دنیا در آیینۀ حقیقت (بخش ششم)

نویسنده: مفتی نصرت الله عصمتی

دنیا در آیینۀ حقیقت (بخش ششم)

۷. فخر‌فروشی به اموال و فرزندان

«أَلهَىٰكُمُ ٱلتَّكَاثُرُ (1) حَتَّىٰ زُرتُمُ ٱلمَقَابِرَ (2) كَلَّا سَوفَ تَعلَمُونَ (3) ثُمَّ كَلَّا سَوفَ تَعلَمُونَ (4) كَلَّا لَو تَعلَمُونَ عِلمَ ٱليَقِينِ (5)»؛^[1] (افزون‌طلبی [و فخر‌فروشی به اموال و فرزندان] شما را به خود مشغول کرد تا آنکه [بر همین حال مردید و] به قبرستان‌ها رفتید. هرگز فخر‌فروشی و افزون‌طلبی نکنید؛ به زودی خواهید دانست. آری! آنگونه نیست که می‌پندارید. به زودی خواهید دانست. هرگز، اگر حقیقت کار را با یقین و بدون هیچ تردیدی می‌دانستید، این‌گونه غافل نمی‌شدید.)

۸. بهره‌مندی از دنیا

«وَمَآ أُوتِيتُم مِّن شَىْءٍ فَمَتَـٰعُ ٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا وَزِينَتُهَا ۚ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰٓ أَفَلَا تَعْقِلُونَ»؛^[2] (و آنچه به شما داده شده است از هر نوعی، بهره‌مندی زندگی دنیا و زینت آن است؛ و آنچه نزد الله متعال است، بهتر و پاینده‌تر است. آیا نمی‌فهمید؟)

صاحب تفسیر معارف‌القرآن می‌گوید: در این آیه بیان شده که اگر فرضاً با ایمان آوردن مشقتی به شما برسد، آن تنها چند روزی است. هم‌چنان‌که ثروت، مال، عیش و عشرت دنیا نیز چند روزی بیش نیست و نزد کسی همیشگی نمی‌ماند. به همین شکل، مشقت دنیا نیز چند روزی بیش نیست و به زودی پایان خواهد یافت؛ بنابراین، کار عاقل آن است که در اندیشۀ راحتی و مشقتی باشد که پایدار و همیشگی است. تحمل مشقت چند روزه برای رسیدن به نعمت و راحتی ابدی، دلیلی خردمندانه است.^[3]

۹. غافلان فقط به دنیا راضی هستند

«إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يَرْجُونَ لِقَآءَنَا وَرَضُوا بِٱلْحَيَوٰةِ ٱلدُّنْيَا وَٱطْمَأَنُّوا بِهَا وَٱلَّذِينَ هُمْ عَنْ ءَايَـٰتِنَا غَـٰفِلُونَ»؛^[4] (بی‌گمان آنان که امید به ملاقات ما ندارند و به زندگی دنیا خشنود و به آن آرام گرفته‌اند و کسانی‌که از آیات ما غافل‌اند…)

يعنی آنان که انتظار ملاقات ما را در آخرت، برای دریافت پاداش و جزا، ندارند و به زندگی دنیا در برابر آخرت راضی شده‌اند، در نتیجه از آخرت غافل مانده‌اند. آنان که شیفتۀ لذت‌های دنیا گشته و به آرامش آن دل بسته‌اند و از نشانه‌های کَونی و شرعی خداوند غافل شده و دربارۀ آن‌ها تفکر و تأمل نمی‌کنند، جایگاه‌شان آتش دوزخ خواهد بود. این مجازات، پاداشی مناسب با گناهانی است که در دنیا مرتکب شدند و به خدا، پیامبر و روز آخرت کفر ورزیدند.^[5]

۱۰. متاع دنیا اندک است

«قُلْ مَتَـٰعُ ٱلدُّنْيَا قَلِيلٌ وَٱلْـَٔاخِرَةُ خَيْرٌ لِّمَنِ ٱتَّقَىٰ»؛^[6] (بگو: بهره‌مندی زندگی دنیا اندک است و آخرت برای کسی‌که تقوا پیشه کند بهتر است.)

متاع زندگی دنیا در برابر آخرت، اندک و ناچیز است؛ یعنی در کنار آخرت و در مقایسه با آن، «چیزی جز اندکی» نیست که اصلاً ارزش و اهمیتی ندارد. در حدیث شریفی آمده است: «دنیا در برابر آخرت، چیزی جز این نیست که یکی از شما انگشتش را (و به انگشت سبابۀ خود اشاره کردند) در دریا فرو کند؛ پس بنگرد که چه مقدار آب با خود بیرون می‌آورد!»^[7]

ادامه دارد…

[1]. التکاثر: ۱-۵.

[2]. قصص: ۶۰.

[3]. معارف القرآن: ۷/۲۸۳.

[4]. یونس: ۷.

[5]. تفسیرالمنیر: ۱۱/۱۲۵.

[6]. توبه: ۳۸.

[7]. مسند احمد: ۴/۲۲۸-۲۲۹.