیه‌السلام حسد ورزید، حسد او را به تکبر بر امر الله در سجده نکردن به آدم کشاند. قرآن چنین حکایت می‌کند: “قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِي مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِينٍ“.[1] ترجمه: «گفت: من بهتر از او هستم، تو مرا از آتش آفريده‌اي و وي را از گِل».
بنابراین، الله متعال او را از بهشت طرد کرد و فرمود: “قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْؤُوماً مَّدْحُوراً لَّمَن تَبِعَكَ مِنْهُمْ لأَمْلأنَّ جَهَنَّمَ مِنكُمْ أَجْمَعِينَ“.[2] ترجمه: «(خداوند) گفت: خوار و حقير و رانده و ذليل از اين (جايگاه قدس و قدسيان) بيرون رو، سوگند مي‌خورم، دوزخ را از تو و از همه كساني پر مي‌سازم كه از تو پيروي كنند».
-
حسد هم و غم را به دل حاسد وارد می‌کند به خاطر نعمت‌هایی که خداوند عزوجل به دیگران داده است و او در این هم و غم باقی می‌ماند تا زمانی که نعمت‌ها وجود داشته باشند، اگر نعمت‌ها از صاحبشان زایل شود، هم و غم از حاسد زایل می‌شود و به جای آن شادی و سرور جایگزین می‌شود، در این باره خداوند می‌فرماید:«اگر به شما خیری برسد، آن‌ها را ناراحت می‌کند و اگر به شما بدی برسد، از آن خوشحال می‌شوند»
-
حسد باعث می‌شود که صاحب آن به عصیان و مخالفت با امر خداوند عز وجل بپردازد.
-
حاسد در حسد خود مانند کسی است که بر امر و قضا و قدر خداوند خشمگین است و به خداوند عزوجل که به دیگران نعمت داده است، اعتراض می‌کند. این موضوع بسیار خطرناک است؛ زیرا بر عقیده انسان تأثیر می‌گذارد و ممکن است به آن آسیب برساند که در نتیجه به عاقبت بدی در دنیا و آخرت منجر می‌شود و از خداوند پناه می‌طلبیم.
