نویسنده: مناظر اسلام حضرت مولانا محمد نافع محمدی
مترجم: سید مصلح الدین
چهار دختر محبوب رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم
بخش سوم
خصوصیات ویژه‌ی دختران رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم:
میان دو زنِ یک مرد (دو هوو) به‌ندرت پیوند محبت و دلدادگی وجود دارد و معمولاً هر یک از زنان نسبت به هووی خود کینه قلبی دارد و عقده او را در ذهن و فکر خود نگه می‌دارد. حال سؤال این است که اگر در چنین شرایط پر التهابی میان طرفین حرف سردی رد و بدل شود، بازخورد آن چه خواهد بود؟ آیا هر کدام از آنان شوهر دیگری را مورد توهین قرار خواهد داد؟ خیر! زیرا شوهر هر دو یکی است. بنابراین با بالا گرفتن درگیری، هر کدام ممکن است پدر دیگری را مورد هتک حرمت قرار دهد، زیرا پدرانشان جدا و متفاوت هستند.
حال خوب بیندیشید، چه تضمینی وجود دارد که زنی که قرار است در جایگاه هووی دختر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم قرار گیرد، دچار احساسات عموم دخترها نشود؟ و اگر این احساسات در مخالفت با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم قرار گیرد و زنی از زنان مسلمان بر اثر آن دچار لغزش شود، آیا ایمانش به خطر نمی‌افتد؟ بنابراین، تنها راه حفظ حرمت نبوی این بود که دختر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم هووی خواهرش شود تا هم موجب تحقیر دختر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم نشود و هم جای خالی دختر را خواهرش پر کند تا ناراحتی رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم از مرگ دخترشان تسکین یابد. شاید یکی از دلایلی که هیچ دختری حق ندارد هووی دختر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم شود، حفظ حرمت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم باشد. به همین خاطر، حضرت عثمان و حضرت علی رضی‌الله‌عنهما تا زمانی که دختران رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم در قید حیات بودند، با زن دیگری ازدواج نکردند. چنان‌که علامه جلال‌الدین سیوطی در «خصائص الکبری» این واقعیت را تأیید نموده و در بحثی مستقل می‌فرماید: «بابُ اختصاصه صلی‌الله‌علیه‌وسلم بِأَنَّ بَنَاتَهُ لَا يُتَزَوَّجُ عَلَيهِنَّ».[1]
حضرت عثمان و حضرت علی رضی‌الله‌عنهما بعد از وفات دختران رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم با زنان دیگری ازدواج نمودند. در حالی که در حیات این بزرگواران (دختران رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم) هرگز شوهرانشان اقدام به ازدواج مجدد نکردند. این امر نشان می‌دهد که رقیه و ام کلثوم رضی‌الله‌عنهما دختران واقعی رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم بوده‌اند.
ام المؤمنین حضرت خدیجه کبری رضی‌الله‌عنها:
حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها متعلق به خاندان بزرگ و مشهور بنی‌اسد است. ایشان زنی بسیار شریف و بزرگوار بودند و در دوران خود از زنان ثروتمند مکه به حساب می‌آمدند. به خاطر شرافت خانوادگی و پیشینه‌ی خوب و کارآمد، در میان مردم مکه از جایگاه بسیار والایی برخوردار بودند و همه به دیده‌ی احترام به ایشان می‌نگریستند و او را از زنان موفق و خوشبخت مکه قلمداد می‌کردند.
اولین ازدواج حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها:
قبل از اینکه حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم ازدواج نموده و به این شرف بزرگ نایل آید، با دو شخص دیگر ازدواج کرده بود. یکی از آنان ابوهاله هند بن نباش بن زراره بود که حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها از او یک پسر به نام هند بن ابی‌هاله و یک دختر به نام هاله بنت ابی‌هاله داشتند. شوهر دیگرش عتیق بن عائد مخزومی بود و حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها از او یک دختر به نام هند داشتند. این‌ها فرزندان حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها پیش از ازدواج با رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم بوده‌اند که این امر مورد اتفاق علمای شیعه و سنی است.
البته در میان مورخان اختلاف‌نظر وجود دارد که آیا حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها ابتدا با عتیق بن عائذ مخزومی ازدواج نموده‌اند یا با ابوهاله. برخی معتقدند ایشان ابتدا با عتیق و سپس با ابوهاله ازدواج کردند؛ ولی برخی دیگر معتقدند ایشان ابتدا با ابوهاله و سپس با عتیق ازدواج نموده‌اند. به هر صورت، هر کدام که اول بوده باشد، فرزندان آنحضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم همین سه نفری هستند که مورد اشاره قرار گرفتند. برای اطلاعات بیشتر، دوستان می‌توانند به منابع ذیل مراجعه کنند:
۱ـ مجمع الزوائد، هيثمی، ج ۹، ص ۲۱۹، بحث فضل خديجه بنت خویلد رضی‌الله‌عنها.
۲ـ كتاب المحبر، ابی جعفر بغدادی، ص ۷۸ و ۷۹ ، بحث ازدواج رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم.
۳ـ طبقات ابن سعد، ج ۸، ص ۸ ، بحث ذکر خدیجه الکبری رضی‌الله‌عنها.
۴ـ أنساب الاشراف، بلاذری، ج ۱۰ ، ص ۴۰۶، بحث انواع رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم و ولده.
۵ـ السنن الكبرى، بيهقی، ج ۷، ص ۷۱ ، کتاب النکاح، باب تسميه أزواج النبي صلی‌الله‌علیه‌وسلم.
۶ـ الأنوار النعمانية، شيخ نعمة الله جزائری شیعی، ج ۱۰ ، ص ۳۶۷ ، باب اول بحث نور مولودی.
۷ـ حیات القلوب، ملا باقر مجلسی شیعی، ج ۲ ، ص ۷۲۸، ص ۵۲ ، باب بیان عدد زنان آنحضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم چاپ نول کشور لکهنو.
توجه: در اینجا لازم می‌دانم برای محققان خاطرنشان سازم که در مورد پدر شوهر حضرت خدیجه رضی‌الله‌عنها یعنی عتیق اختلاف است؛ برخی مورخان اسمش را «عابد» و برخی دیگر «عائذ» گفته‌اند و دوستان می‌توانند جهت اطلاع بیشتر به «شرح مواهب اللدنية، شيخ محمد زرقانی، ج ۱، ص۲۰۰، بحث ازدواج رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم با خدیجه رضی‌الله‌عنها مراجعه نمایند.
ادامه دارد…
[1] ـ خصائص الکبری، ج۲، ص۲۵۵.
By محمد فاتح