در بسیاری از روایات، به مسئلۀ موها که زیبایی یا تحقیر و زشتی ظاهری انسان، در گرو آن است، توجه زیادی مبذول شده است:
الف: آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم موها را روغن مالیده و گاهی شانه کرده و به آن، دستور هم می‌داد.
ب: آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: «هر کس مو دارد، باید آن را گرامی بدارد؛ یعنی: آن را از چرک‌ها مصون نگهدارد.»
ج: مردی سر برهنه و پراکنده ریش به نزد رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم آمد، آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم فرمود: «آیا روغن پیدا نکرده که با آن موهای خود را از این آشفته‌حالی، آرام نماید؛ و سپس فرمود: یکی از شما با چنان وضعی می‌آید؛ گویا شیطانی است».
امام غزالی رحمه‌الله می‌نویسد: «چرک و حیوان موذی (شپش) که در موهای سر، جمع می‌شوند، نظافت و تمیز کردن آن‌ها با آبتنی و شانه زدن و روغن مالیدن و اصلاح ناهم‌گونی موها، مستحب است. در خبر مشهوری آمده است که: آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم هیچ‌گاه در سفر و اقامت بی‌شانه و بدون میلۀ فرق باز کردن و آینه نبودند.»
آری، رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم از جانب خداوند مأمور بود که مردم را به‌سوی الله فرا خواند و از جمله وظایفش یکی این بود که به خویشتن و سر و وضع ظاهری خود برسد و خود را گرامی بدارد تا مردم او را تحقیر نکنند و در چشم آنان کوچک نشود و مایۀ تنفر دیگران از وی نشود؛ بنابراین بر هر دعوتگر لازم است که ظاهر خود را طوری آراسته نماید تا مستلزم نفرت و انزجار دیگران از وی و تعالیم آسمانی نشود.
موی بغل: پاکی و تمیزی آن ناحیه، با کندن موها، برای کسانی‌که به آن از اول عادت به کندن دارند یا تراشیدن آن‌ها که حداکثر در هر چهل روز باید انجام گیرد.
موی زیر ناف: که تمیزی آن با تراشیدن یا مالیدن نوره صورت می‌پذیرد. مبنی بر اینکه از چهل روز بیشتر به تأخیر نیفتد.
اضافۀ ناف و جلد آلت تناسلی پسربچه‌ها را باید قطع کرد تا سبب ایذا و آزار و محل اجتماع میکروب‌ها نشود. چیدن ناخن‌ها در صورت بلند و زشت بودن مستحب و مسنون است.
نظافت و پاک کردن چرک روی چروک بندها و مفاصل انگشتان و چرک سر انگشتان، دوروبر و زیر ناخن‌ها آن‌چنان از نظر اسلام مهم می‌باشد که عدم توجه به آن باعث نیامدن فرشتۀ وحی گردید. به روایت زیر توجه فرمایید: «حضرت نبی اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم با تأخیر وحی روبرو شد، چون جبرئیل بر وی نازل شد، حضرت جبرئیل گفت: چطور بر شما نازل شوم درحالی‌که شما چرک مفاصل و سر انگشتان و اطراف ناخن‌ها را تمیز نمی‌کنید و دندان‌های زرد را مسواک نمی‌کنید؛ امت خود را به این امور و پاک کردن چرک ناخن‌ها دستور بده؛ و چرکی که بر اثر عرق و گرد و غبار راه بر بدن ایجاد شده به وسیلۀ حمام رفتن دستور تمیزی آن داده شده است.
غسل‌های مسنون
دین اسلام برای گسترش و عمومیت بخشیدن نظافت و پاکی بدن، غسل‌های زیادی را تجویز نموده است که فهرست‌وار بعضی آن‌ها را بیان می‌کنیم: ۱. غسل عیدین؛ ۲. غسل جمعه؛ ۳. غسل احرام؛ ۴. غسل وقوف در عرفات؛ 5. غسل مزدلفه؛ ٦. غسل برای دخول مکه؛ ۷. غسل برای مسلمان شدن؛ 8. غسل دیوانه وقتی‌که بهبود یابد.
By محمد فاتح