سلام بهترین هدیه اسلامی «بخش نهم و پایانی»

نویسنده: رحمت‌الله رحمانی

سلام بهترین هدیه‌ی اسلامی

بخش نهم و پایانی

عن انس قال: «قال رجل يا رسول الله الرجل منا يلقى اخاه او صديقه أينحنى له قال لا قال: أفيلتزمه و يقبله قال: لا قال: أفيأخذ بيده و يصافحه قال: نعم»؛ «از حضرت انس رضی الله عنه روایت است که مردی گفت: یا رسول الله، مردی از ما برادرش یا دوستش را ملاقات می‌کند، آیا برای او خود را خم کند؟ حضرت گفت: خیر. آن مرد گفت: آیا دست بر گردن او بگذارد و او را در آغوش بگیرد و ببوسد؟ حضرت فرمود: خیر. مرد گفت: آیا دستش را بگیرد و با او مصافحه کند؟ حضرت فرمود: بله.»^[1]

امام نووی رحمه الله فرموده: «بوسیدن دست دیگری اگر به خاطر علم، زهد و دیانتش و مانند این‌ها که از امور دینی هستند، جائز است بلکه مستحب می‌باشد و اگر به خاطر مال، ثروت، مقام و پست دنیوی باشد، جائز نیست و گفته شده اگر بر وجه تملق، چاپلوسی و تعظیم باشد حرام است. گفته شده که دهان بوسیده نشود بلکه دست و پیشانی بوسیده شود.»^[2]

مصافحه با هر دو دست سنت است. برای مرد جائز نیست که مرد دیگری را ببوسد، خواه دست یا عضوی دیگر باشد. همچنین، برای زن جائز نیست که دهان یا صورت زنی دیگر را هنگام ملاقات یا جدا شدن ببوسد. البته بوسیدن دست عالم یا زاهد به خاطر دین و پادشاه عادل به خاطر عدالتش جائز است. امام سفیان ثوری رحمه الله گفته است: بوسیدن دست این دو (عالم و پادشاه) سنت است. در این هنگام، عبد الله بن مبارک بلند شد و سر ایشان (سفیان) را بوسید. لیکن بوسیدن سر عالم بهتر است. ^[3]

در فتاوی هندیه آمده است که: بوسیدن دست عالم به خاطر علمش و پادشاه عادل به خاطر عدلش جائز است و صحیح نیست که زن، دهان یا صورت زن دیگری را هنگام ملاقات یا جدا شدن ببوسد. ^[4]

متأسفانه در حال حاضر اکثر جوانان به بیماری استفاده از لوازم آرایشی مانند زنان مبتلا هستند که بعضی از این لوازم مضر می‌باشند. بوسیدن بدتر و ناجائزتر است. ما شاهد صداقت گفتار حضرت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم هستیم که بهداشت جهانی و وزارت بهداشت هر کشور از انجام چنین کارهایی هشدار می‌دهند و از رسانه‌ها پخش و منتشر می‌کنند.

خم کردن خود هنگام مصافحه مکروه تحریمی است. مصافحه با هر دو دست خوب است و با یک دست مصافحه کردن مکروه تنزیهی است و با غیر مسلمان مشابهت پیدا می‌شود. اگر اتفاقی با یک دست مصافحه کرد، اشکالی ندارد.

عن عطاء الخراساني أن رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم قال: «تصافحوا يُذهب الغل و تهادوا تحابوا و تذهب الشحناء»؛ «از حضرت عطاء خراسانی رضی الله عنه روایت است که رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم گفت: با همدیگر مصافحه کنید که مصافحه کردن ناراحتی را برطرف می‌کند و برای همدیگر هدیه و سوغات بفرستید تا با همدیگر دوست شوید که هدیه، سوغات و دوستی عداوت و دشمنی را از بین می‌برد.»^[5]

بعد از مصافحه، احوال‌پرسی سنت است و همین‌طور مصافحه کردن با زنان محرم خود مستحب است و مصافحه کردن زنان با همدیگر جایز است. در مصافحه کردن، رگ محبتی هست که به وسیله این رگ محبت در قلب تزریق می‌شود.

جواز بلند شدن:

عن أبي سعيد الخدرى رضی الله عنه قال: لما نزلت بنو قريظة على حكم سعد بعث رسول الله صلی الله علیه وسلم و كان قريباً منه فجاء على حمار فلما دنا من المسجد قال رسول الله صلی الله علیه وسلم للانصار قوموا الى سيدكم». از حضرت ابو سعید خدری رضی الله عنه روایت است که گفت: وقتی که بنی‌قریظه بر حکم حضرت سعد رضی الله عنه راضی شدند، حضرت رسول صلی الله علیه وسلم قاصدی پیش سعد فرستاد و حضرت سعد رضی الله عنه در مکانی نزدیک حضرت رسول صلی الله علیه وسلم بود. پس حضرت سعد سوار بر الاغ آمد، وقتی به مسجد نزدیک شد، حضرت به انصار دستور داد که برای سید و آقا و سرور خود بلند شوید (حضرت سعد رضی الله عنه سردار قوم انصار بود).^[6]

«قوموا الى سيدكم». دو احتمال دارد: ۱ـ به کمک او بروید و از الاغ پیاده‌اش کنید چون که معذور و مریض هست. ۲ـ برای استقبال او بلند شوید.

بلند شدن برای شخص محترم، خواه عالم باشد یا پادشاه اسلامی یا سردار قوم، جائز است. اگر بلند نشد، نباید ملامتش کرد. البته این بلند شدن زمانی هست که آن شخص تازه وارد می‌شود، نه اینکه به طور مداوم بیرون می‌رود و بر می‌گردد و داخل می‌شود. این بلند شدن به خاطر کار دنیوی یا دینی باشد و به نفع مسلمانان باشد مشکلی ندارد و موقع رفتن هم بلند شدن جائز است، البته به نیت اکرام باشد نه به نیت تعظیم.

عن معاوية بن ابي سفیان رضی الله عنه قال: قال رسول الله صلی الله علیه وسلم: «من سره ان يتمثل له الرجال قياماً فليتبوأ مقعده من النار». از حضرت معاویه بن ابوسفیان رضی الله عنه روایت است که حضرت رسول صلی الله علیه وسلم فرمود: «هر آن کس او را خوشحال می‌کند اینکه مردان برای او بلند شوند، پس او جای خودش را در جهنم آماده بکند».^[7]

 اگر فرد مشهوری بود و هیچ­کس برای استقبال او بلند نشد، ناراحت نشود که ناراحت شدن حرام قطعی هست.

ادامه دارد…

بخش قبلی | پایان

[1] ـ رواه بخاری.

[2] ـ مرقاة شرح مشکاة.

[3] ـ مجمع الأنهر فی شرح ملتقی الأبحر، کتاب الأضحیة،جزء ۳ـ۴،ص۲۰۴،دارالکتب العلمیة.

[4] ـ الفتاوی الهندیة، فی ملاقاة الملوک،ج۵،ص۳۶۹،دارالفکر.

[5] ـ رواه مالک.

[6] ـ رواه بخاری ومسلم.

[7] ـ رواه ترمذی وابو داود.