نویسنده: عبیدالله نیمروزی
کلیدواژه‌ها: علامه ندوی، ابوالحسن ندوی، ندوه.
چکیده
در بخش اول در مورد شخصیت فردی و اجتماعی ایشان کلمات شکسته‌ای نوشته شد؛ اما از لحاظ خاندان و خانواده می‌توان گفت ایشان یکی از خاندان والاتبار و از سلاله‌ی ناب سیدنا حضرت حسن بن علی بن ابی‌طالب کرم‌الله‌وجهه و نوه‌ی آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم می‌باشد که از بدو طفولیت و آغاز نوجوانی دارای یک سری اوصاف منحصر به‌فردی بودند که بیانگر مستقبل روشن و شخصیت بزرگ ایشان را نشان می‌داد؛ صفاتی هم‌چون: بی‌رغبتی به بازی‌های بچه‌گانه، شوق و ذوق وافر علمی و مطالعاتی، هم‌جلیس بودن با علماء و صالحان. و مسبب دیگر رشد و ترقی ایشان و یکی از نعمت‌ها و عنایات خاصی که پروردگار برای علامه ندوی رحمه‌الله نصیب فرمود، مادر زاهده و دلسوزشان بود که همواره با نصایح دل‌سوزانه و دعاهای عاجزانه‌اش سبب شد که فرزندش به قله‌های سعادت و خوشی و رشد و ترقی نایل گردد که سرانجام در روز مبارک جمعه و ماه مبارک رمضان پرنده‌ی جان‌اش به قرارگاه وصال‌اش رسید. خدایش از او راضی باد.
گزیده‌ای از اوصاف این خاندان
خاندان مولانا دارای اوصاف ممتاز بی‌شماری می‌باشد که یکی از آن‌ها فروغ معنوی و درخشش روحی این خاندان می‌باشد. این خاندان در هر دوره با صالحان و مصلحان، رابطه‌ی وثیقی داشته‌اند؛ چنان‌که «شاه علم الله» یکی از مریدان و ارادتمندان سید آدم بنوری بود که او خلیفه‌ی مجاز و از مریدان شیخ احمد سرهندی مجدد الف ثانی می‌باشد و تعدادی هم از اهل رابطه و تعلق با شاه ولی الله دهلوی و شاه عبدالعزیز می‌باشد. به هر تقدیر این خاندان میمون و مبارک دارای امتیازات ویژه‌ای می‌باشد؛ اما حضرت امام ندوی به برخی از این اوصاف اشارت نموده است که سید سلمان حسینی ندوی به‌طور اختصار چنین می‌نویسد:
-
این خاندان نسب خویش را در حد مبالغه و افراط نگه داشته‌اند که در اثر آن بسیاری از ویژه‌گی‌های موروثی آن محفوظ مانده است؛ البته بعضی از افراد از نظر صلاحیت‌های ذهنی و جسمانی ضعف هم دارند.
-
این خاندان همواره بر عقیده‌ی توحید خالص، قائم و از اثرات مشرکانه محفوظ بوده‌اند. از بدعت‌ها نیز اجتناب ورزیده و بر مذهب اهل سنّت و جماعت استوار بوده‌اند و یکی از شعارها و ویژه‌گی‌های این خاندان، دعوت به توحید و اتباع سنت بوده است.
-
یکی از اوصاف ممتاز این خاندان که در همه‌ی ادوار وجود داشته، مردانگی، غیرت و احساسات دینی بوده است؛ چنان‌که در تاریخ این خاندان مشهور است.
-
این خاندان همواره از نظر چالاکی، ذهنیت سیاسی و زرنگی کمبود داشته و ساده‌دلی در آن یافت می‌شود و در عموم حالات، به جای ظالم بودن، مظلوم قرار گرفته‌اند.
-
از تاریخ نمایان می‌گردد که ایشان در هر دوره‌ای جامع شریعت و طریقت بوده‌اند؛ چنان‌که اگر از یک طرف علمای ربانی پیدا شده‌اند، از جایی دیگر مشایخ روحانی.
-
این خاندان هیچ‌گاه از مال و ثروت بی‌شمار بهره‌مند نبوده‌اند؛ بیشتر با مجاهده و تنگ‌دستی زندگی خود را گذرانده و به اندازه‌ی نیاز خود، مال و دارایی داشته‌اند.
زمینه‌های رشد فکری
امام ندوی در خانواده‌ای چشم به جهان گشود که از نور فروزان علم و معرفت بهره‌ای وافر داشت. سلاله‌ی پاکی که دعوت‌گران، مخلصان، عارفان حقیقت‌جو و اندیشمندان زبده‌ای را در زمینه‌های مختلف علم و معرفت، تألیف و تصنیف و جهاد و مبارزه در راه اعلای کلمة الله به جهانیان تقدیم نمود؛ خاندانی که از صلاح و تقوی، زهد و استغناء، معنویت و مبارزه علیه دیو نفس و استبداد ،آباد و خرم بود.
ین خاندان اگر در گذشته با عارفانی چون شاه علم الله سرزنده بوده است، در دوران اخیر مجاهدان نستوه و دل‌سوختگان مخلصی چون سیداحمد بن عرفان را هم در دامن خویش پرورش داده است و خواه ناخواه تأثیرات معنوی و روحی این بزرگ‌مردان راه حق، در نسل و تبار آنان نیز اثرات مثبتی به جای خواهد گذاشت و یکی از بارزترین نمونه‌های آن علامه‌ی کبیر سید ابوالحسن علی ندوی می‌باشد. ایشان از آنجا که از حسی قوی و شناختی بی‌نظیر برخوردار بود، تاریخ گذشتگان و اسلاف خویش را به دقت مطالعه نموده و نگذاشت تا فانوس هدایت و نور معرفتی را که آنان در دست داشتند و به نورافشانی در میان انسان‌های راه گم کرده می‌پرداختند، به خاموشی گراید؛ بلکه در راه اصلاح و نور رسانی آن سعی و تلاش جانانه‌ای انجام دادند و اثر همین عشق و علاقه‌ی شدید ایشان نسبت به اسلاف خویش بود که در سر آغاز دوره‌ی تألیفی خویش، زندگی‌نامه‌ی پرشکوه حضرت سیداحمد بن عرفان شهید را به رشته‌ی تحریر در آورد که حاکی از احساس عمیق و روح بلند نگارنده‌ی کتاب نیز بود.
