کلیدواژه: عبدالله ابن ابی قحافه، ابوبکر صدیق و عتیق.
چکیده: شخصیت سیدنا حضرت امیرالمؤمنین ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه بر همگان و کافه‌ی امت اسلامی معلوم و هویدا است. به اعتقاد جمهور علمای اسلام، ایشان افضل‌ترین و بهترین مخلوقات بعد از انبیاء عليهم‌الصلاة‌والسلام هستند. ایشان اولين خليفه‌ی راشد پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم و یار غار و یکی از عشره‌ی مبشره می‌باشند. در مورد شخصیت ایشان و جایگاه خاندان‌شان، در مقاله‌ای تحت عنوان «زندگی‌نامه‌ی ام‌المؤمنین حضرت عایشه صدیقه رضی‌الله‌عنها را بهتر بشناسیم» مرقوم داشتیم؛ اما به‌طور خلاصه، نام ایشان عبدالله و کنیه‌اش ابوبکر است.
نام و نسب ایشان:
لقب‌اش صدیق و عتیق بود.
او از بنی‌تمیم است و بنی‌تمیم یکی از شاخه‌های قبیله‌ی «قریش» است؛ پس او قریشی است.
ایشان از اشراف قریش و دارای ثروت بسیار و دارای عزت و جاه بودند.
عالم به علم الانساب (نسب شناسی) بود و نسب عرب را از همه بیشتر می‌دانست و شخص فوق‌العاده فصیح و بلیغی بود.
تولد ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه
ایشان در سال عام‌الفیل و چند ماه پس از ولادت با سعادت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم متولد شدند.
مادرش ام‌الخیر سلمی دختر صخر و از نخستین کسانی است که در خانه‌ی ارقم ایمان آورد.
پدرش ابوقحافه، خیلی دیر ایمان آورد. حضرت ابوبکر در عمر 63 سالگی وفات کرد، همان سنی که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم در آن وفات کرده بود و در روز دوشنبه وفات کرد یعنی همان روزی که پیامیر صلی‌الله‌علیه‌وسلم در آن وفات کردند.
این نتیجه‌ی اقتدایش به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم در زندگی بود که خداوند متعال او را حتی در وفات‌اش پیرو پیامبر قرار داد.
در اینجا به یک نکته‌ی مهم و جالب اشاره می‌کنم و آن اینکه ابوبکر رضی‌الله‌عنه وقتی سی و هشت ساله شدند، شروع به فراگیری علم کرد؛ پس جوان متدین، وقتی دید که سن‌اش بالا رفته است، نباید از آموزش قرآن و علوم شریعت ناامید شود.
ایشان دو لقب داشت: 1. صدیق؛ 2. عتیق.
گفته شده است که در جاهلیت و قبل از بعثت پیامبر (به خاطری که شخص بسیار گرامی، آزاد و برگزیده بود و هیچ وقت عبادت بت‌ها را انجام نداده بود) لقب‌اش عتیق بود، زیرا که شیء فاخر «معتق» نامیده می‌شود و چون ایشان بنده‌ی آزاد و شخص گرامی بودند، عتیق نامیده شد.
و لقب صدیق را از این جهت کسب کردند؛ که اولین کسی بود که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم را در خبر رفتن‌شان به معراج و اسراء تصدیق کرد، آن هم در روزی که اهل مکه او را تکذیب کردند، از این جهت پیامبر او را به لقب صدیق مفتخر گردانید.
ایشان شخصیت بسیار راست‌گو و صادقی بودند، و بیش از همه در تمام امورات، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم را تصدیق می‌کردند، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم ایشان را لقب صدیق (راست‌گو) دادند.
ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه به محض آگاهی از بعثت آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم بدون درخواست ارائه‌ی دلیل و معجزه، مشرف به اسلام شد.
در آن ایام پرخطر قبل از هجرت که اظهار اسلام، کاری بس دشوار و مترادف با دست در دهان اژدها گذاشتن بود، دعوت و تشویق مردم به اسلام، کار صدیق اکبر بود.
هنگامی‌که حضرت ابوبکر صدیق مشرف به اسلام شد، علاوه بر اموال تجارت، چهل هزار درهم وجه نقد و دارایی‌های خود را در خدمت رسول خدا پیش کرد و برای نشر و گسترش اسلام صرف کرد.
حضرت ابوبکر بعد از اینکه اسلام آورد، در جلوی خانه‌اش مسجدی ساخت که این اولین مسجد و مکتبی است که در اسلام بنا گردیده، هر روز صبح در این مسجد می‌نشستند و قرآن مجید را تلاوت می‌کردند، شنوند‌گان با شنیدن قرآن مجید آن هم از زبان ابوبکر (صدیق) هجوم می‌آوردند و بعضی از آنان بسیار متأثر می‌شدند؛ بنابراین، کفار با دیدن این منظره، هر روز ایجاد مزاحمت می‌نمودند.
شخصیت صدیق رضی‌الله‌عنه
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌فرماید: صادق‌ترین فرد در ایمان، ابوبکر صدیق است که اگر ایمان امت در یک کفه‌ی ترازو و ایمان ابوبکر در کفه‌ی دیگر گذاشته شود، ایمان ابوبکر ترجیح پیدا می‌کند.
همچنین می‌فرماید: ابوبکر با نماز و روزه‌ی زیاد از شما سبقت نگرفته؛ بلکه با چیزی که در قلب‌اش بود از شما سبقت گرفت؛ پس کلید شخصیت ابوبکر رضی‌الله‌عنه محبت حق است؛ اگر حق را می‌یافت، عمر و خونش را فدایش می‌کرد.
وقتی که حق، در شخص پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم نمایان شد، عمرش را به‌خاطر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم فدا کرد و وقتی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم به رفیق اعلی پیوست، ابوبکر رضی‌الله‌عنه تنها فردی بود که دارای بینش واضح بود. وقتی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم رمز حق بود، هر چه داشت فدایش می‌کرد.
بعد از بعثت، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم اسلام را بر او عرضه کرد و او بدون هیچ‌گونه درنگی اسلام آورد.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم در این مورد می‌فرماید: من با هرکس در مورد اسلام، صحبت کردم تأمل و تردد کرد؛ مگر ابوبکر رضی‌الله‌عنه. اولین کسی که از مردان اسلام آورد، ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه بود.
پاسخ صدیق رضی‌الله‌عنه به دعوت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم با سادگی و یا شتاب‌زدگی و یا عدم بینش نبود؛ بلکه پاسخی سریع به حق، و ایمان فوری بود؛ ازاین‌رو بود که قلبش آکنده از حق شد.
ابوبکر رضی‌الله‌عنه به‌مجرد اینکه از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم چند کلمه‌ی اندک شنید، به نشر اسلام پرداخت. در هفته‌ی اول، شش نفر از ده نفری که به بهشت بشارت داده شدند، به دست ابوبکر مسلمان شدند؛ که آن‌ها عبارتند از:
