زینهار از قرین بد زنهار وَقِنا رَبَنا عذابَ النّار (سعدي)
دین اسلام با شریعت والا و قانون فراگیر و نظام دقیق و منظمی که به تمامی جنبه‌های زندگی توجه کرده، برای هر دختر و پسری که قصد ازدواج دارند، یک سری قواعد و معیارهایی را برای تشخیص صحیح همسر آینده تعیین کرده است. اگر این معیارها از سوی طرفین رعایت شود و دختر و پسر براساس رهنمودهای آن اقدام به تشکیل خانواده کنند، شکی نیست که تمام اهداف ازدواج محقق خواهد شد و چنین ازدواجی سبب سعادت و حصول توافق بیشتر در میان زن و شوهر و فرزندان آن‌ها خواهد گردید. هم‌چنین، کانون زندگی زن و شوهر از فرزندانی تشکیل خواهد شد که در اوج ایمان، با اخلاقی متعالی، جسمی سالم، عقلی توانا و شخصیتی مطمئن و مخلص، در جامعه ظاهر خواهند شد.
در اینجا مهم‌ترین ملاکها و معیارهای انتخاب همسر را بیان می‌کنیم:
الف. معیارهای انتخاب شوهر؛
برای دختری که قصد ازدواج دارد، ولی و سرپرستش باید به انتخاب شوهر و دامادشان، اولویت دین، اخلاق، ایمان و تقوی را در نظر بگیرد، نه مال و ثروت یا جایگاه اجتماعی؛ زیرا دین‌داری، پرهیزگاری، حسن اخلاق و رفتار شایستۀ شوهر، امنیت و آسایش زن و دختر را تضمین میکند. هم‌چنین، اگر شخص دین‌دار زنش را دوست داشته باشد، او را اکرام و نوازش میکند و اگر دوست نداشته باشد، حداقل به او ظلم نمیکند.
هم‌چنین، پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم به اولیاء دختران هدایت کرده است که در مورد خواستگار دخترشان تحقیق و بررسی کنند که آیا او دین‌دار و با اخلاق است یا خیر؟ آیا توانایی ادارۀ خانواده و تربیت فرزندان را دارد و می‌تواند حقوق زناشویی را به انجام برساند؟ آیا به شرف و حیثیت خانوادگی احترام می‌گذارد و آیا می‌تواند هزینه‌های خانواده را تأمین کند؟
برای ولی جایز نیست که دخترش را به نکاح شخص فاجر و فاسق، ظالم و مبتدع، بیدین و بد اخلاق درآورد؛ اگر چنین کرد، از یک سو خود را در برابر خشم و غضب الهی قرار داده و از سوی دیگر، با خیانت در امانت و قطع صلۀ رحم، جنایت بزرگی علیه دخترش مرتکب شده است.
دلیل اینکه دین و اخلاق شوهر باید معیار انتخاب باشد، این حدیث پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم است که فرموده‌اند: «هرگاه کسی برای خواستگاری دخترتان آمد که شما او را از نظر اخلاقی و دینی می‌پسندیدید، دختر خود را به ازدواج او دربیاورید. و اگر چنین نکنید، فتنه و فساد بزرگی زمین را فرا خواهد گرفت.»
به راستی، چه فتنه‌ای بزرگ‌تر بر دین، تربیت و اخلاق دختر جوان و متدین است که در چنگال خواستگاری ملحد، فاجر و فاسق گرفتار شود که برای شرف، ناموس و حیثیتش ارزش و اعتباری قائل نیست و به هیچ قانون و عهد و پیمانی پایبندی ندارد؟ و حقیقتا چه مصیبت عظیمی برای زن مؤمن و شایسته‌ای که پاک‌دامنی و نجابت او را شوهری بیدین و بی‌بندوبار لکّه‌دار میکند و او را مجبور به برهنگی و هم‌نشینی با مردان بیگانه، نوشیدن شراب و رقصیدن با مردان نامحرم میکند. در واقع، او را به طرف فساد و تباهی دین و اخلاق سوق می‌دهد. متأسفانه، چه بسیار دختران عفیفه‌ای که در خانۀ پدرشان نمونۀ عفت و پاکی بوده‌اند، اما زمانی که وارد منزل شوهری فاجر و بی‌بندوبار شدند، تبدیل به موجودی مفتضح و بیهوده گردیدند که هیچ ارزش و اعتباری برای عفت و شرف خود قائل نمی‌شدند و برای آنان اصول و فضائل اخلاقی هیچ اهمیتی ندارد.
حضرت حسن بن علی رضی‌الله‌عنه فرموده است: «آدم دین‌دار را به همسری دختر خود انتخاب کنید؛ زیرا اگر او را دوست بدارد، به خوبی و احترام او را نگه میدارد و اگر او را دوست نداشته باشد، به او ستم نخواهد کرد.»
براساس نصوص فوق، مهم‌ترین ویژگی شوهر از نظر عاقلان و پرهیزگاران، اخلاق و دین‌داری اوست؛ زیرا شوهرِ دین‌دار اگر زن را دوست داشته باشد، او را در امور دنیا و آخرت کمک خواهد کرد و اگر دوست نداشته باشد، لااقل او را ناپسند نمیداند و بر او ظلم نمیکند؛ زیرا شوهر دین‌دار به گفتههای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم عمل میکند که فرموده است: «هیچ مرد مؤمنی از زن مؤمناش متنفر نمیشود؛ زیرا اگر در بعضی موارد اخلاقش را نمیپسندد در جایی دیگر مورد پسندش میباشد.»
هم‌چنین، شوهر دین‌دار زن را در امور تربیتِ درست و اسلامی فرزندان کمک میکند. اینکه برخی از خانوادهها بر خلاف نصوص شرعی فوق، ثروت و دارایی و مقام و موقعیت را ملاک و معیار خواستگاری قرار میدهند و برای‌شان مهم نیست که خواستگار، آدم فاسق و بدکار است، در واقع انسانهایی کم‌خرد و ظاهربین هستند؛ زیرا مال و ثروت، دایمی و ماندگار نیست و فسق و فجور مرد مایۀ گرفتاری و پریشانی و قطع ارتباط همسری بوده و باعث پشیمانی دایمی میگردد.
