نویسنده: ابوعائشه
نشنلیزم (بخش بیست‌وسوم)
پیش‌درآمد:
با پدید آمدن مفکورۀ نشنلیزم در جهان غرب و سرایت آن به سایر کشورها، بسیاری از کشورهای اسلامی و غیر اسلامی از این پدیده متأثر شدند و این پدیده در بین‌شان حامیان و طرفداران زیادی پیدا کرد. ما در بخش‌های قبلیِ این تحقیق تا حدتوان، تأثیر نشنلیزم و ملی‌گرایی را بر کشورهای غربی و کشورهای اسلامی، عوامل و اسباب آن را بیان کردیم. در این بخش از تحقیق، می‌خواهیم به مبحث پیدایش نشنالیزم و تأثیر آن بر دو کشور اسلامی و همسایه (افغانستان و پاکستان) بپردازیم.
ملی‌گرایی در پاکستان
در سال ۱۹۳۰ میلادی، محمد اقبال، شاعر و فیلسوف مسلمان پیشنهاد کرد تا حکومت اسلامی در هند برقرار شود [چون تا آن موقع پاکستان جزو قلمرو هندوستان بود و بعدها توسط مسلمانان، استقلال خود را به دست آورد] و نام پاکستان (سرزمین پاکان) را چودر رحمت علی که دانشجوی دانشگاه کمبریج بود، در سال ۱۹۳۳ میلادی، وضع کرد.[1]
پاکستان نیز یکی از کشورهایی است که از پدیدۀ نشنلیزم رنج می‌برد و گروه‌های ملی‌گرای فراوانی در این کشور فعالیت داشته و دارند. «در پاکستان هم‌چنان که ذهن افراد جامعه با برنامه‌های درسی گاه متضاد در ایالت‌ها از کودکی شکل می‌گیرد، درس نشنلیزم و در برخی موارد نژادپرستی نیز همراه با مواد درسی در ایالت‌های مختلف نیز به اذهان سپرده می‌شود.»[2]
بعد از جنگ جهانی دوم، نشنلیزم همان‌گونه که در سراسر جهان گسترش یافت و به‌مرور زمان، مراحلش را طی کرده و به‌جاهای دور و نزدیک رسید، در پاکستان نیز این پدیده به وجود آمد و مردم درگیر این تفکر شدند.
«پس از جنگ جهانی دوم به‌ویژه در سطح جهانی، تفکر ملیت در سراسر جهان گسترش یافت و بر اساس آن هر ملتی در کشور خود قهرمانان ملی معرفی کردند و بر اساس همان تفکر پرچم ملی تشکیل دادند، سرود ملی نوشتند، لباس ملی، گل ملی، ورزش ملی، زبان ملی، فرهنگ ملی حتی با استفاده از کلمۀ ملی همه‌چیز را مقدس دانستند. این تفکر تقدس در پاکستان نیز به‌قدری در برنامه‌های درسی این کشور دیده می‌شود که به‌راحتی در زبان علمی می‌توان نام آن را ناسیونالیزم عنوان کرد. بااین‌حال در پاکستان، تفکرات زیادی در رابطه با ناسیونالیزم در ایالت‌های مختلف این کشور وجود دارد و حتی فرقه‌های مختلف و برخی مذاهب این کشور نیز در مورد این ناسیونالیزم برداشت‌های متفاوتی دارند.»[3]
مسئله‌ای که در اینجا (در بررسی مراحل و گسترش نشنلیزم در کشور پاکستان) حایز اهمیت است این‌که هنوز هم در کشور پاکستان، حزب‌های ملی‌گرای فعال زیادی وجود دارد و این گروه‌ها برای رسیدن به اهداف و خواسته‌های خود حتی گاهی سلاح به دست گرفته و به پیکار می‌پردازند. در ذیل تعدادی از این گروه‌ها را نام می‌بریم:
-
ارتش جمهوری‌خواه بلوچستان؛ این حزب در سال ۲۰۰۶ میلادی، تأسیس شد. این سازمان، یک سازمان شبه‌نظامی جدایی‌طلب قومی- ناسیونالیست است.
-
ارتش ملی‌گرای بلوچ.
-
جبهۀ ملی آزادی بلوچ؛ این حزب، چتری برای گروه‌های اصلی پیکارجوی ناسیونالیست بلوچ می‌باشد.[4]
