تأویل نادرست در تطبیق اسلام (بخش چهارم)

نویسنده: ابوجریر

عوامل تأویل نادرست

(بخش چهارم)

عوامل آن:

فضای خطرناکی که در رابطه به تأویل نادرست وجود دارد به اثر بعضی عوامل می‌باشد که می‌توان آن‌ها را واضح ساخت.

الف: وجود مفاهیم غلط و تأثیر آن در فهم دقیق از اسلام

در هر جامعه مفاهیم خاصی حاکم می‌باشد و انسان‌ها در روش زندگی از آن متاثر بوده، چه در معاملات باشد و چه در استنباط احکام از قرآن و سنّت؛ لذا این مفاهیم غلط را اساس گذاشته، نصوص را طبق موافقت آن، تاویل نادرست می‌کنند که اکنون این عمل به اوج گمراهی رسیده است و اگر سیری به زندگی صحابه کنیم، حالتی را نمی‌یابیم که مفاهیم غلط را اساس گذاشته و نصوص را طبق موافقت آن تاویل کنند؛ زیرا صحابه متأثر از کدام دید و فرهنگی نبودند؛ بلکه برای فهم نصوص، فقط شریعت را معیار می‌گرفتند؛ اما تعداد زیادی از  مسلمان‌ها بدون اینکه خود را از قید مفاهیم غلط مانند: دموکراسی، منفعت‌گرایی و نشنلستی، تعیین نمودن خیر و شر و امثالهم آزاد کرده؛ بلکه با آن میل داشته، دنبال فهم و تطبیق اسلام می‌روند که بدون شک این مفاهیم غلط‌شان بالای برداشت از فهم در اسلام تأثیر دارد.

ب: زبان عربی

مجموعۀ نصوص به زبان عربی دوران جاهلیت آمده و این عربی دوران جاهلیت طی مدت طولانی تغییر نموده است مثل اینکه «صَبرَ» در عربی جاهلیت، بستن یا بسته کردن را می‌گفتند؛ ولی اکنون در عربی فعل «تحمل» را گویند و به این شکل دیگر لغت‌ها و اصطلاحات نیز تغییر نموده است؛ پس برای فهم دقیق از اسلام ضروری است تا همان عربی دوران جاهلیت را معیار گرفت؛ چنانچه برای فهم صحیح و دقیق از دین، باید لسان «سانسکرت» را آموخت نه فارسی را.

د: فهم اصحاب خلق عظیم (دین عظیم)

برای فهم دقیق از اسلام ضرور است تا فهم و دید صحابه را در مورد قرآن شریف و سنّت رسول مبارک بفهمیم؛ زیرا قرآن کریم در موارد واقیعت‌های زندگی آن‌ها بحث و حکم کرده و آن‌ها از دید و فهم به اسلام نزدیک‌تراند، طوری که در مورد آیۀ شریفۀ و «انه لعلی خلق عظیم» ابن عباس می‌گوید که هدف از خلق عظیم عبارت از دین عظیم است؛ زیرا همۀ مردم از اخلاق نیک پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} می‌دانستند؛ لذا نیازی به بیان اخلاق پیامبر ^{صلی‌الله‌علیه‌وسلم} در قرآن نبود؛ بلکه هدف از کلمۀ خلق عبارت از دین است و امروز این آیت شریف به منظور توجیه معیار گرفتن اخلاق مورد استناد قرار می‌گیرد.

ج: شناخت واقعیت و ربط نص با آن

اسلام آمده تا بالای واقیعت‌ها تطبیق شود و این واقیعت‌ها در زندگی پيامبر ^{صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم} و صحابه به شکل واضح دیده می‌شود؛ لذا برای تطبیق یک نص ضروری است تا واقیعتی که نص بالای آن تطبیق می‌شود درست شناخته شود و بعداٌ ارتباط درست بین نص و واقعیت صورت گیرد در غیر آن خود را اجازه خواهیم داد، تا کفار را خلاف حکم الله تبارک‌وتعالی به دوستی خویش بگیریم و پارلمان را به شورا توجیه کنیم و تاکید هم کنیم که اسلام را تطبیق می‌نماییم.

نتیجه گیری

از مجموع آنچه گذشت فهمیده می‌شود که تطبیق همه‌جانبۀ اسلام نیاز به فهم دقیق احکام، افکار و مفاهیم اسلامی دارد؛ اما در قرآن تمام آیات چنان واضح نیست که همۀ امت آن را بدانند و ضرورت به تأویل آن‌ها می‌باشد که آن هم به دو نوع است: تأویل درست و تأویل نادرست یا غلط و کسانی‌که راسخ اندر علم‌اند، در تأویل ِآیات به تكلّف و از سرِ اغراض ِپلید سخن نمی‌گویند؛ بلکه نیت آنان همواره حق‌جویی و حق‌گویی است و به تأویل درست آیات شریف می‌پردازند و برخی دیگری که در دل‌های‌شان زیغ و کجی است به نیت فتنه‌انگیزی و گمراه ساختن مسلمانان به تأویل غلط روی می‌آورند. و من الله التوفیق