نویسنده: «ابو عائشة»
اهداف نوگرایان چیست؟
نوگرایان اهداف زیادی دارند. از طریق تحقیق و پژوهش در کتاب‌ها مشخص می‌شود که آن‌ها در بسیاری از موارد با علمای امت اسلامی مخالفت دارند؛ اما مهمترین هدف این گروه این است که کشورهای اسلامی به سمت تغییر و تحولی مشابه کشورهای غربی حرکت کنند. به همین دلیل، آن‌ها به قوانین اسلام در مسائلی مانند ایمان به غیب و ربا و سایر مسائل توجه خاصی نمی‌کنند و آن‌ها را عوامل تأخر و عقب‌ماندگی امت اسلامی می‌دانند و عقلانیت را به عنوان معیار اصلی قرار می‌دهند. همانطور که قبلاً بیان شد، تمام اعتقادات و عملکرد این گروه بر پایۀ عقل است و برای آن‌ها عقل اهمیت ویژه‌ای دارد. به همین دلیل، بسیاری از موارد دینی که با عقل سازگار نیستند، در نظر آن‌ها قابل قبول نیست.
«نوگرایان معتقدند که علت عقب‌ماندگی امت اسلامی به تمسک به مبادی، اصول و ضوابط اسلامی برمی‌گردد. به همین دلیل، آن‌ها تلاش می‌کنند تا اصول اسلام را تغییر دهند؛ زیرا باور دارند که این روش می‌تواند به بهبود و پیشرفت امت کمک کند.»
نوگرایان تلاش می‌کنند تا شیوه‌های غربی تفکر و زندگی را به اعتبار این‌که از دیدگاه آنان این راه‌حل پیشرفت و ترقی است، به شرق منتقل نمایند؛ به همین دلیل امت را از رسالت و دعوت، به‌سوی دولتی بردند که برای مردم مادیت، رفاه و آسایش ایجاد نماید.
آن‌ها می‌خواهند مبادی دینی را برای تمدن غربی و مفاهیم آن تابع بسازند؛ ازهمین‌رو می‌خواهند دین را پیرو دگرگونی‌های تمدن و بیان دیدگاه آن در امور زندگی قرار دهند.
تعدادی از نویسندگانی که از عقلانیت و نوگرایی متأثر هستند
در کشورهای عربی عده‌ای از نویسندگان بزرگ یافت شدند که آرای شان با آرا و دیدگاه نوگرایان یکسان بود، از آن جمله: شیخ محمد عبده، شیخ محمد رشید رضا، قاسم امین، به ویژه در مسئلۀ حجاب زن، علی عبدالرازق، محمد فتحی عثمان، أمین خولی، محمود شرقاوی، شیخ عبدالله علایلی؛ و در کشورهای غیر عربی سیداحمدخان و شاگردان ایشان بودند.
شایسته است اسامی تعدادی از نویسندگانی که نام برده نشدند؛ ولی به عنوان نوگرایان شناخته می‌شود را یادآوری کنیم:
دکتر محمد عماره، دکتر طه حسین، دکتر حسن ترابی، دکتر احمدزکی ابو شادی، محجوب بن میلاد، احمد امین و…
مختصری از مسائلی که با معتزله (قدیم و جدید) مورد بحث است:
-
تفسیر آیات قرآنی با تأویل و توجیه در صورتی که مخالف عقیده و باورشان باشد؛
-
انکار کلی و یا جزئی سنت و احادیث پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم به ویژه احادیث آحاد در مورد غیبیات؛
-
طعن و عیب‌گیری بر صحابۀ کرام رضوان‌الله‌تعالی‌علیهم‌اجمعین؛
-
انکار اجماع؛
-
انکار معجزات (گرچه این مسئله کلی نیست و در بعضی از امور می‌باشد)؛
-
انکار عذاب قبر؛ عذاب و نعمت‌های آن؛
بعضی از مواردی که به نوگرایان اختصاص دارد:
-
انکار حد رجم؛
-
انکار فرضیت و مشروعیت جهاد [نزد بسیاری از این افراد]؛
-
آزادی زن؛
-
مساوات بین مرد و زن؛
-
دعوت به وحدت ادیان.
