درآمدی بر نقش رسانه‌ها و تأثیر آن بر هویت مسلمانان (بخش پنجاه‌وهشتم)

نویسنده: م. فراهی توجگی

راهکارهای مصونیت از آسیب تهاجم فرهنگی

برای مصون‌ماندن از آسیب‌های تهاجم فرهنگی و پیامدهای مخرب آن راهکارهای مختلف و متعددی وجود دارند که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:

الف: تقویت باورها و اعتقادات

یکی از مهم‌ترین راهکارهای مصونیت از آسیب‌های تهاجم فرهنگی تقویت باورها اعتقادات است. همانگونه که قبلاً ذکر شد، باورها و اعتقادات مهم‌ترین رکن و فرهنگ است و در واقع باورها هویت حقیقی انسان‌ها را تشکیل می‌دهد و نقش مهمی در اصلاح اعمال و رفتار دارد؛ به همین جهت است که نوک پیکان مهاجمان فرهنگی باورها و ارزش‌هاست و برای در امان‌ماندن از آسیب تهاجم فرهنگی و حفظ باورها و اعتقادات از آسیب تهاجم فرهنگی باید باورها و اعتقادات را تقویت نمود تا در برابر تهاجمات فرهنگی واکسینه شوند.

راه‌های تقویت اعتقادات و باورها

همانگونه که اگر ریشه یک درخت به‌خوبی تقویت شود محصول و میوهٔ سالمی می‌دهد، ایمان و باورهای راستین نیز هرچه بیشتر تقویت شود، بهتر می‌تواند ما را در برابر ویروس‌های فرهنگی بیگانه واکسینه نماید و سیستم امنیت فرهنگی ما را تقویت کند و اعمال و رفتارهای ما را اصلاح نماید و ما را به سعادت حقیقی برساند؛ زیرا ایمان مراتبی دارد و ممکن است برخی از مؤمنان از ایمان ضعیف‌تر برخوردار باشند و برخی دیگر از ایمان قوی‌تر و به هر میزان که ایمان تقویت گردد، آثار آن در اعمال و رفتارهای ما ظاهر می‌گردد و به همان اندازه اعمال و رفتار ما را اصلاح می‌نماید و انسان به همان میزان در برابر حملات فرهنگی مصون خواهد بود. برخی از عواملی که می‌تواند ایمان و باورهای راستین را تقویت کند، عبارتند از:

١. یاد خدا؛ یکی چیزهایی که موجب تقویت ایمان می‌گردد، یاد خداست. یاد خدا ایمان و باورهای راستین ما را بروزرسانی می‌کند و موجب می‌شود که ایمان و باورهای

راستین مستحکم و قوی گردد و انسان به آرامش حقیقی برسد.

قرآن کریم می‌فرماید: «الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بذكر الله ألا بذكر الله تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ هدایت‌شدگان کسانی هستند که ایمان آورده و دل‌هایشان به یاد خدا آرام می‌گیرد. بدانید که تنها با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد.» (رعد: ۲۸)

براساس آیه‌ی فوق، یاد خدا باورهای راستین را تقویت می‌کند و وقتی باورهای راستین تقویت شد، انسان به آرامش حقیقی خواهد رسید و کاملاً احساس امنیت می‌کند.

۲. انس با قرآن کریم؛ انس با قرآن کریم و تلاوت همراه با تأمل آیات نورانی قرآن کریم نیز موجب تقویت ایمان می‌شود. خواندن قرآن آثار و برکات زیادی دارد که یکی از آنها تقویت ایمان است؛ چنانکه خداوند در این زمینه با اشاره به ویژگی‌های مؤمنان می‌فرماید: «وَ إِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زادَتْهُمْ إيماناً؛ مؤمنان کسانی هستند هنگامی که آیات او بر آنها خوانده می‌شود ایمانشان فزون‌تر می‌گردد.» (انفال: ۲)

انس با قرآن کریم و تدبر در آیات الهی دل‌ها را روشن و نورانی می‌کند و سبب تقویت بیش از پیش ایمان می‌شود و انسان را در برابر وسوسه‌ها و انحرافات بیمه می‌نماید.

قرآن حبل الهی است که انس با آن و تدبّر در آن و ایمان و عمل به آن، انسان را بالا می‌برد و به مقام صالحان ملحق می‌سازد.

۳. موعظه و پند؛ شنیدن موعظه و پند و عمل‌کردن به آن نیز موجب تقویت ایمان می‌گردد. موعظه یک نوع تذکر و یادآوری است که موجب غفلت‌زدایی می‌گردد و سبب می‌شود که ریشه‌ی درخت ایمان آبیاری گردد و تقویت شود. قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید:

«وَ لَوْ أَنَّهُمْ فَعَلُوا ما يُوعَظُونَ به لَكَانَ خَيْراً لَهُمْ وَ أَشَدَّ تَثْبيتاً؛ و اگر اندرزهایی را که به آنان داده می‌شد، انجام می‌دادند، برای آنها بهتر بود و موجب تقویت ایمان آنها می‌شد.» (نساء: ۶۶)

از آیه‌ی فوق فهمیده می‌شود که صرف شنیدن موعظه ممکن است تأثیر چندانی داشته باشد، اما وقتی موعظه همراه با عمل باشد، سبب استحکام باورهای راستین خواهد شد.

بخش قبلی | بخش بعدی