قرون وسطی (بخش سوم)

نویسنده: ابوجریر

اکثر تمدن امروزی توسط مخترعین مسلمان تهداب‌گذاری شده است و در حقیقت، تمدن و پیشرفت امروزی شکل توسعه یافته‌ی اکتشافات و اختراعات تمدن آن زمان است، بدون شک علوم و تمدن امروزی مدیون تمدن اسلامی می‌باشد و یقینا این تمدن اسلامی بود که راه را برای دیگر تمدن‌ها گشود و نوعیت و کیفیت زندگی را در گوشه و کنار جهان دگرگون کرده و برای بشریت معرفی نمود.

اکنون گوشه‌ای از تمدن «قرون وسطی» را بیان می‌کنیم که این عصر در حقیقت برای چه کسانی تاریک بوده است؟ دقیقا برای افراد غربی و کفار، یک عصر تاریک و سیاه بود؛ ولی برای مسلمانان دوره‌ای طلایی بوده است.

می‌خواهم گوشه‌ای از تمدن آن دوران، که از زاویه‌ی ایدئولوژی دموکراسی، سیاه و از زاویه‌ی ایدئولوژی اسلام، قرن طلایی بود، ذکر ‌نماییم که عبارت از اختراعات و اکتشافات همان عصر است؛ زمانی که اسلام حاکم بود، جز شریعت چیزی دیگر تطبیق نمی‌شد، در اوج تهذیب و تمدن قرار داشتیم، از همان وقتی که امت اسلامی تمدن و ترقی خویش را در تمدن غرب دیدند، ذلیل شدند و تا اکنون این ذلت‌شان ادامه دارد و حتی مجد و عظمت خویش را فراموش کردند.

ما امتی بودیم که در تمام عرصه‌های زندگی حرف اول را می‌زدیم و در مقام نخست قرار داشتیم، مثلاً در «علم ریاضی» متخصص و مکتشف این علم، بدیع‌الزمان «ابوالعز بن اسماعیل بن جزری (۱۱۳۶-۱۲۰۶)» ریاضی‌دان، صنعت‌گر و انجینر مکانیک از دانشمدان کُردتبار قرن ششم و هفتم هجری بود، معروف‌ترین کتاب وی «الجامع بین العلم والعمل النافع فی الصناعة الحیل» می‌باشد، این کتاب به اکثر زبان‌های جهان ترجمه شده است، جزری این کتاب را در سال 602 هجری تألیف نمود.

در این کتاب، روش کار و ساخت 50 دستگاه که خود ساخته و به کاربرده را تشریح می‌کند؛ این دستگاها شامل ساعت‌های آبی و شمعی، ظرف‌ها و فواره‌های خودکار، وسایل آبرسانی از نهر و چاه، ابزار خودنواختنی و دیگر وسایل از جمله: قفل رمزی و قفل کلون‌دار و ابزار هندسی.

تاجِ شهرت ‌الجزری، ساعت‌های گوناگون بوده است، به‌خصوص ساعت فیل مانند وی، که یک ساعت جهانی و به اصطلاح، امروزی بوده است. ساعت شمعی، به گفته‌ی «دونلد هیل» پیچیده‌ترین ساعت‌های شمعی را که تا به امروز شناخته شده را الجزری طراحی کرده است؛ وی یکی از ساعت‌ها شمعی را چنین توصیف می‌کند: «شمعی که میزان سوختگی آن مشخص بود، در قسمت رزین قرار داشت، فتیله از سوراخ عبور می‌کند، موم جمع‌آوری می‌شود و می‌توان آن را به صورت دور، ساعتی جدا کرد، تا در سوختن، اختلال ایجاد نکند، کف شمع در یک ظرف کم عمق است و یک حلقه در کنار آن از طریق غلتک‌ها به وزنه‌ی تعادل متصل است، همان‌طور که شمع می‌سوزد، وزن آن را با سرعت ثابتی به سمت بالا می‌راند که میکانیزم خود را از صفحه در پایین شمع به حرکت درمی‌آورد.» هیچ ساعت شمعی شناخته شده‌ی دیگری این قدر پیشرفته نبوده است.

ساعت مومی شامل یک نشانگری برای نمایش زمان بود و برای اولین بار از میکانیزم نصب تیغ عقربه استفاده کرد، مکانیزمی که هنوز در دوران مدرن استفاده می‌شود.

اگر به زندگی بشر بنگریم، درمی‌یابیم که بدون شناخت زمان، زندگی در یک نابسامانی عمیق فرو خواهد رفت و این نظام اسلامی بود که چنین مبتکرینی را در بطن خویش پرورش داد.

دانشمند دیگری به اسم «ابن‌هیثم» که عملکرد وی باعث اختراع «کمره» (دوربین) شد، ابن هیثم که نام کامل وی «ابوعلی الحسن بن الحسن بن الهیثم» می‌باشد،  در جهان مُدرن که تمام کُمره‌ها و انواع آن مانند: تلویزیون، موبایل، سینما، پروژکتور وغیره، همه از برکت «ابن الهیثم» دانشمند و مخترع مسلمان است که صدها کتاب، مسلمان و غیر مسلمان کارنامه‌ها و خدمات این بزرگ‌مرد تاریخ را که در عرصه‌ی تمدن انجام داده است، را به رشته‌ی تحریر درآورده‌اند.

همچنان «ابوالقاسم عباس بن فرناس بن ورداس تاکرنی» (194- 274 هـ .ق) که در اندلس و قرطبه قریه‌ی «تاکرن»، در زمان خلافت «حکم بن هشام اموی» زندگی می‌کرد.

کسی‌که اختراع وی آسمان را به شور و شوق درآورد؛ اولین کسی‌که طیاره را اختراع کرد و به پرواز درآورد و دنیای بشریت امروزه از آن استفاد می‌کند، سهولت خیلی زیادی را برای بشریت به ارمغان آورده است.

اما امروزه برای اکثر مردم جهان طوری وانمود می‌شود که گویا مخترع طیاره برادران «رایت» بودند، درحالی‌که ما عصری آراسته با «تمدن اسلامی» داشتیم؛ ولی از آنجایی‌که امروزه اسلام حاکم نیست، در جهان نمی‌توان چهره‌ی واقعی اسلام و تمدن اسلامی را برای جهانیان انعکاس داد و خدمات و تمدن اسلام را دقیقاً بیان کرد؛ حتی در قرون وسطی مسلمانان به علت حاکمیت شریعت الهی در کره‌ی زمین، تمدنی مانند تمدن امروزی که در جهان مُدرن مورد استفاده‌ی بشریت است، داشتند؛ مثلاً در طبابت، دوختن زخم‌های داخلی از اختراعات پدر جراحی «ابوالقاسم خلف بن عباس زهروای» که از روده‌ی پیشک استفاده می‌کرد و گاهی اوقات از حیوانات دیگر، بود. در مورد «ابوالقاسم زهراوی» ده‌ها کتاب نوشته شده است. از کتاب «التصریف خلف بن عباس الزهراوی» باید امت اسلامی بداند که قرونی به نام سیاه  وجود ندارد، کسانی‌که سیاه می‌گویند از زوایه‌ی دید خودشان می‌گویند، نه از عینک اسلام.

همچنان در بخش‌های دیگر نیز، در همین عصر اختراعات و اکتشافات بی‌مثالی توسط دانشمندان مسلمان بوده است، مانند: «مریم السترولوبی» بزرگ‌ترین دانشمند نجوم‌شناس، که کاینات و ستاره‌ها را در بندهای خورد تقسیم‌بندی کرد، تا در دست گرفته شود و اوقات را مردم دقیق بدانند و از آن در امور زندگی خویش استفاده کنند. همین اختراعات که کاینات و ستاره‌ها را در بندهای خورد تقسیم‌ بندی کرد، نتیجه‌ی این اختراع ده‌ها سهولت حیرت‌انگیز برای بشر به ارمغان آورد که امروز دنیای بشریت از ایشان بهره می‌گیرد؛ مانند: موبایل‌ها،کمپاس‌ها و ستلایت‌ها که در مورد همین، عصری که همه‌ی دانشمندان، متخصصین، مخترعین و مکتشفین می‌باشند، ده‌ها کتب توسط کفار و مسلمانان در مورد اختراع و اکتشاف ایشان نوشته شده است، باید جوانان امت، دنبال همین دانشمندان بروند و تحقیق کنند تا بدانند اسلام تمدن عالی داشته است، اگر امروزه امت اسلامی آزادی واقعی داشته باشد و وحی الهی حاکم باشد، دوباره صاحب تمدن خواهیم شد ان‌شاءالله.

ادامه دارد…

بخش قبلی