فرقه‌ مرجئه (بخش چهاردهم)

نویسنده: ام عائشه

تعریف ایمان در اصطلاح

واژۀ ایمان، یکی از واژه‌هایی است که دربارۀ معنای اصطلاحی آن دیدگاه‌های مختلفی ارائه شده است، چنانچه گفته شد، معنای لغوی آن تصدیق است؛ اما در معنای اصطلاحی ایمان این پرسش مطرح می‌شود که تصدیق به چه معنا و دارای چه اجزایی است؟ در معنای اصطلاحی ایمان، سه چیز متصور است:

1. تصدیق به زبان (اقرار)؛

2. تصدیق به قلب؛

3. تصدیق به اعمال.

به عبارت دیگر، معنی اصطلاحی ایمان، ممکن است یکی از این سه اصل و یا ترکیبی از آن‌ها باشد؛ همین وجود، زمینه را برای تولید دیدگاه‌های مختلفی پیرامون معنای اصطلاحی ایمان فراهم آورده است.

دیدگاه مرجئه دربارۀ ایمان

این فرقه قایل است که ایمان فقط تصدیق قلبی است؛ ازاین‌رو، فقط حاصل کردن تصدیق قلبی کافی است.

پس تعریف ایمان نزد این فرقه، قول و معرفت با قلب، بدون عمل است.

دربارۀ تعریف ایمان دو گروه شده‌اند: یک گروه قایل است که ایمان فقط تصدیق با قلب است؛ و گروه دیگر می‌گویند: ایمان اقرار با زبان و تصدیق با قلب است؛ و گروهی دیگر از افراط‌گران، افراط کردند و گفتند: ایمان فقط اقرار با زبان است.

تمام این تعریفات منتهی می‌شود بر این‌که نزد آن‌ها هیچ ارزشی برای عمل وجود ندارد و در اصول ایمان هیچ نقشی ندارد.

این فرقه تلاش می‌کنند که به مردم بباورانند که رتبۀ اعمال متاخر از رتبۀ ایمان است و گناهان کبیره به ایمان ضرری نمی‌رساند، مرجئه ضمن این‌که ایمان را معرفت به خدا و رسالت پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} می‌دانند، اقرار زبانی را نیز لازمۀ ایمان فرض می­کنند؛ اما مشخصۀ اصلی آنان، خارج دانستن عمل از مفهوم ایمان است؛ به عبارتی، عمل هیچ ارتباطی به ایمان نداشته و به مرتکبین کبائر، امید بخشش و غفران الهی را قایل هستند.

ادامه دارد…

بخش قبلی