۱. «يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ»؛ «(آیه خطاب به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم) درباره‌ی شراب و قمار از تو می‌پرسند. بگو در آن دو گناهی بزرگ است و منافع (مادی) نیز برای مردم دارند، ولی گناه آن دو از سودشان بزرگتر است. همچنین از تو می‌پرسند چه انفاق کنند؟ بگو افزون بر نیاز خود را. خداوند اینچنین آیات خود را روشن برای شما بیان می‌کند تا شاید شما در دنیا و آخرت تفکر کنید.»[1]
به نظر می‌آید فصل الخطاب قسمت آخر آیه کسانی از مردمان امروز باشند که حرام بودن مشروبات الکلی و مشکلات طبی (و اجتماعی) حاصل از آن را می‌دانند. پس این افراد باید با ایمان آوردن از صمیم قلب برای دنیای مردم و آخرت خود آنچه در توان دارند انجام دهند.
کلمه «خمر» به معنی پوشش است و لذا به پارچه‌ای که زنان سر خود را با آن پوشانده و مراعات حجاب می‌کنند «خمار» می‌گویند. از آنجا که شراب تشخیص را از عقل گرفته و در واقع آن را می‌پوشاند به آن «خمر» می‌گویند.[2]
۲. «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُكَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ»؛ «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، هنگامی که مست هستید به نماز نزدیک نشوید تا بدانید که در نماز چه می‌گویید.»[3]
۳. «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ»؛ «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، همانا شراب و قمار و بت‌ها و تیرهای قرعه، پلید و از اعمال شیطان است. پس از آن‌ها اجتناب کنید تا شاید رستگار شوید.»[4]
۴. «إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ»؛ «همانا شیطان می‌خواهد به وسیله شراب و قمار، میان شما دشمنی و کینه بیفکند و شما را از یاد خدا و نماز باز دارد. پس (با این همه مفاسد) آیا دست برنمی‌دارید؟»[5]
احادیث وارده درباره‌ی مشروب‌خواری:
در خباثت و پلیدی خمر، یا همان مشروبات الکلی، احادیث فراوان با تعابیر متفاوت وارد شده است؛ مانند:
۱. «لَعَنَ اللهُ الخمرَ وَ شَارِبَها و سَاقِيَهَا و بَائِعَها و عَاصِرَها و مُعْتَصِرَها و حَامِلَها و المُحْمُولة الیه»؛ «خداوند متعال مشروبات الکلی، سازنده، نوشنده، فروشنده، حمل کننده، انبار کننده، نگهدارنده و ساقی آن را لعنت کرده است.»[6]
۲. در حدیثی آمده است که اگر انسان شراب بنوشد، به مدت چهل شبانه‌روز نماز وی مورد قبول درگاه الهی قرار نخواهد گرفت. لازم به تذکر است که منظور این حدیث این است که ثواب نماز به وی نمی‌رسد اما اصل نماز از عهده‌اش ساقط می‌شود. «جاءت الأحاديث الصحيحة الكثيرة في عقوبة من شرب الخمر وأنه لا تُقبل صلاته أربعين يوماً ، وقد ورد هذا من حديث عمرو بن العاص ، وابن عباس ، وابن عمر ، وابن عمرو.»[7]
۳. «الْخَمْرُ أُمُ الْخَبَائِثِ، وَ مَنْ شَرِبَهَا لَمْ یَقْبَلِ اللَّهُ مِنْهُ صَلَاةً أَرْبَعِینَ یَوْماً، فَإِنْ مَاتَ وَ هِیَ فِی بَطْنِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً»؛ «خمر (شراب) مادر تمام پلیدی‌ها است. کسی که آن را بنوشد، خداوند چهل روز نمازش را نمی‌پذیرد، و اگر در حالی از دنیا برود که شراب هنوز در بدنش باشد، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است.»[8]
۴. «الْخَمْرُ جِمَاعُ الْإِثْمِ وَ أُمُ الْخَبَائِثِ وَ مِفْتَاحُ الشَّرِّ»؛ «خمر (شراب) دربردارنده تمام گناهان، مادر پلیدی‌ها و کلید هر شری است.»[9]
قابل تذکر است که این تعابیر کنایه از این است که نهی و تحریم در مورد مشروبات الکلی بسیار شدید است و وعده‌ی عذاب بزرگ برای نوشیدن آن داده شده است. همان‌گونه که مادر گردآورنده‌ی فرزندان است، مشروب نیز گردآورنده تمام پلیدی‌ها و گناهان کبیره بوده و دروازه ورود به تمام گناهان است.
این‌که شرب خمر از حیث پلیدی بر تمام گناهان مقدم داشته شده، برای این است که اغلب نوشیدن مشروبات الکلی راهی است برای ارتکاب گناهان کبیره؛ چرا که آدم مست گاهی مستی‌اش وی را به قذف و افترا می‌کشاند؛ گاهی مرتکب قتل، زنا و دیگر گناهان بزرگ می‌شود. و مستی قوی‌ترین سبب و نزدیک‌ترین راه ورود به این جنایات است.
پیش‌گویی آن‌حضرت درباره شراب‌نوشی اُمّت:
«عن ابن مالک الاشعری أنه سمع رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم يقول: ليشربن ناس من أمتي الخمر يُسمونها بغير اسمها»؛ ترجمه: «از ابومالک اشعری روایت است که من از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم شنیدم که فرمودند: “تعدادی از افراد اُمّت من شراب می‌نوشند و (از راه فریب و حیله) نام دیگری برای آن می‌گذارند.”»[10]
برای آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم معلوم شده بود که با وجود احکام واضح شریعت (درباره حکم قطعی حرمت شراب) تعدادی از افراد امت شراب خواهند نوشید و ظاهراً با مکر و حیله نام شراب را عوض می‌کنند و با این تغییر نام، خود و یا دیگران را فریب می‌دهند. در حالی‌که فقط با تغییر نام، حقیقت تغییر نمی‌کند و حکم شرعی نیز تغییر نمی‌کند. گرچه ما الکل را به اسامی و رنگ‌های مختلف در می‌آوریم، هم اکنون بحث هر یک را از دیدگاه طبی پیش روی شما قرار خواهیم داد. ببین، بیندیش و راه را از چاه انتخاب کن، چون انتخاب با شماست.
الکل چیست:
الکل اتیلیک یا همان الکل سفید که از انگور و… به‌دست می‌آید.
الکل متیلیک یا همان الکل صنعتی که از تقطیر چوب و… به‌دست می‌آید.
مشروبات الکلی، بسته به نوع آن‌ها و ماده‌ای که از آن تهیه می‌شود، دارای مقدار متفاوتی از الکل می‌باشند و اسامی متفاوتی هم دارند، مثل آبجو، دلستر، ماء الشعیر، آب انگور خارجی و…
بنابراین، به‌طور مثال هر سیصد گرم آبجو حدود چهار درصد الکل و ۱۵۰ گرم کالری دارد که کالری فاقد هر گونه مواد غذایی مثل ویتامین، مواد معدنی، پروتئین می‌باشد.
اما آنچه مهم است در الکل، همان ماده شیمیایی (اتانول) است که از تخمیر قندها به‌وجود می‌آید و هر گرم «اتانول» حدود ۷ کالری دارد.
By محمد فاتح
