نویسنده: شکران احمدی
در کتاب و سنت، آیات و احادیث بسیاری در خصوص مذمت بدعت روایت شده و صحابه و تابعین از آن بر حذر داشتهاند. بهطور مثال با اختصار مواردی را نقل میکنیم:
قرآن کریم
-
آلعمران: ۷؛
«هُوَ الَّذِي أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ» ترجمه: «او است که کتاب (قرآن) را بر تو نازل کرده است. بخشی از آن، آیههای «مُحْکَمَات» است (و معانی مشخّص و اهداف روشنی دارند و) آنها اصل و اساس این کتاب هستند، و بخشی از آن آیههای «مُتَشَابِهَات» است، (و معانی دقیقی دارند و احتمالات مختلفی در آنها میرود). و امّا کسانیکه در دلهایشان کژی است (و گریز از حق، زوایای وجودشان را فرا گرفته است) برای فتنهانگیزی و تأویل (نادرست) به دنبال متشابهات میافتند. درحالیکه تأویل (درست) آنها را جز خدا کسی نمیداند.»
شاطبی رحمهالله آثاری را نقل کرده که دال بر این است که این آیه دربارۀ مجادلهکنندگان با قرآن و خوارج و موافقان آنها نازل شده است.
-
نحل: ۹؛
«وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَمِنْهَا جَائِرٌ وَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ»؛ «هدایت مردمان به راه راست بر خدا است، (راهی که منتهی به خیر و حق میگردد، و برخی از راهها منحرف و بیراهه است (و منتهی به خیر و حق نمیگردد)، و اگر خدا میخواست همۀ شما را (به اجبار به راه راست) هدایت میکرد (و نعمت اختیار و آزادی اراده و انتخاب را به شما انسانها نمیداد، و لذا همچون حیوانات راهی را بیشتر نمیپیمودید و ترقّی و تکاملی پیدا نمیکردید).»
راه میانه همان راه حق است و راههای دیگر کج است که همان بدعت و راه گمراهی است.
-
انعام: ۱۵۳؛