کارشناسان علوم تربیتی بر این باورند و بارها اعلام کرده‌اند که مطالعه باعث افزایش علم و آگاهی فرزندان، گنجینه لغات و توسعه دایره واژگان شده و زمینه ساز تفکر و خلاقیت به شمار می‌رود. مطالعه آموزنده است و راه و رسم بهتر زیستن را به انسان می‌آموزد. ارزش‌ها را بر می شمارد واز ضد ارزش‌ها برحذر می‌دارد.
هرکه در او جوهر دانایی است بر همه کارش توانایی است
کودکان و نوجوانان از طریق مطالعه با سرزمین‌ها، زمان‌های مختلف، علوم و هنرهای گوناگون آشنا شده و قوّه تخیل آنان فعال میشود. بهره‌گیری از تخیل ضرورت اساسی خلاقیت است. امروزه مطالعه را ابزاری برای آموزش غیرمستقیم راه و رسم زندگی می‌دانند که باعث آشنایی کودکان و نوجوانان با مسایل روز جامعه خواهد شد. عشق به مطالعه دروزاه‌ی دنیای یادگیری، فرهنگ و اندیشه را به روی جوانان می‌گشاید. بی جهت نیست که یکی از دانش‌آموزان کتاب‌خوان می‌گوید: «اجازه، ما از وقتی کتاب می‌خوانیم انشای‌مان بهتر شده و دیکته‌مان هم خوب‌تر شده است و بهتر حرف می‌زنیم.
شعار روز جهانی کتاب کودک این بود: «کتاب‌ها یادآورند!»
مطالعه کردن، یعنی بھتر و بیشتر دانستن، و بھتردانستن یعنی بھتر سخن گفتن، بھتر اندیشیدن و بھتر عملکردن، و چه کسی یافت میشود که از این خصوصیات بی‌نیاز باشد!
مطالعه بحرانھا را مدیریت و حل میکند و از فاجعه‌ھا پیشگیری میکند. از شاخص‌ھای مھم توسعه‌یافتگی ھر جامعه سرانه مطالعه، میزان تولید و مصرف اطلاعات و کالاھای فرھنگی در آن جامعه است. آری، مطالعه سبب تغذیه فکری، روحی، روانی، دینی، فرھنگی و اجتماعی یک جامعه خواھد شد. در اھمیت نقش کتاب در تکامل جوامع انسانی، ھمین بس که تمام ادیان آسمانی و بزرگان تاریخ بشری از طریق کتاب جاودانه مانده‌اند.
مطالعه انسان را از اسارت و بردگی باورھای غلط رھایی می‌بخشد، به انسان‌ھا آزادی فکر و شعور و اندیشه می‌دھد و رمز و راز زندگی شرافتمندانه را می‌آموزد. مطالعه صور حیات است و شور بیداری می‌آفریند. انسان اھل مطالعه به جایگاه و منزلت انسانی خود پی برده و حصار تاریک جھل و نادانی را می‌شکند.
باید بدانی کسانی که اھل مطالعه ھستند کمتر افسرده می‌شوند، کمتر احساس روزمرگی، سردرگمی و بی‌ھدفی می‌کنند، آرامش روانی بیشتری دارند، زندگی شادتر و ھدفمندتری دارند، به چنان رشد عقلانی‌ای می‌رسند که راه‌ھای زندگی مادی و معنوی را بھتر احساس می‌کنند. دنیای درون را رام و آرام کرده و در مواجھه با دنیای بیرون از خود، منطقی‌تر و عقلانی ترند.
کسی که اوقات آزاد و استراحتش را به مطالعه بپردازد در حقیقت فرصت ھر گونه گناه، بیھوده گویی، غیبت، سخن چینی و بطالت را از خود می‌گیرد و از عذاب روحی ناشی از گناھان نجات پیدا میکند و در نتیجه از سلامت و بھداشت روان بیشتری برخوردار میشود. بیاد داشته باش اگر نفس خود را به امور درست و سعادت‌آور و کسب علم مشغول نکنی، نفست تو را به امور باطل و بیھوده و عذاب آور و جھل و معصیت مشغول خواھد کرد. شخص کتابخوانی می‌گفت: من در موقع مطالعه از فکر گناه نجات می‌یابم به ھمین خاطر این حداقل فایده را از دست نمی‌دھم.
ھرکه با دونان نشیند، ھمچو دونان دون شـود با خردمندان باش تـا کـه عقلـت افـزون شـود
آری! انسان در سایه مطالعه و تفکر از شر و آفت مجالس لغو و بیهوده و مسخره و ھم‌نشینی با آدم‌ھای خلافکار و بدکار و بیکاره که خوی بدشان سرایت میکند، دور می‌ماند.
پزشکان می‌گویند: «افراد اھل مطالعه کمتر دچار فراموشی و آلزایمر و حواس‌پرتی می‌شوند».
