نویسنده: ابوعائشه
جایگاه امنیت در قرآن
-
«وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ»؛ «و خداوند شهرى را مثل زده است كه امن و امان بود [و] روزيش از هر سو فراوان مىرسيد. پس [ساكنانش] نعمت‌هاى خدا را ناسپاسى كردند و خدا هم به سزاى آنچه انجام مىدادند طعم گرسنگى و هراس را به [مردم] آن چشانيد.»
در تفسیر این آیه، علما و مفسرین می‌فرمایند: «و خدا شهری را مثل زده است»، این مثلی است که خدای عزوجل برای مردم مکه زده است تا قریش بیدار شود، به خود آید و بر گمراهی‌اش استمرار نورزد.
در این آیه، خداوند متعال صفت قریه‌ای را بیان نموده که اهل آن از دشمن، جنگ، گرسنگی و اسارت در امان بودند و رزق فراوان برای آنان از شهرهای دیگر سرازیر می‌شد؛ اما آنان در برابر این نعمت خداوند متعال ناسپاسی کردند. گرسنگی و ترس آنان را فراگرفت و بعد از زندگی مرفه و مطمئن، تلخی گرسنگی و ترس را چشیدند.
به قولی، مراد از «قریه» در اینجا خود شهر مکه است که خداوند جل‌جلاله آن را برای سایر شهرهای ستمگر مثال زده است. این در زمانی بود که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در حق مکی‌ها دعای بد کردند و فرمودند: «اللهم اشدد وطأتک علی مضر واجعلها علیهم سنین کسنی یوسف»؛ «بارالها، فشار خود را بر مضر سخت کن و آن فشار را بر آنان به قحطی‌ای مانند قحطی عهد یوسف علیه‌السلام تبدیل کن.» دعای رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم مستجاب شد و آنان به قحطی سختی مبتلا شدند تا جایی‌که استخوان‌های پوسیده را می‌خوردند.
این مثل، اندرز و هشداری برای غیر مکی‌ها نیز هست تا از چنین فرجامی بپرهیزند. آری، تأمل کنید در مثل آن شهری که «امن و امان بود» و مردم آن نه ترسی داشتند، نه نگرانی و هراس و پریشانی. «روزیش از هر سو به خوشی و فراوانی می‌رسید»، یعنی سرزمین‌های دور و نزدیک، نعمت‌های خود را به‌سوی مکه می‌فرستادند. «پس کافر شدند» مردم آن شهر به خدای سبحانه‌وتعالی و پیامبرانش و «به نعمت‌های خداوند» که بر آنان منت نهاده بود، ناسپاسی کردند. «پس خداوند به سزای آنچه می‌کردند، لباس گرسنگی و ترس را بر آنان» یعنی بر مردم آن شهر چشانید و به‌وسیلۀ این عذاب، آنان را چنان لاغر و رمق‌باخته و فلاکت‌زده ساخت که گویا این حال بد، لباسی است که بر تن آنان پوشانده شده است. این‌گونه بود که خداوند متعال دو حالت اول را به ضد آن‌ها تبدیل نمود؛ یعنی گرسنگی را به‌جای فراوانی و گشایش و ترس و هراس را به‌جای امنیت.
-
«ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ آمِنِينَ»؛ «[به آنان گويند] با سلامت و ايمنى در آنجا داخل شويد.»
