نویسنده: عبیدالله نورزهی
اسلام در اروپا (بخش هفدهم و پایانی)
اروپای شمالی
در اروپای شمالی، مسلمانان از آزادی نسبی بیشتری برخوردارند و در بیشتر کشورها به‌عنوان جامعه‌ای مذهبی به رسمیت شناخته شده‌اند. با این حال، تبلیغات مسیحی علیه اسلام در این مناطق نیز به شدت فعال است.
نروژ
نروژ که در بخش غربی شبه‌جزیرۀ اسکاندیناوی قرار دارد، با وسعت ۳۲۳٬۸۷۸ کیلومتر مربع، به دلیل وجود خلیج‌های متعدد به کشور «هزار خلیج» معروف است. این کشور با ۴.۲ میلیون نفر جمعیت، تنها حدود ۳۰٬۰۰۰ مسلمان دارد که نیمی از آنان پاکستانی‌تبار هستند. مسلمانان در نروژ از آزادی نسبی برای اجرای شعائر دینی برخوردارند و دولت امکانات لازم برای تأسیس مساجد و مراکز عبادی را فراهم کرده است. ترجمۀ قرآن به زبان نروژی نیز از اقدامات فرهنگی مهم مسلمانان در این کشور بوده است.
سوئد
سوئد در شبه‌جزیرۀ اسکاندیناوی و در مجاورت خلیج بوتنی و دریای بالتیک واقع شده است. این کشور با وسعت ۴۴۹٬۹۶۴ کیلومتر مربع، جمعیتی با اکثریت لوتری دارد. در سال ۱۹۷۱م، تنها ۱۷٬۰۰۰ مسلمان در سوئد زندگی می‌کردند، اما این تعداد تا به امروز به حدود ۵۰٬۰۰۰ نفر رسیده است. مسلمانان سوئد تا سال ۱۹۷۹م به رسمیت شناخته نشده بودند، اما پس از مذاکراتی با دولت، این شناسایی انجام شد.
مساجد و مدارس قرآنی از مراکز اصلی فعالیت‌های مذهبی مسلمانان در سوئد هستند. با این حال، کودکان مسلمان از خانواده‌های کم‌درآمد هدف تبلیغات مسیحی قرار دارند. قانون «نگهداری از اطفال» در این کشور، کودکان مسلمان را تحت پوشش خانواده‌های مسیحی قرار داده و کلیسای سوئد بر آنان نظارت می‌کند.
این وضعیت نشان‌دهندۀ چالش‌های پیش‌روی مسلمانان در جوامع غربی است؛ چالش‌هایی که با مقاومت و فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی جامعۀ اسلامی به مقابله با آن پرداخته می‌شود.
فنلاند
جمهوری فنلاند با مساحتی بالغ بر ۳۳۸٬۱۴۵ کیلومتر مربع، در ساحل شرقی دریای بالتیک و خلیج بوتنی قرار دارد. این کشور از ۱۲ استان (ولایت) تشکیل شده و مرکز حکومت آن شهر هلسینکی است. جمعیت این کشور ۴.۹۵ میلیون نفر است که ۹۷٪ آنان پیرو آیین لوتری هستند. بیشتر مردم فنلاند از نژاد زردپوست و اقوام اورال و آلتایی هستند و اقلیت کوچکی از سوئدی‌تبارها نیز در این کشور سکونت دارند.
در اواخر قرن نوزدهم میلادی، گروهی از مسلمانان تُرک از جمهوری‌های مسلمان‌نشین آسیای میانه، برای تجارت به فنلاند مهاجرت کردند و به‌مرور زمان در این کشور سکنی گزیدند. پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷م و روی کار آمدن مارکسیست‌ها، ارتباط مسلمانان فنلاند با سرزمین مادری‌شان قطع شد. جمعیت مسلمانان فنلاند که در سال ۱۹۶۸م تنها ۱۵۰۰ نفر بود، اکنون به حدود ۵۰۰۰ نفر افزایش یافته است. بیشتر آنان مهاجرانی از شوروی سابق هستند.
دکتر انعام‌الله خان، رئیس کنفرانس جهانی اسلام، اعلام کرده است که نرخ رشد جمعیت مسلمانان در فنلاند به‌طور مداوم رو به افزایش است. در سال ۱۹۲۵م، جامعۀ تاتارهای مسلمان در فنلاند تشکیل شد و دولت این کشور آن را به رسمیت شناخت و امکانات رفاهی و اجتماعی لازم را برای آنان فراهم کرد. مسلمانان فنلاند که بیشتر در حوزه‌های بازرگانی، بانکی و خدماتی فعالیت می‌کنند، وضع مالی خوبی دارند. آن‌ها تاکنون پنج مسجد در شهرهای مختلف از جمله هلسینکی و تامپره ساخته‌اند و در شهرهای کوتکا، تورکو و یارونکا گروه‌های مذهبی تشکیل داده‌اند.
دانمارک
دانمارک کشوری کوچک با مساحت ۴۳٬۰۹۲ کیلومتر مربع است که شامل شبه‌جزیره و جزایر متعددی می‌شود. این کشور به‌وسیلۀ تنگه‌های اسکاژراک و کاتگات از نروژ و سوئد جدا شده است و به روش مشروطۀ سلطنتی اداره می‌شود. جمعیت دانمارک حدود ۵.۱۳۴ میلیون نفر است که ۹۸٪ آنان پیرو مذهب لوتری (پروتستان) هستند. مرکز حکومت دانمارک، شهر بندری کپنهاگ است که در حاشیۀ دریای بالتیک قرار دارد.
مسلمانان دانمارک با جمعیتی حدود ۵۲٬۰۰۰ نفر، نسبت به دیگر کشورهای اروپای شمالی جمعیت بیشتری دارند. این تعداد در سال ۱۹۷۱م، حدود ۱۶٬۰۰۰ نفر و در سال ۱۹۸۲م، به ۳۵٬۰۰۰ نفر رسیده بود. بیشتر مسلمانان دانمارک مهاجرانی از ترکیه، پاکستان، بنگلادش، یوگسلاوی سابق و سایر کشورهای آسیای جنوبی و غربی هستند. حدود ۱۰٬۰۰۰ نفر از مسلمانان، تابعیت دانمارکی دارند.
مسلمانان در دانمارک علاوه بر کارگری، به مشاغل بازرگانی در سطوح پایین نیز مشغولند. گرچه دولت دانمارک در سال‌های اخیر رفتار بهتری نسبت به مسلمانان داشته است، اما هم‌چنان اسلام را به‌طور رسمی به رسمیت نمی‌شناسد و مسلمانان تحت تأثیر تعصب‌های اجتماعی و تبلیغات مسیحی قرار دارند. با این وجود، اسلام در دانمارک در حال گسترش است و مسلمانان با تلاش فراوان به نشر این دین و تقویت مذهبی فرزندان‌شان مشغولند.
در سال ۱۹۷۰م، دولت دانمارک قطعه زمینی به مساحت ۲۷٬۰۰۰ متر مربع را در اختیار مسلمانان قرار داد تا مسجد جامع و مرکز فرهنگی احداث کنند. این مرکز که در کپنهاگ واقع شده، با حمایت مالی کشورهای عربی ساخته شد. جامعۀ مسلمانان دانمارک تحت نظارت اتحادیۀ مسلمانان و شعبات آن فعالیت می‌کنند.
در مدارس دولتی دانمارک، فرزندان مسلمان توسط معلمان منتخب جامعۀ اسلامی، آموزش اسلامی می‌بینند و حقوق این معلمان توسط دولت پرداخت می‌شود. مساجد و اماکن مذهبی نیز به‌عنوان مراکز تبلیغات و آموزش دینی مورد استفاده قرار می‌گیرند.[1]
فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مسلمانان در دانمارک:
-
کانون اسلامی جوانان: این کانون در سال ۱۹۷۶م، تأسیس شد و هدف آن ارتقای سطح فرهنگی جوانان مسلمان و سازماندهی آنان است. این کانون نظارت بر مهدکودک‌های مسلمانان و مدارس عربی-اسلامی را بر عهده دارد.
-
مسجد فستربرو: از مساجد مهم دانمارک است که نماز جمعه در آن برگزار می‌شود.
-
نشریات اسلامی: کانون اسلامی جوانان، نشریه‌ای به نام «صراط» منتشر می‌کرد که اکنون تعطیل شده است. هم‌چنین کتابخانۀ امانی، تأسیس‌شده در سال ۱۹۸۰م، نشریه‌ای به نام «وحدت» منتشر می‌کرد. دایرۀ تبلیغات اسلامی نیز در سال ۱۹۸۱م تأسیس شد و نشریۀ «دیدگاه اسلام» را منتشر می‌کرد.
-
مراکز فروش کتب اسلامی: این مراکز از سال ۱۹۷۳م در دانمارک فعالیت دارند و به ترویج آموزه‌های اسلامی می‌پردازند.
