ادب اول: اجتناب ورزیدن از نغمه و موسیقی برای زنگ تلفن
بعضی از تلفنها زنگهایی از جنس نغمههای موسیقی دارند، لذا انسان مسلمان نباید از چنین زنگهایی برای تلفن استفاده نماید؛ آنهم به دلیل حرام بودن آواز خواندن، موسیقی و وسایل آن. بلکه باید از تلفنی استفاده نماید که زنگهای معمولی داشته باشد نه نغمههای موسیقی. همچنین باید از نغمههای موسیقی که برای انتظار پشت خط استفاده میشود نیز خودداری نماید و به جای آن از قرائتهای قرآن یا موضوعات مفید استفاده شود تا شخصی که پشت خط در انتظار است، به صدای قرآن یا مانند آن گوش دهد.
ادب دوم: استفادهی آن در طاعت الله
مانند تماس گرفتن با نزدیکان، برادران دینی، همسایهها و پرسیدن از احوال آنها؛ چراکه تلفن جانشین ملاقات است و زمان آن را نیز فراهم میآورد. اگر انسان در دیدار و ملاقات نزدیکان، برادران دینی و همسایهها کوتاهی کرد، در عوض آن میتواند از تماس تلفنی استفاده نماید. این نیز نوعی از احسان و ارتباطی است که کسی را به تکلیف نمیسازد و این بهترین روش برای استفادهی درست از تلفن است.
ادب سوم: عدم استفادهی تلفن در نافرمانی الله
بر انسان مسلمان واجب است تا از معصیت و نافرمانی الله دوری نماید؛ چراکه استفادهی نعمات الهی در معصیت بر خلاف شکر آنها است. از صورتهای استفادهی تلفن در معصیت الله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. دشنام دادن و ناسزا گفتن به مردم:
بعضی از مردم عادت دارند بعضی شمارهها را به صورت تصادفی یا غیر تصادفی میگیرند و اگر شخصی جواب دهد بدون هیچ دلیلی آنها را دشنام میدهند و ناسزا میگویند. که این کار جداً حرام است.
۲. استعمال تلفن در گفتن سخنان عاشقانهی حرام:
متأسفانه این عمل انتشار زیادی یافته است، مخصوصاً بین پسران و دختران جوان. جوانی را میبینی که به شمارهی معین یا تصادفی تماس میگیرد؛ اگر از جانب مقابل صدای زن یا دختری را شنید، شروع به گفتن سخنان عاطفی و محبتآمیز با او میکند، یا سخنان عاشقانه و وسوسهانگیز را به هدف کشاندن او به سوی حرام یا ارتباط برقرار کردن با او میگوید. این زن یا دختر جوان نیز به این گمان که این عمل از حد گفتوگو و وقتگذرانی تجاوز نخواهد کرد، جواب میدهد، بیخبر از اینکه عواقب بسیار وخیمی را به دنبال خواهد داشت. گاهی این عمل از بعضی زنها و دختران نیز سر میزند. به علاوه، اشخاصی هم هستند که به شمارههای معینی فقط برای اینکه سخنان حرام و پیشپاافتاده را با زنان هرزه رد و بدل کنند، از ورای قارهها تماس میگیرند و در ازای آن مبالغ هنگفتی را میپردازند.
ادب چهارم: روی نیاوردن به حیله و فریب هنگام استفاده از تلفن
بعضی از مردم هنگام استفاده از تلفن عمومی و مخصوصاً تلفن پولی فریبکاری میکنند. بعضی از مردم روش عجیبی را بدون اینکه پول فلزی را در جای مشخص آن بیندازند در تماس با تلفن بهکار میبرند، و بعضی دیگر سرپوش آب میوه را بعد از کوبیدن آن با چکش استفاده میکنند تا بهجای پولهای فلزی از آن بهکار گیرند. همچنین بعضی از مردم از صاحب مغازه یا اگر در خانهی دوست خود باشند برای استفاده از تلفن اجازه میگیرند. صاحب تلفن نیز به گمان اینکه گفتوگوی او یک مکالمهی داخلی است، اجازه میدهد؛ ولی این شخص بدون فهم و اجازهی صاحب تلفن از آن در مکالمهی خارج از منطقه یا گفتوگوهای بینالمللی استفاده نموده و بدون اجازه پول مکالمه را بر وی تحمیل میکند، که این امر اصلاً جواز ندارد و شامل خوردن مال مردم به ناحق میشود و حرام میباشد.
ادب پنجم: قرار ندادن تلفن در دسترس کودکان
بسیاری از مردم تلفن را در دسترس کودکان قرار میدهند. کودکان نیز گوشی تلفن را برمیدارند و تا مدت زمان طولانی مشغول میشوند. در این زمان ممکن است شخصی برای کار مهمی تماس بگیرد و تلفن مشغول باشد، در حالیکه هیچ کس مشغول صحبت کردن نیست. چنین عملی هرگز نباید صورت گیرد چراکه ممکن است مصالح زیادی را از بین ببرد و مفاسد زیادی را به بار آورد.
ادب ششم: زن نباید هنگام استفاده از تلفن صدایش را عمداً باریک کند
بسیاری از زنان هنگام گفتوگو در تلفن، خواه تماسگیرنده و خواه پاسخدهنده باشند، صدای خود را باریک میکنند تا نرم و جذاب باشد. این امری است که هرگز جواز ندارد. الله متعال میفرماید: «إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا»؛ «اگر تقوا پیشه کنید، پس به گونهی هوسانگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند و سخن شایسته بگویید.»[1] پس برای زن مسلمان جایز نیست که در سخن گفتن با تلفن صدایش را تغییر دهد، بلکه باید از باریک نمودن صدا خودداری کند و کوشش کند هرگز این خطا را مرتکب نشود، چراکه این کار شهوت طرف مقابل را برانگیخته و نتایج بدی را در پی خواهد داشت.
ادب هفتم: عدم گفتوگو در تلفن جز در موارد بسیار ضروری
بعضی از مردم از طریق تلفن در مورد امور بسیار مهم و خصوصی زندگیشان گفتوگو میکنند، مانند سخنانی که بین زن و شوهر و یا افراد دیگری رد و بدل میشود. امکان دارد خطوط تلفن در هم تداخل پیدا کند و ناگهان شخص دیگری سخنان خصوصی یا گفتوگویی صریح بین زن و مرد، یا بین دو مرد یا دو زن را بشنود، یا کسی دیگر در خط داخل شده و سخن بدی بگوید یا امثال اینها. پس لازم است از تلفن جز در موارد بسیار ضروری که چارهای نداریم، استفاده نکنیم، چراکه مفاسد ذکر شده را به وجود خواهد آورد. با این اوصاف، لازم نیست هر موردی را از طریق تلفن در جریان بگذاریم؛ یعنی باید فقط در موارد ضروری از این وسیله استفاده کنیم.