قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان «بخش پنجم»

نویسنده: دوکتور نورمحمد محبی

قرآن؛ معجزه‌ای فراتر از زمان

بخش پنجم

انواع اعجاز قرآنی

قرآن کریم، نه تنها کتابی الهی برای هدایت بشر است؛ بلکه یکی از بزرگ‌ترین معجزات تاریخ بشریت نیز به شمار می‌رود. از زمان نزول تا به امروز همیشه، متفکرین، متکلمین، ادیبان و دانشمندان علوم گوناگون، بر جنبه‌های متعددی از اعجاز آن تمرکز کرده‌اند و یکی از خصوصیات شگفت‌انگیز قرآن، کثرت و تعدد انواع اعجاز آن است؛ به‌گونه‌ای که در هر عصر، نوعی از اعجاز آن برجسته می‌شود و در دوره‌های اخیر انواع بیشتری از اعجاز را در قرآن شناسایی شده است.

در این بخش فقط یک فهرست چهل نمونه­‌ای از مشهورترین آن‌ها به شرح ذیل ارایه می­گردد و تشریح هریکی در فصل­‌های آینده خواهد آمد. ‌إن شاء الله:

 ۱. اعجاز بیانی (بلاغت، فصاحت و سبک بی‌نظیر)؛

۲. اعجاز لفظی (ترکیب خاص کلمات و نظم موزون)؛

۳. اعجاز نحوی (ساختارهای جدید و منحصربه‌فرد زبان عربی)؛

۴. اعجاز ادبی (استعاره‌ها، تشبیه‌ها، سجع‌ها)؛

۵. اعجاز علمی (توافق با علوم طبیعی و حیاتی روز)؛

۶. اعجاز عددی (نظم ریاضی در کلمات، آیات و مفاهیم)؛

۷. اعجاز تاریخی (دقت در بیان تاریخ انبیاء  و اقوام گذشته)؛

۸. اعجاز غیبی (پیشگویی رُخ­دادهای آینده که تحقق یافته‌اند)؛

۹. اعجاز تشریعی (قوانین جامع و متعادل در عرصه‌های فردی و اجتماعی)؛

۱۰. اعجاز روان‌شناختی (تأثیرگذاری بر روح و روان انسان)؛

۱۱. اعجاز تربیتی (اصلاح اخلاق و تهذیب نفس)؛

۱۲.  اعجاز فلسفی (جواب به سؤالات اساسی هستی‌شناسی)؛

۱۳. اعجاز کلامی (تبیین دقیق صفات و افعال الهی)؛

۱۴. اعجاز عرفانی (تجلی معارف توحیدی و شهودی)؛

۱۵. اعجاز معنوی (هدایت قلبی، آرامش‌بخشی و بصیرت‌بخشی)؛

۱۶. اعجاز ساختاری (انسجام بین سوره‌ها و آیات)؛

۱۷. اعجاز تصویری (ترسیم صحنه‌های زنده با کلام)؛

۱۸. اعجاز شنیداری (تأثیر آوا، لحن، و نغمۀ طبیعی آیات)؛

۱۹. اعجاز زبانی (پویایی در معنا و کارکرد چندبُعدی کلمات)؛

۲۰. اعجاز تحدی (دعوت به مقابلۀ ادبی و شکست مخالفان)؛

۲۱. اعجاز اخلاقی (ارائۀ ‌بهترین اصول اخلاقی)؛

۲۲.اعجاز اجتماعی (قوانین حیاتی و اساسی ادارۀ جامعه)؛

۲۳. اعجاز اقتصادی (احکام مالی با محور عدالت و رُشد)؛

۲۴. اعجاز سیاسی (راهنمائی در اصول حکومت­داری عادلانه)؛

۲۵. اعجاز طبی (اشارات به حقایق زندگی و صحی)؛

۲۶. اعجاز زیست‌محیطی (دعوت به حفظ تعادل در طبیعت)؛

۲۷. اعجاز روان­شناسی (شناخت ابعاد روان انسان)؛

۲۸. اعجاز ماوراء الطبیعت (اشاره به عالم غیب، روح و برزخ)؛

۲۹. اعجاز اسمی (نظم خاص در نام‌های الهی و کاربردشان)؛

۳۰. اعجاز زمانی (انعطاف‌پذیری قرآن برای همه زمان‌ها)؛

۳۱. اعجاز فرهنگی (اصلاح رسوم، آداب و تحولات تمدنی)؛

۳۲. اعجاز تمدنی (پایه‌گذاری تمدنی جدید بر اساس توحید)؛

۳۳. اعجاز در حروف مقطعات (رموز و اسرار در حروف ابتدایی سوره‌ها)؛

۳۴. اعجاز در تکرار هدفمند آیات (برای تأکید و تربیت)؛

۳۵. اعجاز در خطاب‌ها (نوع خطاب به مؤمنان، کافران، منافقان و اهل کتاب)؛

۳۶. اعجاز در ترتیب نزول و تدوین (دو نظم جداگانه با هدف خاص)؛

۳۷. اعجاز در معجزات پیامبران D (روایت با هدف تأثیرگذاری خاص)؛

۳۸. اعجاز در علامت­های فلکی (حرکات فلکی، وضعیت ماه و آفتاب)؛

۳۹. اعجاز در اشارات زمین‌شناسی (کوه‌ها، طبقات زمین، زمین‌لرزه‌ها)؛

۴۰. اعجاز در اشارات زیست‌شناسی (گیاهان، جانوران، هم­آمیزی، باروی، رُشد).

ادامه دارد…

بخش قبلی | بخش بعدی