در سلسلۀ اوصاف اهل شورا، در این بخش به سه ویژگی دیگر اشاره میکنیم:
۷. تجربه
مشاور باید در زمینۀ موضوع مورد مشورت، تجربۀ کافی داشته باشد و توانایی درک و تحلیل مشکلات را دارا باشد. او باید با بهرهگیری از تجارب گذشتگان، راهحلهایی متناسب با شرایط زمانی و مکانی ارائه دهد.
بنابراین، اعضای شورا باید از احوال و اوضاع مملکت و تحولات سیاسی داخلی و خارجی آگاهی کامل داشته باشند و از قدرت تحلیل و ارزیابی حوادث و وقایع جاری بهرهمند باشند. همچنین باید بتوانند در اوج بحرانها و چالشها، مصالح اسلام و امت را تشخیص داده و با ارائۀ مشورتهای دقیق و طرح آرای مفید، در حل مشکلات جامعه یاریرسان باشند.
۸. نفوذ و جایگاه بلند اجتماعی
اعضای شورا، علاوه بر برخورداری از صفاتی همچون عدالت، امانت، علم، تخصص، تجربه و رأی، باید از نفوذ اجتماعی و شهرت برخوردار باشند و در جایگاهی بلند در میان مردم قرار داشته باشند. آنان باید سرداران قوم و نمایندگان جمعیتهای مسلمانان باشند تا با بیعت خود با امام مسلمین، قناعت و اطاعت همگان را فراهم کنند؛ چنانکه شورای سیدنا ابوبکر صدیق و سیدنا عمر فاروق رضیاللهعنهما، رؤسا و سرداران مهاجرین و انصار را در خود جای داده بود.
۹. تابعیت
شخصی که عضویت مجلس شورا را بهدست میآورد، باید تابعیت دولت اسلامی را داشته باشد. همچنین، هر عضو شورا باید تنها تابعیت کشور اسلامی (دارالإسلام) را دارا باشد و تابعیت کشورهای غیراسلامی (دارالحرب) را نپذیرد.
کسیکه تابعیت کشور اسلامی را ندارد یا تابعیت دوگانه دارد (یعنی هم تابعیت کشور اسلامی و هم تابعیت کشوری غیراسلامی را دارد)، از نظر سیاسی و حقوقی به کشوری غیراسلامی وابسته است و نمیتواند برای خیر و صلاح کشور اسلامی تلاش کند. تابعیت، رابطه و تعهد افراد در برابر دولت است؛ بنابراین، شخصی که تابعیت کشوری غیراسلامی را دارد، تعهدش نسبت به همان کشور است و در راستای منافع آن عمل میکند.
از سوی دیگر، حضور چنین افرادی در شورای اسلامی، زمینۀ مداخلۀ کشورهای غیراسلامی در امور مسلمانان را فراهم میسازد. به همین دلیل، داشتن تابعیت دولت اسلامی، شرطی اساسی برای عضویت در مجلس شورای اسلامی است.
ازاینرو، حتی اگر فردی مسلمان، باکفایت و باتقوا باشد، اما تابعیت کشوری کفری را داشته باشد، نمیتواند عضو شورا شود. چنانکه الله متعال میفرماید:«إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللهِ وَالَّذِينَ آوَوا وَنَصَرُواْ أُوْلَئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يهَاجِرُواْ»؛[1] «هرآینه آنانکه ایمان آوردند و هجرت کردند و جهاد نمودند با مال و جان خویش در راه الله، و آنانکه جای دادند و یاری کردند، اینان برخی کارسازان برخی دیگرند. و آنان که ایمان آوردند ولی هجرت نکردند، شما را در کارسازی آنان حقی نیست تا زمانیکه هجرت کنند.»