زندگی‌نامۀ سیدنا عثمان بن عفان رضی‌الله‌عنه (بخش اول)

نویسنده: عبیدالله نیمروزی

کلیدواژه: عثمان، عفان، خلیفه، پیامبر، ذی النورين.

چکیده

به اعتقاد جمهور علمای «اهل سنت و جماعت» سیدنا عثمان بن عفان ^{رضی‌الله‌عنه} خلیفه‌ی سوم از خلفای اربعه‌ی راشدین می‌باشد و از آنجایی‌که دو دختر رسول اکرم ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} را یکی بعد از دیگری در عقد خود داشته‌اند ملقب به «ذی‌النورین» شدند.

درباره‌ی حیای ایشان آن‌حضرت فرمودند: «فرشتگان از عثمان حیا می‌کنند.»

یکی از خدمات ارزنده‌ی ایشان که برای امت اسلامی به‌جای گذاشته‌اند، جمع‌آوری، ترتیب و تنظیم قرآن عظیم‌الشأن بوده است.

امت اسلامی بعد از شهادت ایشان با مشکلات گوناگون و انواع فتنه‌ها دچار شد.

چه گفت آن خداوند تنزیل و وحی            خداوند امـر و خداوند نهی

کـــه خــورشید بعــد از رســولان مـــه            نـتابــد بــر کس ز بـوبکــر بــه

عـــمـــــر کـــــرد اســـــــلام را آشــــکـــــار            بـیـاراست گـیتی چــو بـاغ بـهار

پـس از هر دو آن، بـود عثمان گزین            خـداونـد شــرم و خـداوند دین

چـــهارم عـــلی بــــود و جــفت بتـــول            کـه او را بــه خــوبی سـتاید رسـول

نــبی آفـــتاب و صـــحابـــه چــــو مــــاه            بـه هـم نسبتی یکدیگر راست راه

از آنجایی‌که پیامبر اکرم ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} آخرین پیامبر هستند و سلسله‌ی بعثت پیامبران بر ایشان ختم شده است و دین و آیین ایشان نیز جاودانی است و باید تا قیامت همانند مشعل راه بشریت باشد، خداوند متعال بهترین انسان‌ها را بعد از پیامبران یعنی اصحاب گرامی ^{رضی‌الله‌عنهم} را برای این هدف مقدس و والا برگزید.

بله! یاران جان نثار رسول گرامی اسلام انسان‌های از جان‌گذشته‌ای بودند که در زمان حیات رهبر و مربی خویش جان، مال، عرض و ناموس خود را فدا کردند و پوزه‌ی بزرگ‌ترین ابرقدرت‌های جهان آن روز (ایران و روم) را به خاک مالیدند و بزرگ‌ترین جباران و متمردان را وادار به تسلیم نمودند. پس از وفات رسول گرامی ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} سنگین‌ترین آزمایش برای این سربازان فداکار اسلام بود و از نعمت وجود رهبر و فرمانده‌ی بزرگ خویش محروم شدند، بیش از گذشته برای فداکاری و پاسداری از حریم قرآن و سنت آماده و از این آزمایش بزرگ موفق و سربلند بیرون آمدند.

از میان صحابه‌ی کرام، چهار انسان بزرگ و چهار خلیفه‌ی راشد، یعنی حضرت ابوبکر صدیق، حضرت عمر فاروق، حضرت عثمان ذی‌النورین و حضرت علی مرتضی ^{رضی‌الله‌عنهم} به عنوان چهار ستاره‌ی درخشان می‌درخشند و جهان اسلام و کفر در مقابل بزرگی، تدبر، عدالت، فراست و شجاعت آنان انگشت به دهان مانده و به شخصیت مقدس و همچون کوه استوار آنان چشم دوخته است، آنان با اراده‌های پولادین و عزم‌های راسخ خویش، در مقابل امواج متلاطم فتنه‌ها و در مقابل توطئه‌های شیطانی کفر و نفاق و حرکت‌های انتقام جویانه‌ی یهود و نصارا، پس از وفات رسول اکرم ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} ایستادگی کردند و در اندک زمانی راه را برای بست و توسعه‌ی تعلیمات گهربار اسلام هموار نموده و کشتی امت اسلامی را به نحو مطلوبی هدایت و سُکان‌داری نمودند. حضرت عثمان یکی از فرهیختگان این مکتب محمدی می‌باشد که شرح حال زندگی ایشان به شرح ذیل می‌باشد:

خصوصیات فردی و نسبی ایشان

ایشان عثمان بن عفان بن ابی العاص بن امیه بن عبد مناف بن قصی است و در جد ششم با پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} یکی می‌شود.

پدرش، عفان بن ابی العاص در جاهلیت و قبل از بعثت پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} فوت کرد. مادرش، اروی کریب بن ربیعه است، ایشان اسلام آورد و در مدینه زیست و با رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} بیعت کرد و در زمان خلافت پسرش عثمان بن عفان ^{رضی‌الله‌عنه}  وفات کرد. مادر بزرگش ام حکیم دختر عبدالمطلب عمه‌ی رسول الله ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} است.

ادامه دارد…