نویسنده: ابوالنصر زرنجی
دیدگاه علماء در مورد ابن قیم رحمه‌الله
زرکلی در مورد او می‌گوید: «او ستونی از ستون‌های اسلام می‌باشد.»
حافظ ابن حجر عسقلانی در مورد او می‌فرماید: «ابن قیم بسیار قوی دل و پرجرأت بود، علم و دانشی گسترده داشت و به مسائل مورد اختلاف و مذاهب و آراء سلف بسیار آشنا بود.»
علامه ابن رجب حنبلی می‌گوید: «هیچ‌کس را در زمان خود از او عالم‌تر نیافتم و در میدان معرفت معانی قرآن و سنت و حقایق ایمان هیچ‌کس به پای او نمی‌رسید. هرچند معصوم نبود، اما کسی را مانند او ندیده بودم.»
قاضی برهان‌الدین زرعی می‌گوید: «در زیر سقف آسمان زمان خویش هیچ‌کس را از او عالم‌تر نیافته‌ام.»
حافظ عمادالدین ابن کثیر می‌گوید: «شب و روز را به مطالعه و تحقیق مشغول بود. نماز و قرائتش بسیار، خوش‌اخلاق و با محبت بود و اثری از کینه و حسادت در او یافت نمی‌شد.»
ابن کثیر همچنین می‌گوید: «در این عصر هیچ‌کس را سراغ ندارم که به اندازه او اهل عبادت باشد. او در ادای نماز دارای طریقه ویژه‌ای بود و قرائت و رکوع و سجودش بسیار طولانی بود. هرچند گاهی از طرف دوستانش به خاطر طولانی خواندن نماز مورد ملامت قرار می‌گرفت، اما او روش خود را تغییر نمی‌داد. درود و رحمت خداوند شامل حال او باد!»
ابن العماد حنبلی می‌گوید: «ابن قیم جوزی مفسر قرآن، نحوی، اصولی و اهل کلام بود و در علوم اسلامی اهل تفنن و ابتکار بود. در تفسیر قرآن بی‌رقیب و در اصول عقاید دینی مرجع و حرف آخر از آن او بود. در فهم و معرفت صحیح احادیث و استنباط‌های دقیق از آنها دارای نبوغی غیرقابل وصف و در فقه و اصول فقه بی‌نظیر و در زبان و ادبیات عرب و علم کلام و بسیاری از علوم دیگر دست بالایی داشت و در علم سلوک و عرفان کم‌نظیر بود.»
ملاعلی قاری حنفی می‌گوید: «ابن تیمیه و ابن قیم از اکابر اهل سنت‌اند و ایشان ولی از اولیاء الله می‌باشند.»
وفات علامه ابن قیم (رحمه الله)
یکی از اسلاف می‌گوید: «زمانی که یکی از علما وفات می‌کند، گویا که او وفات نکرده است، بلکه من یکی از اعضای مهم بدنم را از دست داده‌ام.»
امام زرکلی می‌گوید: «علامه ابن قیم جوزی (رحمه‌الله) در پنجشنبه شب ۱۳ رجب سال ۷۵۱ هجری قمری در حالی که شصت سال داشت، رخت از جهان بربست و به سرای جاوید شتافت؛ اما نام خود را برای ابد در جهان، جاوید ساخت. تا روزی که مسلمانی زنده است و بر کره‌ی خاکی نفس می‌کشد، نام ابن قیم همواره در کنار استادش شیخ الاسلام ابن تیمیه و سایر علما جلوه می‌کند.»
فردای آن روز، بعد از نماز ظهر، مسجد جامع اموی دمشق مملو از مشتاقانی بود که آمده بودند بر کسی نماز بگزارند که سال‌های عمرش را در راه خدمت به خلق خدا گذرانده بود. بعد از مسجد اموی، در مسجد جراح بر وی نماز گزارده شد.
شاگردش ابن کثیر می‌گوید: «در تشییع جنازه وی جمعیت انبوهی از جمله قضات و بزرگان صالحین، عوام و افراد خصوصی شرکت کرده بودند و مردم به سبب شدت ازدحام، جسد مبارکش را با مشکلات فراوانی حمل می‌کردند.»
وی در دمشق، در قبرستان باب‌الصغیر، در کنار پدر بزرگوارش به خاک سپرده شد. قبرش تا امروز معروف است و در سمت چپ قبرستان از جهت ورود از دروازه جدید قرار دارد.
خداوند او را بیامرزد و او را در آسایش بهشتش ساکن سازد و او را با پیامبران و صالحان محشور کند. آمین.
منابع و مآخذ
-
– ابن القیم الجوزیه، حیاته و آثاره، للشیخ بکر بن عبدالله ابی زید.
-
– ابن القیم و موقفه من التفکیرالاسلامی: دکتر عوض الله حجازی.
-
– ابن القیم الجوزیه: عصره و منهجه و آرائه فی الفقه و العقائد و التصوف: للدکتور عبدالعظیم عبدالسلام شرف الدین.
-
– زادالمعاد فی هدی خیر العباد – ابن قیم جوزی.
-
– مدارج السالكين بين منازل ایاک نعبد و ایاک نستعین – ابن قیم جوزی.
-
– طرق الحکمه فی سیاست الشرعیه – ابن قیم جوزی.
-
– اعلام الوقعین عن رب العالمین – ابن قیم جوزی.
-
– طریق الهجرتین و مفتاح السعادتین – ابن قیم جوزی.
-
– مفتاح دار السعاده – ابن قیم جوزی.
-
– التقریب لفقه ابن قیم رحمه الله. بکر بن عبدالله ابوزید.
-
– رجال الفکر و الدعوه فی الاسلام – ابوالحسن ندوی.
-
– الاعلام – خیرالدین زرکلی.
-
– کشف الظنون عن أسامی الکتب و الفنون: حاجی خلیفه.
-
– البدایه و النهایه – ابن کثیر.
-
– مقدمه السیرة النبویه – ابن کثیر.
-
– دائره المعارف بزرگ اسلامی
